انگشتان رقصنده / ذاکر حسین، استاد بین‌المللی طبلا درگذشت
ذاکر حسین که نقش بزرگی در معرفی موسیقی کلاسیک هند به جهان داشت، ۲۵ آذرماه در ۷۳ سالگی درگذشت.
ذاکر حسین، (Zakir Hussain) استاد بین‌المللی و مشهور طبلا، ۹ مارس سال ۱۹۵۱ در بمبئی به دنیا آمد. پدر ذاکر، استاد افسانه‌ای طبلا، الله‌رکها، (Allarakha) آموزش این ساز را به او از هفت‌سالگی آغاز و به‌عنوان پدر و استاد ذاکر، فرزندش را با اصول بنیادین نوازندگی آشنا کرد. او از دوران کودکی با موسیقی آشنا شد و نه‌تنها استعداد پدرش را به ارث برد، بلکه ماموریت او را برای معرفی ریتم‌های پیچیده‌ی طبلا به جهان نیز ادامه داد.
او تحصیلات ابتدایی خود را در دبیرستان سنت مایکل بمبئی به پایان رساند، سپس از کالج سنت خاویر فارغ‌التحصیل شد. ذاکر حسین درحالی‌که مشغول تحصیل بود، هم‌زمان به تقویت مهارت‌های خود در نوازندگی طبلا پرداخت و به‌سرعت به‌عنوان یک نابغه موسیقی شناخته شد.
او که نابغه‌ای در حوزه‌ی موسیقی به‌شمار می‌آمد، از نوجوانی در کنار بزرگان موسیقی کلاسیک هند به اجرا پرداخت. همکاری ذاکر حسین به‌عنوان سولیست طبلا در سال ۱۹۷۱ با گروه بیتلز، بازتاب مثبتی در عرصه موسیقی بین‌الملل برای او داشت که حاصل آن شناساندن توانایی‌ها و داشته‌های عظیم موسیقی شرق به مخاطبان غربی بود. ذاکر در اوایل دهه ۸۰ حضور مستقل خود را در جشنواره‌های معتبر موسیقی به‌عنوان سولیست طبلا و نماینده‌ای شایسته در حوزه‌ی ریتم شرقی آغاز کرد که کسب جایزه‌ی ویژه‌ی فرهنگی دولت هند و جایزه‌ی معتبر پرکاشن آمریکا را برایش در پی داشت.
حضور و درخشش موفق در بیش از ۵۰ جشنواره بین‌المللی موسیقی ازجمله جشنواره گرمی و تولید مجموعه‌های موسیقی در فرم‌های مختلف با معتبرترین نشرهای موسیقی جهان، فعالیت با بداهه‌پردازان به‌نام موسیقی جهان و... موجب شد تا نام او در زمره‌ی مشاهیر موسیقی قرن بیستم قرار گیرد. این موسیقیدان ارزشمند نشان داد که با اتکا و بهره‌برداری از داشته‌های فرهنگ و موسیقی شرق می‌توان جهان را مجاب به پذیرش این فرهنگ غنی کرد.
ذاکر در سال ۱۹۷۳، گروه موسیقی تلفیقی جاز هندی به‌نام شاکتی (Shakti) را با حضور جان مک‌لاکلین، نوازنده‌ی گیتار جاز تشکیل داد. این گروه، موسیقی تلفیقی آکوستیک اجرا و موسیقی هندی را با عناصر جاز ترکیب می‌کرد تا صدایی جدید به مخاطبان غربی معرفی شود. ذاکر در سال ۲۰۰۹ اولین جایزه‌ی گرمی خود را دریافت کرد و در سال ۲۰۲۳ جایزه پادما ویبهوشان، دومین نشان غیرنظامی هند را گرفت. ذاکر حسین سه جایزه‌ی گرمی دیگر نیز گرفت و به این صورت در سال ۲۰۲۴، عنوان اولین موسیقیدان هندی را به دست آورد که در یک سال سه جایزه‌ی گرمی گرفت.
او که به‌عنوان یکی از برجسته‌ترین نوازندگان ساز‌های کوبه‌ای در جهان شناخته می‌شد، در ارائه‌ی موسیقی کلاسیک هند به مخاطبان بین‌المللی نقش اساسی داشت. به گفته‌ی خانواده ذاکر حسین: «کار پربار او به‌عنوان معلم و مربی، اثری پاک‌نشدنی بر تعداد بی‌شماری از موسیقیدانان بر جای گذاشته است. او امیدوار بود که الهام‌بخش نسل آینده باشد. او اثر بی‌نظیری از خود به جای گذاشته است؛ میراثی به‌عنوان سفیر فرهنگی و یکی از بزرگترین موسیقیدانان تمام دوران.» ذاکر حسین برجسته‌ترین نماینده ساز طبلا بود که اصلی‌ترین ساز کوبه‌ای در موسیقی کلاسیک هند محسوب می‌شود.
او که به‌عنوان بزرگترین نوازنده طبلا در نسل خود شناخته می‌شود، در طول شش دهه فعالیت با هنرمندانی چون جورج هریسون، ون موریسون، گروه «زمین، باد، آتش» و... همکاری کرد. او علاوه بر فعالیت به‌عنوان نوازنده‌ی طبلا، در عرصه‌ی موسیقی فیلم، همچنین بازیگری نیز فعال بود و در فیلم‌هایی ازجمله «گرما و غبار» ساخته مرچنت آیوری، بازی کرد و به‌عنوان چهره‌ی تبلیغاتی چای تاج محل در هند شناخته می‌شود.
ذاکر حسین که نقش بزرگی در معرفی موسیقی کلاسیک هند به جهان داشت، ۲۵ آذرماه در ۷۳ سالگی درگذشت. بنابر اعلام نیرمالا باچانی، مدیر برنامه‌های او، دلیل مرگ ذاکر حسین عوارض ناشی از بیماری قلبی بوده است. او اخیراً به‌دلیل مشکلات قلبی در بیمارستان بستری شده بود و سرانجام در سانفرانسیسکو آمریکا درگذشت.
