گزارش ویژه رویترز: مصاحبه مهم رافائل گروسی در آستانه نشست تازه شورای حکام
رئیس آژانس بین‌المللی انرژی اتمی روز چهارشنبه در گفت‌وگویی با رویترز اعلام کرد مذاکرات این نهاد با ایران درباره چگونگی ازسرگیری بازرسی‌ها در تأسیساتی که اسرائیل و ایالات متحده بمباران کرده‌اند، نمی‌تواند ماه‌ها به درازا بکشد و او خواهان توافقی تا همین هفته است.
به گزارش هم‌میهن آنلاین، رافائل گروسی، مدیرکل آژانس، در مصاحبه‌ای تأیید کرد که این نهاد از زمان حمله‌های اسرائیل به سایت‌های غنی‌سازی ایران در ۱۳ ژوئن تاکنون هیچ اطلاعاتی از وضعیت یا محل ذخایر اورانیوم با غنای بالا از ایران دریافت نکرده است.
تهران اکنون قانونی تصویب کرده است که همکاری با آژانس را به حالت تعلیق درمی‌آورد و مقرر می‌کند هرگونه بازرسی آتی تنها با چراغ سبز شورای عالی امنیت ملی انجام گیرد. ایران و آژانس در حال گفت‌وگو هستند که این بازرسی‌ها چگونه می‌تواند پیش برود.
گروسی در دفتر مرکزی آژانس در وین گفت: «این روند چیزی نیست که بتواند ماه‌ها ادامه پیدا کند. من واقعاً امیدوارم که بتوانیم به‌زودی این روند را جمع‌بندی کنیم. ما در تلاشیم جلسه دیگری را شاید ظرف چند روز آینده همین‌جا در وین برگزار کنیم تا این مسئله نهایی شود و بازرسی‌ها آغاز گردد. خیلی خوب خواهد بود اگر بتوانیم پیش از هفته آینده به توافق برسیم.»
از نظر فنی، بازرسی‌ها در ایران ازسر گرفته شده‌اند، چرا که بازرسان آژانس اخیراً مأموریتی در بوشهر ــ تنها نیروگاه فعال هسته‌ای ایران ــ انجام دادند. اما این نیروگاه از منظر اشاعه هسته‌ای اهمیت چندانی ندارد و معمولاً در گزارش‌های سه‌ماهه آژانس درباره ایران جایی ندارد.
«به طور کلی مواد هسته‌ای همچنان موجود است»
در حالی که سه مرکز غنی‌سازی ایران در جریان حملات هوایی اسرائیل و آمریکا به شدت آسیب دید یا نابود شد، روشن نیست سرنوشت ذخایر اورانیوم با غنای بالای ایران چه شده است ــ حساس‌ترین ماده‌ای که غنی‌سازی آن تا سطح ۶۰ درصد انجام شده بود، تنها یک گام کوتاه تا غنای تسلیحاتی حدود ۹۰ درصد.
بر اساس معیارهای آژانس، ایران پیش از حملات به اندازه‌ای اورانیوم غنی‌شده تا سطح ۶۰ درصد در اختیار داشت که اگر بیشتر غنی‌سازی می‌شد، برای ساخت شش سلاح هسته‌ای کافی بود.
گروسی در پاسخ به پرسشی درباره وضعیت این ذخایر گفت: «فکر می‌کنم یک برداشت عمومی وجود دارد که به طور کلی این مواد همچنان وجود دارند. اما البته باید راستی‌آزمایی شود. بخشی ممکن است از بین رفته باشد. ما نشانه‌ای نداریم که ما را به این باور برساند که جابجایی عمده‌ای از مواد صورت گرفته است.»
ایران تاکنون گزارشی درباره وضعیت این ذخایر به آژانس ارائه نکرده است. در صورت دستیابی به توافق با آژانس، تهران باید گزارشی در این باره ارائه کند.
گروسی افزود روشن نیست نظام جدیدی که طبق قانون ایران نیازمند تأیید ویژه شورای عالی امنیت ملی است، چگونه عمل خواهد کرد. او گفت ایران بر اهمیت محرمانه نگه‌داشتن محل نگهداری اورانیوم غنی‌شده تأکید کرده است. همزمان، تعهدات ایران در برابر آژانس تغییری نکرده است و به تهران گفته شده است «قانون داخلی برای ایران الزام‌آور است، نه برای آژانس.»
فضای دیپلماسی... فقط تا جایی مشخص
دیپلمات‌ها می‌گویند آژانس اواخر ژوئیه ایران را از قصد خود برای انجام بازرسی مطلع کرده بود. گروسی تأیید کرد که اصولاً نمی‌توان بیش از یک ماه بدون راستی‌آزمایی وضعیت اورانیوم با غنای بالا (۲۰ درصد و بالاتر) صبر کرد. اما به جای دامن زدن به بحران و متهم کردن ایران، مذاکرات همچنان ادامه دارد.
او گفت: «ما تلاش می‌کنیم، همان‌طور که همیشه کرده‌ام... راهی برای دیپلماسی باز بگذاریم، اجازه دهیم روندی دوباره برقرار شود. اما البته این باید در یک بازه زمانی معقول انجام گیرد.»
گروسی همچنین تصریح کرد که حملات آمریکا و اسرائیل توانایی ایران برای ساخت ماشین‌های غنی‌سازی جدید را از بین نبرده است.
با توجه به برگزاری نشست شورای حکام ۳۵ کشوری آژانس در هفته آینده، گروسی باید دو گزارش سه‌ماهه درباره ایران به اعضا ارائه کند. او تأکید کرد که هیچ پیشرفت مهمی برای اطلاع‌رسانی به آنان وجود ندارد، اما افزود: «همه امیدم را از دست نداده‌ام که شاید بتوانیم پیش از نشست شورا به نتیجه برسیم.»
گروسی مدت‌هاست که گفته در فکر نامزدی برای دبیرکلی سازمان ملل در سال آینده است. وقتی پرسیده شد آیا قطعاً قصد دارد نامزد شود، پاسخ داد: «بله، من این کار را انجام خواهم داد، بله.»
