ادعای همکاری پهپادی ایران، چین و روسیه

ارتش اوکراین در اوایل ماه آوریل مجموعه دانشگاهی و تولیدی روسیه را در منطقه ویژه اقتصادی «آلابوگا» هدف حمله پهپادی قرار داد و در نتیجه این حمله حدود ۲۰ نفر مجروح شدند. بسیاری از این افراد دانشجویان جوان اهل شرق آفریقا بودند که در این کارخانه تولید پهپاد به کار گرفته شدند. مقامات روسیه در آن زمان گفتند که خسارت جزئی به کارخانه وارد شده است. با این حال سرویس امنیتی اوکراین مدعی شد که خسارات چشمگیری به این مجموعه تولیدی زده است.

با این حمله جنبه جدید و مهمی از جنگ اوکراین مطرح شد و آن‌هم توانایی روسیه در افزایش سرعت پهپاد‌های تهاجمی و جاسوسی طراحی‌‌شده توسط ایران، با استفاده از قطعات چینی، به‌کارگیری نیروی کار آفریقایی و شبکه لجستیکی که جمهوری اسلامی ایران طی سال‌ها جدال با غرب آن را تقویت کرده، بود. پهپادها نقش فزاینده‌ای در درگیری‌های کنونی، به‌ویژه در اوکراین دارند.

روسیه با استفاده از پهپادهای شاهد ایران ده‌ها بار به مواضع اوکراین حمله کرده است. اوکراینی‌ها این پهپاد‌ها را به دلیل صدای بلند و وزوزکنان‌شان «موتورگازی» لقب داده‌اند. قیمت ارزان این پهپاد‌ها در مقایسه با موشک‌های گران‌قیمتی که کی‌یف از آن‌ها استفاده می‌کند، باعث شده تا واحد‌های پدافند هوایی اوکراین در برخی موارد از مسلسل برای سرنگونی آن‌ها استفاده کنند.

اوکراین در حال حاضر دست به تولید پهپاد زده و با استفاده از آن‌ها پالایشگاه‌های نفتی و بسیاری از زیرساخت‌های حیاتی را در خاک روسیه هدف قرار داده است. در نتیجه به نظر می‌رسد در این جنگ که اکنون بیش از دو سال از آغاز آن می‌گذرد، نوعی رقابت در دستیابی به برتری در «جنگ پهپادی» به وجود آمده است. بلافاصله پس از آغاز تهاجم نظامی روسیه به اوکراین در فوریه سال ۲۰۲۲، کی‌‌یف از پهپاد‌های «بیرقدار تی بی۲» ساخت ترکیه برای مقابله با سرعت پیشروی روسیه استفاده کرد.

همین موضوع به تغییر عمده در طرح جنگ مسکو انجامید. روسیه از ایران برای فراهم کردن پهپاد‌ها کمک گرفت و همین موضوع باعث رشد روابط تجاری و امنیتی بین دو کشور شد. بنابر اعلام ارتش اوکراین، روسیه از آن زمان تاکنون از بیش از چهارهزار پهپاد طراحی ایران در نبرد با اوکراین استفاده کرده است. اگرچه نمونه‌های نخستین این پهپاد‌ها از ایران به روسیه فرستاده شد، اما پهپاد‌هایی که اکنون مسکو برای حمله به اوکراین استفاده می‌کند، در خاک روسیه تولید شده‌اند. مسکو از آن زمان تاکنون از متحدان کلیدی خود برای تقویت قابلیت‌های دفاعی بهره جسته است.

مقامات ارشد دولت بایدن در اوایل آوریل اعلام کردند که چین بسیاری از ابزارها با کاربرد دوگانه را در اختیار روسیه قرار داده که می‌توانند در تولید پهپاد به کار گرفته شوند. به گفته بخش پژوهشی ارتش اوکراین، روسیه موتورهای پهپادهای تهاجمی شاهد را از شرکتی به نام Beijing MicroPilot UAV Flight Control Systems در چین تامین می‌کند.

ایران و متحدانش فناوری، آموزش و شبکه لجستیکی را فراهم می‌کنند؛ نکته کلیدی دیگر روابط عمیق روسیه با ایران و کشورهای آفریقایی است. فعالان تجاری روسیه در اواخر سال ۲۰۲۲ برای مذاکرات حول ساخت کارخانه پهپاد با یک پیشنهاد پرسود ۷/۱ میلیارد دلاری که بخشی از آن به صورت شمش طلا پرداخت می‌شد، به تهران سفر کردند.

این اطلاعات در ماه فوریه سال جاری توسط گروهی از هکرها به نام شبکه پرانا که ادعا کردند به سرورهای ایمیل  ایران نفوذ کرده‌اند، فاش شد. بنابر این اطلاعات، براساس قراردادی که بین مدیران روسی کارخانه و شرکای ایرانی آن‌ها منعقد شده، برنامه این است که تاسیسات آلابوگا سالانه شش هزار پهپاد تهاجمی شاهد و پهپاد جاسوسی تولید کند. کارخانه مزبور در ماه آوریل جلوتر از برنامه تولید خود بود و تاکنون چهار هزار و ۵۰۰ پهپاد شاهد از تعداد وعده‌داده‌شده را تحویل داده است.