ناگفته‌های وزیر بازمانده دولت سیزدهم از کشوری که پزشکیان تحویل گرفت/ مخازن خالی صنایع خاموش
وزیر نیرو در جریان نطق خود در مجلس به نکاتی درباره مخازن خالی نیروگاه‌ها و خاموشی صنایع در زمان انتقال کار به دولت چهاردهم اشاره کرد که با واکنش تند جریان رسانه‌ای حامی دولت سیدابراهیم رئیسی و برخی نمایندگان مواجه شد.
وزیر نیرو، روز سه‌شنبه را در مجلس سپری کرد. عباس علی‌آبادی، علاوه بر این که در جلسه کمیسیون انرژی مجلس حاضر شد، در صحن علنی نیز به ارائه گزارش پرداخت. علی‌آبادی در جریان نطق خود به نکاتی درباره مخازن خالی نیروگاه‌ها و خاموشی صنایع در زمان انتقال کار به دولت چهاردهم اشاره کرد که با واکنش تند جریان رسانه‌ای حامی دولت سیدابراهیم رئیسی و برخی نمایندگان مواجه شد.
علی‌آبادی روز گذشته هدف انتقادات تندی از سوی نمایندگان در جریان مصاحبه‌ها و نطق‌های صحن قرار گرفت. اختصاص ارز به برخی اشخاص برای واردات پنل‌های خورشیدی، عدم مدیریت وزارت نیرو در موضوع ناترازی، عدم رعایت عدالت در قطعی آب و برق از جمله این انتقادات بودند.
محسن زنگنه، نماینده تربت حیدریه گفت: «شما ارز این ملت را به یک عده آدم‌هایی که سوابق‌شان مشخص است می‌دهید تا بروند پنل خورشیدی وارد بکنند و بعدها خواهیم دید که چه مفاسدی از داخل این خارج میشود. شما حتی به پیچ و رول‌پلاک پنل‌ها ارز ۳۸ تومان و ۴۰ تومان و ۷۰ تومان می‌دهید تا وارد کنند.»
قاسم روانبخش، نماینده قم نیز گفت: «شهید رئیسی هم در شرایط خشکسالی و تحریم، دولت را با قطعی ۶ و ۷ ساعته تحویل گرفت، اما شرایط را سامان داد و مدیریت کرد، بروید از کارشناسان آن دوره استفاده کنید.»
اشاره گذرا به مخازن خالی
علی‌آبادی در بخشی از نطق خود، در پاسخ به این موضوع که پیش‌بینی شرایط خاص آب و برق از قبل توسط وزارت نیرو انجام نشده است، گفت: «اتفاقاً این کار انجام شده است. یکی از دلایلی که متمایل به حضور در دولت نبودم، این بود که می‌گفتم وضعیت خوب نیست. همه شما می‌دانید. وضعیت بسیار بد بود. صنایع خاموش بود. من وزیر صمت بودم.»
او در میان همهمه‌ای که پس از ادای این جملات به وجود آمد، ادامه داد: «خدا شهید رئیسی را رحمت کند. در تابستان آخر (۱۴۰۲) ملاحظات بسیاری وجود داشت که آنها را در نظر گرفتیم. حتی اقدامی که دشمن انجام داد در حوزه خطوط گاز، جایی اعلام نکردم. می‌دانید که آن اقدام چه بود البته جلسه علنی است و مایل نیستم اطلاعاتی که نباید مطرح شود را باز کنم. آنچه که ما تحویل گرفتیم، مخازن خالی بود. امسال همکاران من در وزارت نفت، مخازن را به وضعیت خوبی رساندند. البته ما در این حوزه فقط وظیفه پیگیری داریم.»
این صحبت‌های علی‌آبادی با واکنش تندی مواجه شد. پایگاه خبری رجانیوز، در پستی مجازی با انتشار یک نمودار، درباره اظهارات وزیر نیرو، با تیتر «دروغ بزرگ علی‌آبادی برای لاپوشانی نابلدی خود» نوشت: «عباس‌علی‌آبادی، وزیر نیرو امروز در میان نمایندگان معترض به قطعی آب و برق گفت: وقتی دولت را تحویل گرفتیم، صنایع خاموش بودند. این درحالیست که در سال‌های ۱۴۰۱، ۱۴۰۲ و ۱۴۰۳ رشد تامین برق صنایع نسبت به ۱۴۰۰ بیش از ۲۰ درصد بوده و برای اولین‌بار مصرف برق صنعت از خانگی پیشی گرفت.گزارش‌های غلط علی‌آبادی به امروز ختم نمی‌شود و پیشتر پزشکیان نیز گفته بود که درباره مازوت‌سوزی به او اطلاعات غلط دادند.»
