در گفت‌وگوی تلویزیونی با سه فعال سیاسی-رسانه‌ای/ پزشکیان: بخش عمده مشکلات ناشی از تحریم است
رئیس‌جمهور عصر روز پنجشنبه، گفت‌وگویی آزاد و متفاوت با سه فعال سیاسی و رسانه‌ای از سلایق مختلف داشت.
رئیس‌جمهور عصر روز پنجشنبه، گفت‌وگویی آزاد و متفاوت با سه فعال سیاسی و رسانه‌ای از سلایق مختلف داشت. این گفت‌وگوی طولانی میان مسعود پزشکیان و سیدمحمدعلی ابطحی، فعال سیاسی اصلاح‌طلب، علیرضا معزی، روزنامه‌نگار میانه‌رو و عبدالله گنجی، فعال رسانه‌ای اصولگرا برگزار و شامگاه جمعه از تلویزیون پخش شد. مسائل حوزه سیاست داخلی، خارجی و اقتصاد در این گفت‌وگو مورد توجه قرار گرفت.
امید دشمن به اعتراضات خیابانی کنار حمله نظامی
پزشکیان درباه تحلیل دشمن برای آغاز جنگ ۱۲ روزه گفت: «با تحلیل‌هایی که انجام داده بودند و برنامه‌هایی که داشتند، حتی با تکیه بر هوش مصنوعی، این‌گونه برداشت کرده بودند که ایران در ضعیف‌ترین حالت ممکن قرار دارد. به‌نظر من و بر اساس تحلیلی که در ذهن داشتم، آن‌ها چنین می‌پنداشتند که وقتی حمله کنند، روز دوم و سوم مردم به خیابان‌ها می‌ریزند و سپس نظام، انقلاب و کشور ساقط میشود.»
رئیس‌جمهور ادامه داد: «تصور آن‌ها این بود که به هر حال مردم در کشور ناراضی‌اند. در ابتدا آمدند و مرزهای ما را هدف قرار دادند. در مرزها خبری نبود جز پاسگاه‌هایی که برای کنترل ورود مزدوران ایجاد شده بود. آن‌ها تلاش کردند از بخش‌های مختلف وارد شوند. سپس مراکز نیروی انتظامی ما را زدند، با این تحلیل که مردم به خیابان خواهند ریخت و کسی جلودارشان نخواهد بود. از نگاه آن‌ها، مسئله قطعاً تمام می‌شد و کار به پایان می‌رسید. این روند چیز تازه‌ای نیست.»
در سیستم اداری مشکلات فراوانی داریم
او درباره مشکلات اجرای برنامه‌ها در کشور گفت: «ما در ساختار توسعه، معمولاً سه شاخص اصلی داریم؛ فرد، سازمان و جامعه. به‌قول برخی، ظرفیت‌های فردی، سازمانی و اجتماعی را باید در کنار هم دید. از نظر فردی، اگر تک‌تک آدم‌ها را بررسی کنیم، متخصصین خوبی داریم، اما از نظر سازمانی، وضعیت ما واقعاً خوب نیست. از همان ابتدای انقلاب برای انتخاب پست‌ها، دنبال بهترین افراد نرفتیم، بلکه بیشتر دنبال گزینه‌های حزبی و جناحی گشتیم. بعد هم وقتی مشکلی پیش آمده، گفتیم مشکل از این فرد است، او را برداریم، اما مشکل با تعویض افراد حل نمی‌شود. ما افرادی داریم که سال‌هاست در این حوزه‌ها کار کرده‌اند و هنوز هم مسئله باقی مانده است. چرا؟ چون به جای حل مشکل، آدم‌ها را عوض کرده‌ایم. در حالی که مسئله، خود آدم‌ها نیستند. باید مسئله را حل کنیم.»
شکاف خطرناک‌تر از اسنپ‌بک
رئیس‌جمهور تاکید کرد: «وحدت جامعه داخلی با محوریت رهبری امکان‌پذیر است. اگر قرار باشد این محور کنار گذاشته شود، انسجامی شکل نخواهد گرفت و هر کسی ساز خود را خواهد زد. این ستون اصلی خیمه نظام می‌تواند افراد را گرد یک محور جمع کند و به انسجام برساند. البته وحدت و انسجام ملی در شرایطی معنا پیدا می‌کند که شکاف‌های موجود برطرف شود. با وجود اینکه مردم به صحنه آمده‌اند، اما هنوز فاصله زیادی با نقطه مطلوب داریم. به نظر می‌رسد نشانه‌هایی از بی‌عدالتی و تبعیض همچنان وجود دارد؛ از جمله تبعیض نژادی، قومی، جنسیتی، قبیله‌ای یا حزبی. حتی گاهی از برخی تریبون‌ها مانند صداوسیما، مجلس، صداهایی شنیده میشود که به‌جای ترمیم، به شکاف‌ها دامن می‌زند.
