حواشی افتتاحیه المپیک، انتقادات و خشم مسیحیان را در پی داشت
شروع بدی بود فرانسه عزیز
افتتاحیه سیودومین المپیک پاریس بهخاطر توهین به مقدسات حواشی زیادی را ایجاد کرده است، که منشأ این اعتراضات کار توماس جولی، کارگردان هنری این رویداد است که در بازنمایی تابلویی که گفته میشود «شام آخر» داوینچی است باعث خشم مسیحیان بسیاری شده است.
زینب کاظمخواه
خبرنگار گروه فرهنگ
کمیته برگزاری المپیک ۲۰۲۴ از کاتولیکها و دیگر گروههای مسیحی که از صحنهی مراسم افتتاحیه المپیک خشمگین شده بودند، عذرخواهی کرد. در این مراسم توماس جولی، نقاشی «شام آخر» داوینچی را با دراگ کویینها (زنپوشها)، یک مدل ترنسجندر و خوانندهی برهنهای که بهعنوان خدای شراب یونانی دیونیسوس تصویر شده، بازنمایی کرده بود. برگزارکنندگان در شبکه ایکس نوشتهاند: تقلید مضحک از یک صحنهی کتاب مقدس در پسزمینهی رودخانه سن با قصد فهمپذیر کردن دیونیسوس و افزایش آگاهی «پوچی خشونت میان نوع بشر» بوده است.
عذرخواهی ناگزیر
کمیتهی برگزاری المپیک مجبور شد بعد از اجرا بهدلیل خشم میان کاتولیکها، گروههای مسیحی و سیاستمداران محافظهکار سراسر دنیا عذرخواهی کند. آن دشامپ سخنگوی المپیک ۲۰۲۴ در کنفرانس رسانهای گفته است: «قطعاً ما هرگز قصد نداشتیم به هیچ گروه مذهبیای بیاحترامی کنیم. مراسم افتتاحیه سعی در ستایش تحمل جامعه داشت. ما باور داریم به این بلندپروازی دست یافتهایم. اگر مردم توهینی احساس کردهاند از این بابت واقعاً عذرخواهی میکنیم.»
فرانسه میراث کاتولیک بسیار غنی دارد اما همچنین سنتی دیرینه در سکولاریسم و ضدروحانیت دارد. کفرگویی قانونی است و توسط بسیاری بهعنوان قطب ضروری آزادیبیان نگریسته میشود. حامیان تابلو داوینچی پیام شمول و تحمل آن را ستودند. کلیسای کاتولیک در فرانسه گفت که از برگزاری مراسمی که «شامل صحنههای استهزا و تمسخر مسیحیت» بود ابراز تأسف میکند.
موسینور امانوئل گوبیارد، نماینده اسقفهای فرانسه برای بازیها، گفت که برخی از ورزشکاران فرانسوی بهدلیل پیامدهای جنجال، در خوابیدن مشکل داشتند. اسقف اعظم چارلز سیکلونا، بالاترین مقام کاتولیک در مالت و یکی از مقامات دفتر اعتقادی قدرتمند واتیکان، گفت که با سفیر فرانسه در والتا تماس گرفته است تا از «توهین نابجا» شکایت کند. یک اسقف ایتالیایی گفت، آنچه قرار بود جشن فرهنگ فرانسوی باشد «بهشکل غیرمنتظرهای تبدیل به یک سلسلهاشتباهات پیشپاافتادهای شد که همراه با ایدئولوژیهای کهنه و قابلپیشبینی است.»
مقالهای در روزنامهی ایتالیایی وابسته به کلیسای کاتولیک نوشته است: «ما را متعصبان اخلاقگرا نبینید، بلکه ما میگوییم چه لزومی دارد که هر رویداد جهانی ازجمله ورزش را از دریچه غرور همجنسگرایی نگاه کنیم.» ماتئو سالوینی، رهبر لیگ راست افراطی حزبی در دولت ائتلافی جورجیا ملونی این بخش را با عنوان «زننده» توصیف کرد. او افزود: «افتتاحیه المپیک با توهین به مسیحیان سراسر دنیا واقعاً شروع بدی بود فرانسه عزیز.» ویکتور اوربان، نخستوزیر مجارستان از «خلأ اخلاقی غرب» سخن گفت.
نمونهای از جنگهای فرهنگی قرن بیستویکم
برخی از مفسران گفتند که این مناقشه نمونه دیگری از جنگهای فرهنگی قرن بیست و یکمی است که توسط چرخه خبری ۲۴ ساعته و رسانههای اجتماعی به جریان افتاده است.
