آیا هارپ روی کم‌آبی ایران تأثیر گذاشته است؟
مدیر سابق طرح جامع آب کشور گفت: مشکل اصلی کشور در صنعت آب مربوط به حکمرانی ناکارآمد آب است که البته این مسئله فراتر از وزارت نیرو است.
به گزارش هم‌میهن آنلاین، مصطفی فدائی‌فرد در گفت‌وگو با خبرنگار اقتصادی ایلنا، درباره تاثیر پدیده هاپ بر روند بارش در کشور ما اظهار داشت: هارپ یک پروژه تحقیقاتی است که در ظاهر برای بررسی و تحقیق درباره لایه آیونسفر (Ionosphere) و همچنین شناسایی معادن زیرزمینی با استفاده از امواج رادیویی تعریف شده است ولی در واقع پروژه‌ای است با تکنولوژی خاص که از امواج رادیویی، لیزر و نیروی مغناطیسی استفاده می‌شود و به منظور کامل کردن یک سلاح مرگبار جدید پایه‌گذاری شده است.
وی تصریح کرد: لایه آیونسفر در بالاترین لایه اتمسفر زمین قرار دارد. این لایه تشعشات خطرناک ماورای بنفش و اکس‌ری خورشید را جذب کرده و همانند سقفی، از ورود آنها به زمین جلوگیری می‌کند تا زندگی بر روی کره زمین امکان‌پذیر شود. همچنین به دلیل محیط الکتریکی موجود در آیونسفر از این لایه برای انعکاس امواج رادیوئی به اطراف زمین استفاده می‌شود. اگر این لایه به هر دلیلی دچار اختلال شود تاثیرات مخرب بسیار زیادی بر روی زمین می‌گذارد و زیستن را مختل می‌کند.
تاثیر هارپ بر آب
این پژوهشگر آب و محیط زیست گفت: سیستم هارپ طوری طراحی شده است که بر روی آیونسفر تاثیر مستقیم داشته باشد. این سیستم در حال حاضر از یک مجموعه آنتن‌های مخصوص تشکیل شده و برروی زمین وسیعی در آلاسکا نصب شده است. این آنتن‌ها امواج مافوق کوتاه را تولید و به آیونسفر پرتاب می‌کنند. امواج آنتن‌ها پس از اصابت به آیونسفر و بازگشت به زمین قادر هستند نه‌تنها به عمق دریاها و اقیانوس‌ها بروند بلکه فراتر رفته و به اعماق زمین نیز وارد شوند و عملکرد آن بمانند رادیوترموگرافی است که امروزه ژئولوژیست‌ها برای اکتشافات مخازن زیرزمینی مختلف شامل گاز و نفت استفاده می‌کنند.
وی ادامه داد: وقتی یک موج کوتاه رادیو ترموگرافی به داخل زمین فرستاده می‌شود به لایه‌های مختلف برخورد کرده و آن لایه‌ها را به لرزه درمی‌آورد و در اثر لرزش، صدایی با فرکانسی مخصوص تولید کرده و به سطح زمین بازمی‌گردد که ژئولوژیست‌ها از صدای بازگشت داده شده قادرند نوع مخازن زیرزمینی را شناسایی کنند. البته با این تفاوت که رادیوترموگرافی سیستمی است که با قدرتی به کوچکی حدود ۳۰ وات، لایه‌های زیرزمینی را به لرزه درمی‌آورد و حال آنکه هارپ سیستمی به شدت پیشرفته‌تر است که همان لایه‌های زمین را می‌تواند با استفاده از قدرتی برابر با یک تا ده میلیارد وات بلرزاند، بدیهی است که هر چقدر قدرت امواج بیشتر می‌شود, تاثیراتش بر روی آیونسفر و اثرات ذره‌بینی آن بالاتر می‌رود. از این فرکانس فوق کوتاه و نیرومند، می‌توان زمین‌زلزله و خرابی تولید کرد. این در حالی است که امواج بازگشتی از آیونسفر، پس از ورود به عمق دریا می‌توانند صدمات جانی برای موجودات دریایی، درشت‌جثه دربرداشته باشند. بنابراین تاثیرات پروژه هارپ را نمی‌توان قطعی دانست اما نمی‌توان آن را هم نادیده گرفت.
وی در ادامه بیان داشت: مشکل اصلی کشور در صنعت آب مربوط به حکمرانی ناکارآمد آب است که البته این مسئله فراتر از وزارت نیرو است. در طی سال‌های گذشته با بارگذاری‌های بیش از حد بر منابع آب، به سوی نابودی سرزمین در حال حرکت هستیم. البته اصلاحات حکمرانی آب بدون تغییر اساسی در حکمرانی کلان کشور ممکن نیست چراکه حکمرانی آب زیر مجموعه آن است. از اصول حکمرانی خوب آب، مشارکت ذینفعان، شفافیت، پاسخگویی، مسئولیت‌پذیری، توسعه نهادی، تعامل با بخش خصوصی و اهمیت به جایگاه شهروندان است. نمی‌توان رعایت این اصول در بخش آب را با این وضعیت حکمرانی انتظار داشت.
وی گفت: مسئله آب این ظرفیت را دارد که همزمان تهدید جدی برای پایداری سرزمین بوده و امنیت داخلی ما را نیز تهدید کند. این در حالی است که موضوع آب این ظرفیت را هم دارد که همبستگی را بهبود بخشد. بنابراین و به دلیل حیاتی بودن موضوع آب، حاکمیت مجبور است تدبیری بیاندیشد. یقین دارم که بدون اصلاحات روش حکمرانی در کل کشور، بحران آب برطرف نخواهد شد. تبعات این وضعیت، ناامنی و بی‌ثباتی است.