این شکاف‌ها، به‌ویژه اگر تعمیق یابد، می‌تواند بسیار خطرناک‌تر از مکانیزم‌هایی نظیر اسنپ‌بک باشد.» پزشکیان ادامه داد: «اما این جای پرسش دارد که برخی کشورهای اروپایی که خودشان ناقض بسیاری از قوانین بین‌المللی هستند، امروز ما را متهم می‌کنند که چارچوبی را رعایت نکرده‌ایم! چگونه می‌توان از چنین کشورهایی این‌گونه ادعاها را پذیرفت؟ این یک سوی ماجراست. اما دغدغه اصلی من، حتی پیش از بحث اسنپ‌بک که طبعاً نمی‌خواهیم فعال شود، آن چیزی است که در داخل کشور در حال رخ دادن است.
نگرانی اصلی من درباره نغمه‌ها و صداهایی است که بلند میشود و می‌خواهد همین وحدت و انسجام نوپایی را که تازه در حال شکل‌گیری است، تضعیف کند.» رئیس‌جمهور تاکید کرد: «در خصوص موضوع اسنپ‌بک هم که این روزها برخی می‌گویند نباید اجازه داد فعال شود، همان کسانی که روزی به‌کلی با برجام مخالف بودند، حالا می‌گویند دیدید اسنپ‌بک فعال شد؟ این تناقض است. وقتی که اصلاً اصل برجام را نمی‌پذیرفتند، حالا چگونه درباره‌اش نقد می‌کنند؟ واقعیت این است که در قالب برجام، حق غنی‌سازی ایران به رسمیت شناخته شد و امتیازاتی برای کشور در نظر گرفته شد که در غیاب آن، ممکن است دیگر پذیرفته نشود.»
چه کسی گفته تحریم‌ها مهم نیست؟
او درباره کوچک‌نمایی موضوع اسنپ‌بک و تحریم‌های بین‌المللی گفت: «آن تئوری‌هایی که می‌گویند تحریم‌ها هیچ اهمیتی ندارند، با واقعیت‌ها سازگار نیستند. مشکلاتی که امروز با آن مواجه هستیم، بخش عمده‌اش زاییده تحریم‌هاست. هیچ‌کس نگفته تحریم‌ها بی‌تأثیرند. مقام معظم رهبری نیز همواره تأکید دارند که این تحریم‌ها ظالمانه‌اند. برخی افراد که ادعای درک از واقعیت دارند، خودشان اعتراف می‌کنند که تحریم‌ها می‌توانند از خودِ جنگ هم کشنده‌تر باشند. چون وقتی تحریم‌ها اعمال میشود، دارو نمی‌رسد، مواد حیاتی نمی‌رسد و کسانی که در شرایط بحرانی قرار دارند، زندگی‌شان بیشتر به خطر می‌افتد. بنابراین نمی‌شود ساده از کنار تحریم‌ها گذشت یا آن‌ها را کم‌اهمیت جلوه داد.»
علت کند پیش رفتن رفع فیلترینگ
رئیس‌جمهور در پاسخ به سوالی راجع به رفع فیلترینگ و عملکرد خود طی یک سال گذشته گفت: «موضوع فیلترشکن و فضای مجازی را کاملاً قبول دارم؛ چالشی جدی هم هست. اما آنچه ما دنبال می‌کنیم، این نیست که با دعوا و تقابل حل‌ا‌ش کنیم. تلاش‌مان این است که اقناع کنیم، که نشان بدهیم این روند فعلی غلط است. اینکه کاربران با وی‌پی‌ان به اینترنت دسترسی پیدا می‌کنند، واقعاً بدتر از فیلترینگی است که اعمال شده. تصور اینکه با فیلتر کردن مسئله‌ای حل شده، تصور نادرستی است. این نکته را هم در جلسات به دوستانی که در حوزه سیاست‌گذاری و تصمیم‌سازی فعالیت دارند، منتقل کرده‌ام. واقعاً هم در این زمینه چالش داریم.
اما نگاه ما این نیست که با دستور یا تقابل پیش برویم.» رئیس‌جمهور در واکنش به اظهارات یکی از حاضران مبنی بر اعمال نظر مقام رهبری در این موضوع، با تاکید بر اینکه ایشان دخالتی در این حوزه نکردند، ادامه داد: «رهبری مرکزی را تشکیل داده‌اند که مسئولیت تصمیم‌گیری درباره سیاست‌های مرتبط با این حوزه را بر عهده دارد.
در همان مرکز، پس از بررسی‌های کارشناسی، زمان‌بندی مشخصی برای اجرای برخی اقدامات تعیین شد؛ از جمله باز شدن برخی پلتفرم‌ها. حتی پیش از وقوع جنگ اخیر، بر اساس همان زمان‌بندی، قرار بود پلتفرم‌هایی بازگشایی شوند. نمایندگان آن پلتفرم‌ها نیز به ایران آمده بودند و قرار بود در کشور دفتر تأسیس کنند، اما درگیری‌های اخیر این روند را به تأخیر انداخت. اکنون نیز تلاش‌ها بر آن است که همان برنامه مصوب اجرا شود و پلتفرم‌ها طبق زمان‌بندی باز شوند.»