مراسم چشمگیر و حدوداً چهار ساعته افتتاحیه المپیک ۲۰۲۴ پاریس با کارگردانی هنری توماس جولی، کارگردان ۴۲ ساله فرانسوی تئاتر برگزار شد. توماس جولی، بازیگر فرانسوی در سال ۲۰۰۶ شرکت تئاتری را بهنام لا پیکولا فامیلیا را در روئن تاسیس کرد و سمت کارگردان هنری را در آن شرکت داشت. در سپتامبر ۲۰۲۲، جولی بهعنوان مدیر هنری مراسم افتتاحیه و اختتامیه بازیهای المپیک تابستانی ۲۰۲۴ پاریس انتخاب شد. به گفتهی تونی استنگوئه، مدیر برگزاری بازیهای المپیک پاریس: «توماس جولی یک انتخاب جسورانه و مطابق دیدگاه ما بود». توماس جولی یک صحنهپردازی هنری را برای این مراسم که در خارج از استادیوم ارائه داد که حول مجموعهای از ۱۲ تابلو که شامل و نماینده فرانسه باشد، طراحی شده بود و اعلام کرد: «بیش از همه، من میخواهم این مراسم شامل همه باشد. همه ما باید این تنوع را جشن بگیریم.»
توماس جولی، مدیر هنری پشت مراسم افتتاحیه پرزرقوبرق افتتاحیه المپیک در پی انتقاداتی که از او شد، گفت که براندازی مذهبی هرگز قصد او نبوده است. ما میخواستیم در مورد تنوع صحبت کنیم. تنوع یعنی با هم بودن. ما میخواستیم همه را به همین سادگی شامل کنیم.
او در پاسخ به سوالی درباره منتقدان به خبرنگاران گفت: «در فرانسه مردم آزادند هرطور که میخواهند و دوست داشته باشند؛ آزادند هر کس را که میخواهند دوست داشته باشند، آزادند باور کنند یا باور نکنند.» جولی همچنین به شبکهی خبری گفته است که این کار اجرا شده هیچ ربطی به تابلوی نمادین رنسانس ندارد که آخرین شام مسیح با ۱۲ حواری را به تصویر میکشد که او به حواریون میگوید که یکی از آنها به او خیانت خواهد کرد. او توضیح میدهد: «این موضوع الهامبخش من نیست و بهنظرم باید کاملاً واضح باشد. دیونیسوس حضور دارد. چرا او آنجاست؟ اول از همه به این دلیل که او خدای جشن در اساطیر یونانی است و این اثر به بزم و شادی فرا میخواند.»
او ادامه داد: «او همچنین خدای شراب است که یکی از جواهرات فرانسه نیز هست و پدر سکوانا، الهه رودخانه سن است. ایده این بود که یک جشن بزرگ غیرمسیحی را به تصویر بکشیم که به خدایان المپ و درنتیجه المپیک مرتبط است.»
برخی از تماشاگران، که عمیقتر به ارجاعات فرهنگی بیشمار در نمایش پرداختهاند، اظهار کردند که این تابلو درواقع از «ضیافت خدایان»، اثر استاد رنسانس ایتالیایی جووانی بلینی الهام گرفته شده است. این صحنه رنگارنگ با حضور نیکی دال و ستارههای درگ ریس فرانسه، در میان ۱۲ تابلویی بود که روح فرانسوی را در مراسم افتتاحیه بازیهای المپیک مجلل جولی در عصر جمعه به تصویر میکشید. تعدادی از چهرههای سرشناس در داخل و خارج از فرانسه به اشتباه گفتهاند که این صحنه از شام آخر الهام گرفته شده است.
نقشهای که نقش بر آب شد
مراسم افتتاحیه المپیک پاریس در بیرون یک استادیوم در یکی از زیباترین مکانهای جهان، رود سن برگزار شد. ورزشکاران سوار قایق رژه رفتند و پرچمها را به اهتزار در آوردند. این همان افتتاحیهای بود که فرانسویها قبلاً وعده داده بودند تا در دنیایی خستهکننده و مملو از محتوای تکراری چیزی جدیدی را برای دیدن مخاطب عرضه کنند.
اما همهچیز هم دست فرانسویها نبود تا این مراسم را به در یاد ماندنیترین کنند، طبیعت کار را خراب کرد و در روز افتتاحیه باران بدی شروع به باریدن گرفت و برنامههای آنها را کمی بههم ریخت و بعد از آن هم انتقاداتی از گوشه و کنار جهان برای بازآفرینی جولی آنچه فرانسویها میخواستند از المپیک بهجا بگذارند نقش بر آب کرد.