فدائی‌فرد اظهار داشت: طرح‌ها و پروژه‌های کلان کشور در رابطه با موضوع آب مانند طرح سازگاری با کم‌آبی، سند آمایش سرزمین، طرح جامع آب کشور، ستاد احیای دریاچه ارومیه، کارگروه ملی گزارش سیلاب‌ها، طرح ملی الگوی کشت محصولات کشاورزی، طرح تعادل‌بخشی آبخوان‌های کشور و البته بسیاری از طرح‌ها و پروژه‌های پیشنهادی شرکت‌های دانش‌بنیان که اعتبارات را بلعیدند و هیچ ثمری در پی نداشته و کسی نیز مورد بازخواست و پاسخگویی قرار نگرفت.
به گفته وی؛ در ایران، تصمیم‌گیری‌های بزرگ به تعویق افتاده است. کشور امروز در نقطه تاریخی حساسی ایستاده که نیازمند شهامت، شفافیت، و دوراندیشی است. فقدان این عناصر، ممکن است ایران را وارد دوره‌ای کند که نه‌تنها توسعه پایدار، که بقاء در آن با تردید همراه خواهد بود.
مدیر سابق طرح جامع آب کشور خاطرنشان کرد: تغییر بنیادی سیاست‌های کلان، یگانه راهکار باقی مانده است. بدون تعامل با دنیا، ناترازی‌ها یا بهتر بگویم همان بحران‌ها و ورشکستگی‌های آب، خاک و هوا از جنبه‌های اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی، سیاسی، امنیتی و محیط زیستی برطرف نخواهد شد.
وی تاکید کرد: با توجه به مهاجرت گسترده نخبه‌های کشور، اگر لازم باشد باید مدیر وارد کنیم و پرداختن به مشکلات اصلی کشور و در راس آنها بحران آب را در اولویت اول قرار دهیم. باید بپذیریم، همچنان که قطعنامه‌ها، کاغذپاره نبودند و تحریم‌ها بر همه چیز و به خصوص بحران آب به شدت اثرگذار بودند، فعال شدن مکانیسم ماشه نیز بسیار تاثیرگذار خواهد بود و لازم است هر چه زودتر بیدار شویم تا بحران آب و دیگر بحران‌ها از این بدتر و غیر‌قابل کنترل‌تر نشود.
وی بیان داشت: با توجه به این که ایران به لحاظ پتانسیل گردشگری در میان دیگر کشورهای جهان اگر بی‌نظیر نباشد، حتما کم‌نظیر است و در صورت فراهم شدن امکان توسعه صنعت گردشگری، علاوه بر دستیابی به اشتغال پایدار و فراهم شدن امکان برداشتن فشار ایجاد شغل از روی منابع آب محدود کشور، موجب افزایش درآمدهای اقتصادی دولت و حکومت نیز شده و به تبع آن امکان سرمایه‌گذاری بر روی پیشبرد طرح‌ها و پروژه‌های افزایش بازده مصارف مختلف آب، بازچرخانی آب و جلوگیری از هدررفت آب فراهم خواهد شد.
این پژوهشگر آب و محیط زیست گفت: با توجه به این که در حال حاضر بسیاری از پروژه‌های مدیریت مطلوب منابع و مصارف آب مانند طرح توسعه سامانه‌های نوین آبیاری با هدف جلوگیری از هدررفت حدود ۶۰ درصدی آب کشاورزی، طرح بهسازی شبکه توزیع آب شهری با هدف جلوگیری از هدررفت بیش از ۳۰ درصدی آب شهری، اتمام طرح‌های جمع آوری فاضلاب، طرح سرمایه‌گذاری در فناوری‌هایی مانند آب‌شیرین‌کن‌های صنعتی با انرژی خورشیدی برای شیرین‌سازی آب دریا و انتقال به فلات مرکزی، طرح تعادل‌بخشی آب‌های زیرزمینی، طرح‌های آبخیزداری و آبخوانداری، که هر کدام از آنها به دلیل کمبود و یا نبود منابع مالی مورد نیاز متوقف شده و یا حتی شروع نشده‌اند، با آزادسازی سرمایه‌های بلوکه شده در دیگر کشورها، امکان به ثمر رساندن همه طرح‌های یاد شده فراهم شده و بحران آب مورد مدیریت قرار خواهد گرفت.
وی اظهار داشت: بطور قطع و یقین، این تابستان گرم و طاقت‌فرسا و بحران‌های شدید آب، برق و گاز نیز همانند قبل با همه سختی‌ها و ناملایمات، با مُسکن‌های مقطعی به اتمام خواهد رسید ولی یگانه راهکار جلوگیری از نابودی سرزمین ایران، فقط و فقط تغییر سیاست‌های کلان، تعامل با دنیا، رفع تحریم‌ها و فراهم شدن امکان بهره‌برداری از پتانسیل‌های بی‌نظیر کشور به خصوص گردشگری است. لازم به گفتن است که بسیاری از کشورهای دنیا با پتانسیل گردشگری بسیار بسیار کمتر از ایران، فقط با درآمد حاصل از توسعه صنعت گردشگری، کشورهای خود را اداره می‌کنند و مجبور به نابود کردن منابع آب و محیط زیست خود نیستند.
