ماجرای لغو هفته دیزاین در دانشگاه تهران/ جنگ دانشگاه و سیاست
درهای دانشگاه تهران در بهت و ناباوری بر فستیوال هفته دیزاین بسته و برگزاری این جشنواره از ۲۵ آبان در دانشگاه تهران لغو شد. این فستیوال نیز مانند جشنواره کوچه با انتقاد بسیاری روبه‌رو شد و تندروها به این جشنواره تاختند؛ آن‌هم به دلیل تابوشکنی‌هایی که در این جشنواره رخ داد.
درهای دانشگاه تهران در بهت و ناباوری بر فستیوال هفته دیزاین بسته و برگزاری این جشنواره از 25 آبان در دانشگاه تهران لغو شد. این فستیوال نیز مانند جشنواره کوچه با انتقاد بسیاری روبه‌رو شد و تندروها به این جشنواره تاختند؛ آن‌هم به دلیل تابوشکنی‌هایی که در این جشنواره رخ داد. برخی از رسانه‌های تندرو معتقد بودند که از زنان بی‌حجاب برای تبلیغات استفاده ابزاری شده است.
این جشنواره وقتی مورد حمله تندروها قرار گرفت که یک ویدئو در تاریخ 23 آبان از آن منتشر شد. در برخی از اعتراضات، مصادف شدن این فستیوال با دهه فاطمیه مطرح شده است درحالی‌که دقیقاً در همین ایام شهرداری اقدام به برگزاری یک جشن بزرگ در میدان انقلاب کرده بود.
شاید تنها تفاوت این دو رویداد این باشد که هدف غیرسیاسی برگزاری هفته دیزاین تهران با برگزاری جشن انقلاب از سوی تیم علیرضا زاکانی (که یک شخصیت سیاسی است) بنابراین یکی با لغو روبه‌رو شد و دیگری با تشویق.
ایجاد تعادل در دانشگاه
وحید شالچی، معاون فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم نیز درباره حواشی جشنواره دیزاین تهران گفت: «آنچه در دانشگاه تهران رخ داده، در حوزه فعالیت‌های فرهنگی و اجتماعی نبوده است و ما نیز در پاسخ به این موضوع، به همان بیانیه‌ای ارجاع می‌دهیم که از سوی دانشگاه تهران منتشر شده است. دو موضوع باید به‌صورت همزمان محقق شود؛ نخست اینکه دانشگاه باید محیطی پویا باشد که در آن آخرین فناوری‌ها و هنر‌ها عرضه شود و درهای آن به روی مردم باز باشد تا از ظرفیت‌های آن بهره‌مند شوند. دانشگاه آداب اجتماعی خاص خود را دارد و باید میان پویایی دانشگاه و رعایت آداب دانشگاهی، تعادل لازم برقرار کنیم.»
جلوگیری از تبلیغات علیه ارزش‌ها
پس از انتقاداتی که به برگزاری جشنواره هفته دیزاین تهران وارد شد، دانشگاه تهران طی اطلاعیه‌ای خود را از اتهامات واردشده توسط تندروها مبرا کرد و در این اطلاعیه نوشت: «در پی انتشار فیلمی از حواشی برگزاری «رویداد هفته طراحی تهران» در دانشکدگان هنرهای زیبا، که حاوی تصاویر تدوین‌شده نامناسب وضعیت حجاب برخی از بازدیدکنندگان بود، به اطلاع می‌رساند این جشنواره یک رویداد هنری بیرون از دانشگاه، موسوم به «هفته طراحی تهران» است که با مجوز نهادهای مربوط، همزمان در ۶۴ نقطه شهر تهران از جمله دانشکدگان هنرهای زیبای دانشگاه تهران در حال برگزاری است. دانشکدگان هنرهای زیبای دانشگاه تهران با توجه به تاکید نهادهای برگزارکننده مبنی بر لزوم تعمیق پیوند بین هنرمندان طراح و جامعه و نمایش فضای عادی زندگی اجتماعی، که گروهی سعی در بحرانی نشان‌دادن آن پس از جنگ تحمیلی ۱۲ روزه دارند، میزبانی بخشی از این رویداد را به‌عهده گرفته است. در ایام برگزاری این رویداد، از بین ۶۴ محل برگزاری نمایشگاه، دانشکدگان هنرهای زیبای دانشگاه تهران مورد استقبال بیشتری قرار گرفته است که نشانه پیوند عمیق جامعه و دانشگاه است، اما برخی بازدیدکنندگان نمایشگاه، که از خارج دانشگاه برای بازدید آن آمده بودند، متأسفانه در پاره‌ای از موارد، شئون دانشگاهی و عرفی جامعه را رعایت نکرده و برخی از گروه‌ها و افراد معاند نیز با استفاده از این فرصت و احتمالاً با برنامه‌ریزی مشخص، با تهیه کلیپی هدفدار از حواشی پیش‌آمده، با صداگذاری و تدوین خاص و با هدف برهم زدن فضای فرهنگی، آن را در فضای مجازی منتشر کرده‌اند.» دانشگاه تهران ضمن تاکید بر لزوم حفظ و صیانت از کلیه ارزش‌های دینی، عرفی و دانشگاهی و محکومیت هرگونه هنجارشکنی اعلام کرد: «1) تهیه و پخش اینگونه کلیپ‌ها که هدف آن بر هم‌زدن فضای دانشگاهی و عرفی جامعه است، کمک به بسط هنجارشکنی و از بین بردن قبح آن قلمداد می‌شود. 2) تاکید می‌شود افراد حاضر در کلیپ منتشر شده، تعداد معدودی از جمع عظیم شهروندان متین و موقر بازدیدکننده خارج از دانشگاه هستند که همانند سایر برنامه‌ها و نمایشگاه‌ها، از این رویداد نیز بازدید نموده‌اند و ارتباطی با دانشگاه نداشته و دانشجوی دانشگاه تهران نیستند. 3) پس از اطلاع از موضوع، مسئولان دانشگاه، اقدامات لازم را برای جلوگیری از تکرار آن، با تذکر جدی به شرکت‌کنندگان مبنی بر رعایت شئون و مقررات پیش‌گفته انجام داده‌اند تا با کنترل فضای عرفی نمایشگاه و دانشگاه، از تکرار اینگونه موارد، که زمینه تبلیغات علیه ارزش‌های جامعه را فراهم می‌کند، جلوگیری شود.»
