لوکیشن‌های خاطرهساز
محمد جلالی، روزنامه‌نگار
اصفهان یکی از شهرهای گردشگری ایران به‌شمار می‌رود با آثار تاریخی فراوانی که شمردن آن‌ها بسیار دشوار است اما در کنار مکان‌های فاخری همچون سی‌وسه پل، پل خواجو، منارجنبان، میدان نقش جهان و... که برای دهه‌های ۵۰ و ۶۰ کاملاً نوستالژی است، خانه «قصه‌های مجید» هم هست. سریال پربیننده‌ای که روایت آن را کارگردان محبوب و محجوب سینمای ایران، زنده‌یاد کیومرث پوراحمد با الهام از رمان بینظیر هوشنگ مرادی کرمانی در قاب جادو به تصویر کشید و لحظات بی‌نظیری را روایت کرد. خانه مجید حالا در کنار آپارتمان‌ها و خانه‌های نوسازی‌شده، تک‌وتنها در محدوده خیابان احمدآباد اصفهان خودنمایی می‌کند. کمتر پیش می‌آید که وارد این خانه شد و کودکی و نوجوانی خود را به یاد نیاورد.
«قصه‌های مجید» ظهر جمعه از شبکه یک سیما و برنامه کودک‌ونوجوان به نمایش درمی‌آمد و ما مشتاقانه از تلویزیون‌های سیاه و سفید ۱۴ اینچ لحظه‌به‌لحظه آن را دنبال می‌کردیم. مالک این خانه به‌راحتی می‌توانست آن را همچون همسایه دیوار به دیوارش تبدیل به خانه‌ای نوساز یا آپارتمان کند اما بوی و احساس خانه مجید، بی‌بی و فضای عارفانه‌اش مانع از این کار شد...
این‌ها را گفتیم تا بدانید بسیاری از این لوکیشن‌های سینمایی و سریال‌ها بالقوه می‌توانند خاطرات روزهای خوب و تکرارنشدنی را برای طرفداران سینما و تلویزیون رقم بزنند. در همین تهران، شهرک سینمایی غزالی در غرب پایتخت در سال ۱۳۵۸ به همت علی حاتمی ساخته شد. بخش اصلی دکور خیابان‌ها و ساختمان‌های این شهرک مربوط به دوره رضاشاه و اوایل دوره پادشاهی محمدرضا شاه است که برای ساخت فیلم‌ها و سریال‌هایی با محوریت تهران قدیم، از آن‌ها استفاده می‌شود. با وجودی که شهرک غزالی به «شهرک سینمایی و تلویزیونی ایران» تغییر نام داده است، هنوز بسیاری از مردم آن را با نام شهرک غزالی می‌شناسند. این شهرک یکی از مهم‌ترین مکان‌های دیدنی تهران است که با قدم‌زدن در آن گویی به زمان‌های مختلف تاریخ سفر می‌کنید. زنده‌یاد علی حاتمی با حساسیت، خشت‌خشت آن را بنا نهاد تا هم «هزاردستانِ» فاخر ساخته شود و هم مکانی از تهران قدیم را به زیبایی به نمایش بگذارد.
مکان‌های سریال‌های پرطرفدار ایرانی کم نیستند؛ از خانه «پدر سالار» گرفته تا «خانه سبز» و از لوکیشن «خانه به دوش» تا دیگر لوکیشن‌ها می‌توانند محلی باشند تا در کنار فروش فیلم و سریال، درآمدی مضاعف کسب کنند. به ترکیه، کشور کنار خودمان نگاه کنید، هر سریالی که پخش کرده لوکیشن‌اش محلی شده برای بازدید گردشگران. توریست‌های بسیاری از سراسر جهان به ترکیه می‌روند و در محل بازسازی قلعه‌های دوران عثمانی و بیزانس گردش می‌کنند، با بازیگرانی با لباس‌های سنتی عثمانی عکس می‌گیرند و نمایش‌های بدلکاری اسب را تماشا می‌کنند. لوکیشن سریال‌های تاریخی و درام ترکی اکنون محل رونق گردشگری آن کشور شده است. طبق گفته یک شرکت تحقیقاتی، بین سال‌های ۲۰۲۰ تا ۲۰۲۳، تقاضای جهانی برای سریال‌های ترکی ۱۸۴ درصد افزایش یافته است و موجب مشهور شدن ترکیه به‌عنوان یکی از بزرگ‌ترین صادرکنندگان برنامه‌های تلویزیونی در سراسر جهان شده است.
شهرهای معروف دنیا نیز از این قاعده مستثنی نیستند و شاید بد نباشد ما هم برای رسیدن به این جایگاه قدمی برداریم. برای حفظ لوکیشن‌ها نیاز نیست تنها لوکیشن یک اثر فاخر تاریخی مثل «هزاردستان» حفظ گردد، لوکیشن یک سریال یا فیلم سینمایی پرمخاطب نیز می‌تواند خود مکانی باشد برای ثبت خاطراتی بینظیر.
برگردیم به خانه «قصه‌های مجید» که حالا به اقامتگاه بوم‌گردی «خانه قصه‌های مجید» تبدیل شده است. تصاویر سکانس‌های این سریال بر درودیوار آن بسیار جذاب است و حفظ بافت خانه با همان ویژگی دهه‌های ۵۰ و ۶۰، استفاده از نمادهایی مثل دوچرخه مجید که در اکثر سکانس‌ها خودنمایی می‌کرد، حوض شش‌ضلعی، حیاط خشتی، ستون‌های چوبی، گلدان‌های شمعدانی و... همه و همه سبب شده تا این مکان خاطره‌انگیز محلی برای عشق بازی و تداعی خاطرات آن دهه شود. نکته جالب آنکه هر کسی وارد این خانه می‌شود، بغضی در گلو دارد انگار مو‌به‌مو و فریم‌به‌فریم آن سریال و شخصیت‌هایش جلوی چشمانش رژه می‌رود. جا دارد در اینجا یاد و خاطره کیومرث پوراحمد، مادر دوست‌داشتنی‌اش زنده‌یاد پروین‌دخت یزدانیان، مهدی باقربیگی، جهانبخش سلطانی، مرتضی حسینی و دیگر بازیگران این سریال را گرامی بداریم...
