سیدفرید موسوی نماینده مراغه و عجب شیر: تریبون‌های نمازجمعه نباید از نقد دلسوزانه مصون بمانند
ائمه جمعه از جایگاه مهمی در نظام جمهوری اسلامی برخوردار هستند و نقش آنها از ابتدای انقلاب در تبیین مسائل دینی، اجتماعی و حتی سیاسی در جامعه غیرقابل انکار است.
برخی از نمایندگان مجلس معتقدند که باید مشارکت جوانان برای برنامه‌ریزی‌های نمازجمعه جذب شود و وقتی این تریبون به محلی برای ایراد اظهارات تند، یک‌جانبه، حمله به دولت قانونی کشور یا جریان‌های سیاسی ریشه‌دار تبدیل می‌شود، نه‌تنها کارکرد اصلی تریبون از بین می‌رود بلکه وحدت جامعه نیز آسیب می‌بیند. سیدفرید موسوی، نماینده مراغه و عجب‌شیر از جمله این نمایندگان است. او درباره نقش ائمه جمعه و انتظاراتی که از آنها وجود دارد با هم‌میهن گفت‌وگو کرد که در زیر می‌خوانید:
آیا عملکرد و سخنان ائمه جمعه که تریبون مهم نمازجمعه را در اختیار دارند، قابل نقد است یا خیر؟
ائمه جمعه از جایگاه مهمی در نظام جمهوری اسلامی برخوردار هستند و نقش آنها از ابتدای انقلاب در تبیین مسائل دینی، اجتماعی و حتی سیاسی در جامعه غیرقابل انکار است. اما همانطور که تمام مسئولان در جمهوری اسلامی باید پاسخگو باشند و حضرت آقا نیز چندین بار به نکته «نقدپذیری مسئولان» اشاره داشتند و تاکید کردند که می‌توان نقد دلسوزانه و محترمانه نسبت به عملکرد تمام مسئولان داشت، آنها هم مستثنی نیستند و به نظر من همچنان که تمام مسئولان در جمهوری اسلامی باید پاسخگو باشند تریبون‌های نمازجمعه هم نباید از نقد محترمانه و دلسوزانه مصون بمانند.
در مورد چه موضوعاتی و با چه لحنی می‌توان از تریبون نمازجمعه انتقاد کرد؟
ما انتظار داریم که نمازجمعه محلی برای همگرایی، وحدت ملی و شنیدن صدای تمام اقشار جامعه باشد نه‌فقط جریان خاص. اگر نقدی از این تریبون مطرح می‌شود از سر دغدغه‌مندی برای بهبود عملکرد این ستاد تاثیرگذار است. واقعاً نمی‌توان از نقش پررنگ این تریبون‌ها در جامعه چشم‌پوشی کرد. به هر حال نباید این نقدهای دلسوزانه از موضع تقابل باشد. در شرایط امروز جامعه ما نیاز به گفت‌وگو، سعه‌صدر و حذف تک‌صدایی داریم. این نکته حائز اهمیت است که بخشی از جوانان جامعه احساس می‌کنند که تریبون‌های رسمی بازتاب‌دهنده دغدغه و زبان آنها نیست. ائمه جمعه می‌توانند با گفت‌وگوی بین‌نسلی این فاصله‌ها را کاهش دهند.
درست است که بگوییم عدم گفت‌وگوی بین‌نسلی و مطرح شدن مسائلی که شاید بخش‌هایی از جامعه با آن مخالف باشند، باعث کم‌رونقی نمازهای جمعه شده است؟
به نظر من یکی از دلایل کم‌رنگ شدن حضور نسل جوان نه صرفاً در نمازجمعه (بلکه پای تریبون‌های رسمی) فاصله محتوای خطبه‌ها با دغدغه‌های نسل امروز است. نوجوان امروز می‌خواهد از تریبون رسمی موضوعاتی مطرح شود که با زندگی روزمره، مشکلات و امیدهایش ارتباط داشته باشد. وقتی از تورم، اشتغال، آینده تحصیلی، آزادی‌های مدنی و حتی مسائل فرهنگی چیزی از این تریبون‌ها نمی‌شنود طبیعی است که با آن ارتباط برقرار نمی‌کند.
ما نمی‌توانیم انتظار داشته باشیم جوانی که در فضای مجازی با انواع محتواهای جذاب روبه‌روست و این محتوا برای او تامین می‌شود به سخنرانی‌هایی که بعضاً (نه همیشه و همواره) برای دهه‌های گذشته تنظیم شده، علاقه نشان دهد. اگر ائمه جمعه و دارندگان تریبون‌های مختلف بخواهند نسل جوان را جذب کنند، باید زبان این نسل را یاد بگیرند و با آنها گفت‌وگو کنند. صرفاً خطابه مفید واقع نمی‌شود. باید جوانان را نه موضوع خطبه‌ها بلکه شریک در نمازجمعه بدانیم تا آنها جذب شوند.
تشکیل کارگروه‌های مشورتی با جوانان در دفاتر ائمه جمعه و استفاده از زبان ساده و روزآمد، بدون کلیشه و پرداختن به مسائل واقعی مردم و جوانان به‌ویژه معیشت، مسکن، امید اجتماعی، پرهیز از نگاه‌های جناحی و ایجاد فضای فراجناحی می‌تواند مفید واقع شود. دعوت از جوانان برای مشارکت در برنامه‌ریزی فرهنگی نمازجمعه و برنامه‌هایی که در مصلی‌ها برگزار می‌شود، جذاب است و مصادیقی در کشور وجود دارد که توانسته‌اند جوانان را جذب کنند و تنها امام جمعه نباشند. امامان زیادی داریم که امام تمام روز هفته هستند که قابل تقدیر و توجه است.
اظهارنظرهای تندی علیه دولت، جریان‌ها و شخصیت‌های سیاسی از سوی برخی از ائمه‌جمعه مطرح می‌شود. آیا این اظهارنظرها به از بین رفتن وحدت منجر نمی‌شود؟
می‌شود گفت که در محافل مختلف نخبگانی و حتی در بین برخی ائمه جمعه باسابقه‌تر این نگرانی مطرح شده است و هر سال اظهارات تند یا جناحی از طرف برخی از امامان جمعه را شاهد هستیم. در حالی که انتظار می‌رود آنها نقش پدری و هدایتگر را داشته باشند و نباید به تقابل و دوقطبی‌سازی جامعه دامن بزنند. تریبون نمازجمعه جایگاه بلندی در فرهنگ ما دارد و به درستی از آن به عنوان تریبون وحدت یاد شده است اما وقتی این تریبون به محلی برای ایراد اظهارات تند، یک‌جانبه، حمله به دولت قانونی کشور یا جریان‌های سیاسی ریشه‌دار تبدیل می‌شود، نه‌تنها کارکرد اصلی تریبون از بین می‌رود بلکه وحدت جامعه نیز آسیب می‌بیند. باید با نگاه ملی و فراجناحی سخن بگوییم نه با ادبیاتی که جامعه را به سوی دوقطبی پیش ببرد یا رای مردم را زیرسوال می‌برد. اگر مردم احساس کنند که تریبون نمازجمعه فقط از نگاه خاصی دفاع می‌کند و بقیه را نادیده می‌گیرد یا تخریب می‌کند، طبیعی است که از آن فاصله می‌گیرند.