انتشار لیست صادرکنندگان مجوزها
جامعه اسلامی دانشگاه تهران نیز با انتشار بیانیه‌ای به برگزاری این جشنواره واکنش نشان داده و اعتراض خود را بیان کرد: «دانشگاه تهران، نماد علم، فرهنگ و هویت دانشگاهی جمهوری اسلامی، باید پرچم‌دار هنر متعالی، اخلاق و رشد معرفتی باشد. بااین‌حال، رویدادی که اخیراً تحت عنوان «هفته مد و دیزاین» در دانشکدگان هنرهای زیبا برگزار شد، نه‌تنها متناسب با شأن محیط علمی و فضای معنوی ایام فاطمیه نبود، بلکه باعث جریحه‌دار شدن احساسات بخش گسترده‌ای از جامعه دانشگاهی شد. مشاهدات متعدد و مستقیم دانشجویان نشان می‌دهد که فضای برنامه با جلوه‌هایی از اختلاط نامتعارف، پوشش‌های خلاف شئون دانشگاهی، موسیقی و حرکات خارج از عرف همراه بوده؛ اموری که نه با ارزش‌های فرهنگی دانشگاه سازگار است و نه با حرمت مناسبات مذهبی این ایام. چنین واقعیتی را نمی‌توان با برچسب‌زنی، تقلیل موضوع به «برداشت‌های رسانه‌ای» یا محدود کردن مسئله به چند تصویر و کلیپ کم‌اهمیت جلوه داد. آنچه دیده شد، از جنس یک سوءبرداشت فردی یا اشتباه تصویری نبود؛ بلکه از ماهیت و نحوه اجرای برنامه سرچشمه می‌گرفت. در روز‌هایی که جو و فضای کلی دانشگاه تهران باید فضایی معنوی و متناسب با ایام فاطمیه باشد اجرای چنین برنامه‌ای نه قابل توجیه است و نه قابل تأویل.»
تنها طرفداران این جشنواره تشکل‌هایی بی‌هویت‌اند
بسیج دانشجویی دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران نیز نامه‌ای خطاب به وزیر علوم نوشته و تاکید کرد: «بسیج دانشجویی دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران، از شما دعوت می‌کند تا در جمع دانشجویان دانشگاه تهران حاضر شوید و در برابر سیاست‌های کلانی که در پیش گرفته‌اید پاسخگو باشید. سیاست‌هایی که در آن، اولویتِ نخست، محدود کردن تشکل‌ها، انجمن‌ها و کانون‌هاست تا مفهوم مطالبه‌گری و سیاست از ساحت دانشگاه حذف گردد و در اولویت دوم هم به دنبال تبدیل دانشگاه به نمایشگاهی برای ترویج ابتذال است. نمونه بارز آن هم رویداد هفته دیزاین تهران بود و تا حدی فاجعه‌بار گشت که در میانه کار خود لغو گردید. رویدادی که نه اثری از هنر واقعی اسلامی _ ایرانی در آن دیده می‌شد و نه بحث‌های واقعی دانشگاهی در آن جریان داشت، تنها موفقیت آن هم تبدیل دانشگاه به جولانگاه افرادی بود که بتوانند با پست‌های اینستاگرامی، ویوی بیشتری صید کنند و بی‌تدبیری دولت و دانشگاه را در کنترل قانونی رویداد، جار بزنند. واقعاً چه شده است که دانشگاه تهران به برنامه‌های اعلامی تشکل‌های دلسوز برای موقعیت‌های ملی و اسلامی مانند «۱۳ آبان» مجوز نمی‌دهد، اما منتظر است تا رویداد‌های منزجرکننده و خلاف قواعدی را برگزار نماید که تنها طرفداران آن تشکل‌هایی بی‌هویت‌اند، زیرا با نام اسلامی خود نیز در تناقض هستند و از پاره پاره شدن خانواده و ارزش‌های اسلامی لذت می‌برند و ذوق‌زده می‌شوند.»