۲۰ هزار مگاوات ناترازی در تابستان ۱۴۰۳
علی‌آبادی درباره سرایت ناترازی اقتصادی به حوزه انرژی گفت: «ناترازی اقتصادی موجب شده است طی سالیان گذشته بدهی پیمانکاران و سرمایه‌گذاران حوزه آب و برق به موقع پرداخت نشود. قیمت‌های تکلیفی تشکیل سرمایه را متوقف سازد و مصرف برق و آب را به صورت غیر هدفمند و غیر بهره‌ور رشد دهد و بالاخره موجبات ناترازی را فراهم آورد. به طوری که در ابتدای دولت و در تابستان ۱۴۰۳ این ناترازی به عدد بی‌سابقه حدود ۲۰ هزار مگاوات بالغ گردید این مسئله باعث شد که از یک سو محیط کسب و کار برای سرمایه‌گذاران ناامن و غیرجذاب شود و از دیگر سو مصرف به شدت افزایش یابد؛ به نحوی که سال گذشته رشد مصرف از عدد هشت و نیم درصد فراتر رفت. این ناترازی که برای نخستین بار در سال ۹۷ بیشتر خود را نشان داد در سال ۱۴۰۳ به اوج رسید به گونه‌ای که، مطابق مستندات و گزارش‌های موجود، شرایط بحرانی در این حوزه کاملاً مشهود بود.»
وزیر نیرو تصریح کرد: «در سال گذشته، به دلایلی که اغلب شما از آن آگاه هستید، در ابتدای دوره با کمبود شدید سوخت مواجه شدیم. بخشی از سوخت مورد نیاز نیروگاه‌ها از منابع مازاد و خارج از برنامه تأمین شد. این شرایط باعث شد عملیات تعمیرات اساسی نیروگاه‌ها به سختی انجام شود و بخشی از تجهیزات آسیب ببیند. نتیجه آن، کاهش راندمان، کاهش توان تولید و افزایش فشار بر شبکه بود. به‌دلیل تبعات زیست‌محیطی این شرایط، بارها و بارها مدیران وزارت نیرو برای پاسخگویی به نهادهای نظارتی و قضایی احضار شدند؛ درحالی‌که نه‌تنها تقصیری نداشتند، بلکه با فداکاری کامل و با وجود کمبود شدید منابع، ناگزیر به اتخاذ این تصمیمات شدند.»
فرسودگی شبکه و خروج کارشناسان خارجی
چند نکته جالب توجه دیگر نیز در صحبت‌های وزیر نیرو وجود داشت. او درباره نیاز به توسعه شبکه انتقال برق گفت: «در ابتدای دولت کل ظرفیت نیروگاه‌ها ۱۲۵۰ مگاوات بود و اولویت ما احداث نیروگاه‌های سه مگاوتی است که با قیمت ارزان و سریع‌تر ساخته می‌شوند و نیاز به پست و خط و شبکه ندارند اما اشکال آنها این است که تنها در همان منطقه کارآیی دارند، ما هنوز در برخی مناطق حبس تولید داریم که قابلیت انتقال به سایر نواحی ندارند و با توسعه شبکه و استفاده از ظرفیت‌های پست و استفاده حداکثری از ظرفیت‌های خالی کار انجام می‌دهیم و امیدواریم با احداث نیروگاه‌های بزرگ روی خطوط پر فشار امکان انتقال برق از آنها میسر شود.»
علی‌آبادی در بخش دیگری از نطق خود، درباره وضعیت شبکه برق کشور گفت: «با وجود اینکه شبکه انتقال و توزیع برق کشور یکی از بزرگ‌ترین و گسترده‌ترین شبکه‌ها در منطقه محسوب میشود، اما متأسفانه بخشی از این شبکه‌ها فرسوده هستند و نیازمند نوسازی و تقویت جدی است؛ شبکه برق کشور عمر بیش از عمر مفید خود دارد و نیازمند نوسازی و به‌روزرسانی است.»
