ناتو به دنبال یک رویکرد جامع

دبیرکل ناتو در آستانه برگزاری این گردهمایی، ضمن هشدار نسبت به اینکه هرگونه تأخیر در پشتیبانی از اوکراین، عواقب ناگواری در میدان نبرد دارد، یکی از اهداف این اجلاس را موضوع حمایت بیشتر از این کشور عنوان نموده و افزود: وزرا در این دو روز درباره اینکه چگونه ناتو می‌تواند مسئولیت بیشتری را برای هماهنگی جهت ارسال تجهیزات نظامی و آموزش و همچنین تضمین تعهد مالی چندساله برای اوکراین برعهده بگیرد، بحث خواهند کرد.

استولتنبرگ تاکید نمود که جنگ در اوکراین نشان داد امنیت ما منطقه‌ای نیست بلکه جهانی است. کمک ۶۰۰ میلیون یورویی آلمان به ابتکار دفاعی توپخانه‌ای به رهبری جمهوری چک، ارسال ۱۰۰۰۰ فروند پهپاد به اوکراین، ارسال تجهیزات زرهی و موشک از جانب فرانسه و نهایتاً کمک ۱۸۸ میلیون یورویی فنلاند از جمله مواردی است که اخیراً در چارچوب سیاست ناتو برای پشتیبانی از اوکراین صورت گرفته است.

تبعات جهانی جنگ اوکراین از جمله حمایت ایران، چین و کره‌شمالی از روسیه، از دیگر محورهای گفت‌وگوهای وزرا در نشست اخیر بوده است. وزرای کشورهای شریک ناتو شامل اتحادیه اروپا، هند و اقیانوسیه، استرالیا، ژاپن، نیوزیلند و کره‌جنوبی نیز در اجلاس حضور داشتند و راهکارهای تقویت همکاری‌ها جهت مقابله با تهدیدات سایبری و ترکیبی و  همکاری در فناوری‌های جدید دفاعی را بررسی کردند.

بحث و تبادل نظر وزرا راجع به گزارش گروه کارشناسان ناتو در خصوص همسایگان جنوبی (خاورمیانه و شمال آفریقا) یکی از موضوعات مهم در دستور کار اجلاس بود. گزارش بازنگری گروه یازده نفره‌ی کارشناسان ناتو، بر پیوند میان تحولات همسایگان جنوبی و ناتو تاکید دارد و به این نتیجه رسیده که چالش‌های عمیق محلی با رقابت‌های راهبردی در مقیاس جهانی و تهدیدات فزاینده نظیر تغییرات آب‌وهوایی، تشدید خواهند شد.

گروه کارشناسان ناتو توصیه نموده‌اند که سازمان باید به اتخاذ یک رویکرد جامع مبتنی بر گفت‌وگو، گسترش و همکاری عملی با سازمان‌های بین‌المللی و منطقه‌ای و کشورهای شریک ادامه دهد و تلاش‌های خود را به‌ویژه در زمینه‌هایی مانند مبارزه با تروریسم، امنیت دریایی، تاب‌آوری، امنیت آب‌وهوا، زنان، صلح و امنیت و امنیت انسانی متمرکز کند. ناتو بایستی در حوزه‌ی آموزش و ایجاد ظرفیت شرکا برای مدیریت چالش‌های امنیتی پیچیده در همسایگی خود سرمایه‌گذاری بیشتری کند. قرار بر این است که در نشست آتی سران سازمان در واشنگتن، رهبران کشورها و دولت‌های ناتو پیشنهادات مشخصی که از یافته‌های این بازنگری بدان رسیده‌اند را بررسی نمایند.

در کنفرانس مطبوعاتی دبیرکل ناتو که روز چهارم آوریل برگزار شد، آقای استولتنبرگ اظهار داشت: امروز من مدیریت جلسه‌ی وزرای خارجه ناتو با حضور شرکای هند و اقیانوسیه شامل ژاپن، کره جنوبی، استرالیا، نیوزیلند و اتحادیه اروپا را به عهده داشتم. ما در خصوص تبعات جهانی جنگ روسیه علیه اوکراین شامل حمایت چین، کره شمالی و ایران از روسیه با یکدیگر بحث کردیم[...] زمینه‌ی همکاری ما با شرکای هند و اقیانوسیه‌مان به پیوند امنیتی که بین ما وجود دارد، باز می‌گردد.

آنچه که در منطقه‌ی هند و اقیانوس آرام اتفاق می‌افتد برای اروپا اهمیت دارد و آنچه در اروپا روی می‌دهد برای هند و اقیانوسیه مهم است. جنگ اوکراین این اهمیت را به خوبی نشان می‌دهد زیرا ما می‌بینیم چطور چین از اقتصاد جنگی روسیه حمایت می‌کند و تجهیزات دومنظوره که در صنعت نظامی روسیه کاربرد دارد را به آنها می‌دهد. در عوض روسیه آینده خود را به پکن می‌سپارد و سپس ما می‌بینیم چگونه ایران و کره‌شمالی مهمات، موشک‌ها و پهپادها را به روسیه ارسال می‌کنند و در مقابل روسیه فناوری موشکی و برنامه‌های هسته‌ای این کشورها را پشتیبانی می‌کند.

مشابه همین مواضع را آقای استولتنبرگ در گفت‌وگوی اختصاصی که به مناسبت هفتادوپنجمین سالگرد تاسیس ناتو با شبکه بی‌بی‌سی انجام شد، داشت. وی در این مصاحبه اظهار نمود: «اتحاد حکومت‌های اقتدارگرا» در حال همکاری نزدیک‌تر علیه دموکراسی‌های غربی است... روسیه، ایران، چین و کره‌شمالی بیش از پیش با هم متحد و هم‌‌سو شده‌اند... کشورهای این اتحاد «اقتدارگرا» از یکدیگر حمایت عملی می‌کنند، فناوری و تجهیزات نظامی در اختیار یکدیگر می‌گذارند و روز به روز بیشتر همسو می‌شوند. ناتو مجبور شده است تا با کشورهایی فراتر از جغرافیای خود، مثل ژاپن و کره جنوبی، همکاری کند تا مانع از نیرومندتر شدن اتحاد حکومت‌های اقتدارگرا شود.

گزارش گروه کارشناسان ناتو در خصوص همسایگان جنوبی که در نشست اخیر وزرای خارجه روی آن بحث شد، به‌صورت عمومی منتشر نشده است. در کنفرانس مطبوعاتی دبیرکل، آقای استولتنبرگ اظهار داشت که انتظار انتشار گزارش گروه کارشناسان را دارد. قطعاً بخشی از گزارش به موضوعات مبتلا به کشورمان اختصاص یافته است.

به نظر می‌رسد اظهارات اخیر دبیرکل ناتو در خصوص اتحاد همسوی کشورهای ایران، چین، روسیه وکره شمالی و ابراز نگرانی از همکاری‌های بیشتر میان آنها نیز متأثر از گزارش گروه مذکور در خصوص همسایگان جنوبی باشد. گروه یازده نفره‌ی کارشناسان در اکتبر سال ۲۰۲۳ توسط دبیرکل ناتو منصوب شدند. مسئولیت بررسی تحولات در حوزه‌ی همسایگان جنوبی ناتو شامل خاورمیانه و شمال آفریقا، ارائه‌ی توصیه‌های ملموس به منظور شکل دادن به رویکرد آتی ائتلاف و شناسایی فرصت‌ها برای همکاری بیشتر با شرکای ناتو و سازمان‌های بین‌المللی و دیگر کنشگران بین‌المللی به عهده‌ی این گروه گذاشته شد.