در ادامه این نامه تاکید شد: «اذهان مطالبه‌گر و پویای دانشگاهی از شما می‌خواهد بیایید و در قبال این اعمال و سیاست‌ها پاسخ دهید؛ چراکه ما دیگر این وضعیت را برنمی‌تابیم و نشانه‌هایی از یک روند عامدانه و سازمان‌یافته را برای حذف صدای دانشجو از فضای دانشگاه و عادی‌سازی انحراف از ارزش مشاهده می‌نماییم. بدیهی است که فرد پاسخگو در مورد این انتقادات نیز شخص شما هستید، چراکه هم از لحاظ قانونی و هم اخلاقی باید جوابگوی مردم باشید، چه این مردم نمایندگان مجلس باشند و چه دانشجو‌های دغدغه‌مند انقلاب اسلامی، به این ترتیب خواسته واضح ما حضور شخص جنابعالی در دانشگاه تهران و پاسخ به سوالاتی است که در ذهن همه مردم ایران، علی‌الخصوص قشر دانشجو نقش بسته: 1) آیا این سکوت و محدودسازی دانشجویان و حمایت از رویداد‌های این‌چنینی، بخشی از برنامه‌های در دست راهبرد کلان‌تر است؟ 2) چرا در برابر هشدار‌های مکرر رهبری درباره انفعال دانشجویی، چنین رفتار‌های دوگانه‌ای از وزارت علوم سر می‌زند؟ 3) چرا وزارت علوم دولت جمهوری اسلامی ایران، سعی دارد از دانشگاه‌ها سیاست‌زدایی بنماید و راه را برای نابودی باور‌ها و ارزش‌های جامعه باز کند؟ در آخر هم متذکر می‌شویم که ما منتظر نخواهیم ماند. اگر در اسرع وقت، پاسخ روشن و قانع‌کننده‌ای به این پرسش‌ها داده نشود، همه راه‌های قانونی و مردمی را برای رساندن صدای دانشجو به بالاترین سطوح و افشای مقصران پیگیری خواهیم کرد. امید است شما هم اندکی برای این سوالات موجود ارزش قائل شوید و پاسخگو باشید.»
هنجارشکنی آشکار زنان؟
روزنامه کیهان تیتر یک دیروز خود را با عنوان: «طرح سازمان‌یافته علیه عفت عمومی و خواب خرگوشی مسئولان» به این فستیوال اختصاص داده و نوشت: «انتشار تصاویر هنجارشکنی و جولان زنان و دختران بی‌حجاب و بدن‌نما در جریان نمایشگاهی در دانشگاه تهران، ضمن واکنش اعتراضی مردم، بار دیگر لزوم برخورد با قبح‌شکنی گام‌به‌گام و دیکته‌شده از سوی دشمن را آشکار کرده است.»
این روزنامه در ادامه نوشت: «در روزهای گذشته انتشار تصاویر تأسف‌باری از هنجارشکنی آشکار زنان بی‌حجاب و بدن‌نمایی برخی از آنها در خلال حضور بازدیدکنندگان یک نمایشگاه در دانشگاه تهران، واکنش اعتراضی مردم مؤمن را در پی داشت. اعتراضی که با توجه به تکرار وقوع چنین صحنه‌هایی در سطح جامعه، یک‌بار دیگر لزوم برخورد با چنین هنجارشکنی‌های آشکار و سازماندهی‌شده که نشانه‌هایی از هدایت آن از سوی دشمن نیز وجود دارد را مورد گوشزد قرار می‌دهد. واقعیت آن است که این نوع هنجارشکنی‌ها، حکایت از یک طراحی حساب‌شده دارد و براساس سناریوی حرکت گام‌به‌گام برای خدشه‌دار کردن عفت عمومی در حال اجراست. متاسفانه در این میان هر وقت صحبت یا نقدی درباره سکوت مسئولان امر برای برخورد با این هنجارشکنی‌ها مطرح می‌شود، برخی که باید عقبه فکری و وابستگی‌های احتمالی آنها مورد توجه قرار بگیرد، در رسانه‌ها یا در تریبون‌ها و همچنین سکوهای مجازی داد و فریاد می‌کنند که مگر مشکل کشور چند تار موی زنان و دختران است؟! حال آنکه این افراد باید خارج از این دوقطبی‌سازی‌های نخ‌نماشده پاسخ دهند؛ آیا آنچه این روزها در سطح جامعه مشاهده می‌کنیم، بیرون بودن چند تار مو است یا قبح‌شکنی‌های بی‌سابقه تا مرز بدن‌نمایی و رواج بی‌عفتی در جامعه؟»
در آخر این روزنامه که معتقد بود مسئولان خود را به خواب خرگوشی زده‌اند، از قوه‌قضائیه خواست که به این موضوع ورود پیدا کند.
