لغو امتیاز تنباکو

در جریان سومین سفر ناصرالدین‌شاه به اروپا، قرارداد رژی میان ایران و شرکت رژی منعقد شد.

طبق این قرارداد شرکت رژی تعهد کرد که در ازای انحصار خریدوفروش توتون و تنباکوی ایران به‌مدت۵۰ سال، سالیانه مبلغ ۱۵هزار پوند استرلینگ به‌همراه یک‌چهارم سود خالص خود را به شاه بپردازد.

با انتشار خبر عقد این قرارداد، مخالفت‌هایی عمده در ایران ظاهر شد. در فارس سید علی‌اکبر فال‌اسیری، یکی از مجتهدان شیراز بر بالای منبر از زیر عبا شمشیر کشید و اعلان جهاد کرد.

او به بصره تبعید شد، اما آتش مخالفت‌ها با قرارداد شعله‌ورتر شد. درنهایت میرزای‌شیرازی، مرجع بزرگ شیعیان از سامرا در فتوایی اعلام کرد: «الیوم استعمال تنباکو و توتون بأیِ نحو کان در حکم محاربه با امام زمان علیه‌السلام است.»

با انتشار این فتوا، مردم و تجار، توتون‌ها را آتش زدند و شکستن قلیان‌ها به دربار ناصرالدین‌شاه نیز سرایت کرد.

امین‌السلطان صدراعظم، نخست کوشید با ارسال نامه‌، توجیهی برای عقد این قرارداد بتراشد اما وقتی دربار دریافت که میرزای شیرازی همچنان موضعی مخالف دارد، لغو قرارداد در ۲۴ اردیبهشت‌ماه ۱۲۷۰ خورشیدی اعلام شد و دولت کِشت و تجارت توتون و تنباکو را آزاد اعلام کرد.