او در قسمتی مجزا از این نطق، با بیان این که در طول برنامه ششم توسعه، هیچ قرارداد خرید تضمینی برای احداث نیروگاه‌های جدید منعقد نشده است، اظهار داشت: «این در حالی است که بیش از ۱۵ هزار مگاوات از ظرفیت نیروگاهی کشور فرسوده است و عملاً عمر مفید خود را از دست داده‌اند. متأسفانه این نیروگاه‌ها حتی قادر به تولید برق به میزان قدرت عملی خود نیز نیستند.» علی‌آبادی همچنین اشاره‌ای هم به چالش از دست رفتن نیروهای کارشناس داشت. وزیر نیرو گفت: «به دلایلی که همه شما می‌دانید خارجی‌ها کشور ما را ترک کردند و حتی چینی‌ها از ایران رفته‌اند و در نتیجه خیلی از نیروگاه‌ها و ظرفیت‌های کشور به دلیل اینکه کارشناس مربوط نیستند با مشکل مواجه‌اند.»
از مدار خارج شدن نیروگاه‌های برق‌آبی
او همچنین گفت که به دلیل خشکسالی‌های پی در پی طی پنج سال گذشته، تولید انرژی در نیروگاه‌های برق‌آبی با کاهش چشم‌گیر ۴۰ درصدی مواجه شده است. علی‌آبادی تاکید کرد: «خشکسالی‌های مداوم در سال‌های اخیر باعث شده است که بخش قابل‌توجهی از ظرفیت برق‌آبی کشور از دست برود. متأسفانه، در روزهای اخیر نیز با وجود بهبود نسبی شرایط دمایی در پایان تابستان، به دلیل تداوم خشکسالی، ظرفیت تولید برخی از واحدهای برق‌آبی کاهش یافته و در مواردی نیز به طور کامل از مدار خارج شده‌اند. در برخی مناطق، محدودیت در تامین انرژی، منجر به تداوم خاموشی‌ها شده است؛ در چنین شرایطی، سامانه‌های تأمین برق در مناطقی که با کمبود آب مواجه‌اند، ممکن است به‌صورت کامل از مدار خارج شوند که این مسئله اثر مستقیمی بر پایداری شبکه دارد.»
وعده رفع خاموشی‌های خانگی
علی‌آبادی در نطق خود با اشاره به تکالیف و اهداف ۲۰ ساله برنامه هفتم توسعه برای صنعت برق، تاکید کرد: «برنامه چهار ساله صنعت برق نیز بر اساس این سند کلان طراحی و ارائه شده است و شامل ۱۴ پروژه بزرگ و ۳۶ بسته مدیریتی در زمینه مصرف، تأمین و بهره‌وری انرژی می‌باشد که هم‌اکنون در حال اجراست و برنامه جامع، راهبردی و عملیاتی صنعت برق در مسیر تحقق اهداف توسعه پایدار و امنیت انرژی کشور قرار دارد و تلاش‌ها برای اجرای کامل آن ادامه دارد.»
علی‌آبادی با اشاره به اظهارات برخی از نمایندگان مبنی بر اینکه در دولت قبل این مشکلات نبود، گفت: «این درست نیست من در آن دوره هم وزیر بودم، اگر به آمار ارقام مراجعه کنید متوجه موضوع خواهید شد. آمارها و ارقام درست به دوستان منتقل نشده است؛ شک ندارم که اطلاع‌رسانی درست نبوده است.»
او اعلام کرد: «خاموشی‌های خانگی به زودی برطرف خواهد شد و هماهنگی‌های لازم با وزارت نفت برای تکمیل مخازن صورت گرفته است، با این رویه انشاءالله امسال با مشکلات کمتری ـ در شرایطی که اتفاق ویژه‌ای رخ ندهد ـ مواجه خواهیم بود.»
وزیر نیرو درباره تمرکز دولت بر ساخت نیروگاه‌های خورشیدی نیز گفت: «به‌صورت هفتگی ۱۰۰ مگاوات نیروگاه خورشیدی افتتاح میشود. همچنین در همین دوره کوتاه موفق شدیم نزدیک به ۴۰۰۰ مگاوات ظرفیت نیروگاه حرارتی کشور را افزایش دهیم و پیش‌بینی میشود تا پایان سال این عدد از حدود ۷۰۰۰ مگاوات در کل فراتر برود.»