موشک بدون مردم، قدرتی ندارد
پزشکیان درباره مسائل درهم‌تنیده سیاست خارجی، تنش با کشورهای دیگر و صحبت‌هایی که راجع به تغییر راهبردی در این حوزه میشود، گفت: «بسیاری از حرف‌هایی که امروز مطرح میشود، ریشه در تبعیض دارد؛ بخشی از آن ناشی از بی‌عدالتی است، بخشی از آن به‌دلیل نادیده گرفتن انسان‌هاست، نادیده گرفتن قومیت‌ها، جنسیت‌ها و تمامیت‌خواهی‌هایی است که گاه در درون خود ما شکل گرفته است.
وقتی فردی ایرانی روبه‌روی من ایستاده، اما من او را شهروند درجه‌چندم حساب می‌کنم، طبیعی است که او نیز مرا نپذیرد. بنابراین، همان‌طور که در تعابیر دینی آمده، اصل، اصلاح روابط درونی است؛ ما باید مشکل خودمان را حل کنیم، پیش از آنکه بخواهیم به دیگران بپردازیم.»
پزشکیان ادامه داد: «در چنین فضایی، بدیهی است که طرف مقابل از این شرایط بهره‌برداری می‌کند تا تمام مشکلات را به گردن ما بیاندازد. به‌نظر من، مسئله فقط تحلیل نیست؛ گره‌های بسته‌شده در درون انسان‌ها، وقتی راهی برای بیان نمی‌یابند، خود را در قالب خشم، نارضایتی یا اتهام به جهت‌گیری‌های کلان کشور بروز می‌دهند.من خودم اعتقادم بر این است که حرفی را که از اسلام و دین زده‌ایم، باید در جامعه پیاده کنیم.
راستی، عدالت، صداقت، انسانیت و انصاف، اگر در جامعه جاری شود، حتی اگر موشک نداشته باشیم، یا اف16 نداشته باشیم و آن‌ها اف35 داشته باشند، باز هیچ‌کس به این سادگی نمی‌تواند به خاک و آب ما طمع کند. ما در اینجا گیر داریم، نه آن‌طرف. حتی اگر ما موشک هم داشته باشیم، ولی مردم را نداشته باشیم، هیچ قدرتی نداریم.نمی‌گویم که نباید آن‌ها را داشته باشیم، ما باید قدرت داشته باشیم تا کسی جرأت نکند به ما حمله کند. اما مهم‌تر از آن، وحدت و انسجام داخلی است.»
انتصاب استانداران اهل سنت با اطلاع رهبری
رئیس‌جمهور درباره موضوع وفاق گفت: «تجربه دفاع در جنگ 12 روزه اخیر نشان داد که حتی اگر درصدی از این انسجام ملی و منطقه‌ای حاصل شود، تأثیرگذار خواهد بود. ما نیز در دولت تلاش کرده‌ایم این روند را به‌صورت عملی دنبال کنیم. به‌عنوان نمونه، در استان سیستان و بلوچستان، استانداری منصوب شد که از اهل‌سنت و از قوم بلوچ بود؛ این انتخاب با اطلاع و ب دون‌مخالفت از سوی رهبری انجام گرفت.
در کردستان نیز فردی اهل‌سنت و کرد به عنوان استاندار منصوب شد. این اقدامات، گام‌هایی عملی در جهت تحقق وفاق ملی بوده‌اند. در سطح مدیریتی، از زنان در سمت‌های مختلفی از جمله معاونت‌ها، سازمان‌ها و مسئولیت‌های اجرایی استفاده شده است. البته طبعاً مسائل اجتماعی را نمی‌توان یکباره حل کرد، اما روندی آغاز شده که به‌تدریج در حال تثبیت است. همین موضوع حجاب نیز از جمله حوزه‌هایی بود که احساس کردم اگر بخواهم تصمیمی اتخاذ کنم، باید با در نظر گرفتن ظرفیت جامعه باشد.»
مامور به ایجاد تنش در جامعه نیستم
پزشکیان ادامه داد: «این تصمیم، پیش از هر چیز برآمده از باور شخصی بنده بود. البته برخی از کارشناسان هم همین نظر را داشتند، اما واقعیت این است که من توان یا درک اجرایی لازم برای پیش‌برد آن مسیر خاص را نداشتم. برداشت من این بود که اگر آن اقدام صورت بگیرد، ممکن است فضای کشور به سمتی برود که دیگر امکان مدیریت آن وجود نداشته باشد و در جامعه تنش یا درگیری شکل بگیرد؛ و من مأمور به چنین کاری نیستم. بنده خودم به حجاب باور دارم؛ در خانواده‌ام همه چادری هستند، اما معنای این باور، نفی افراد دیگر نیست. یعنی اگر کسی چادری نبود، دلیل بر نادرست بودن نگاه یا بی‌ارزش بودن او نیست. این نگاهی است که بنده با همین باور و همین شیوه، زندگی می‌کنم.»
پزشکیان درباره اجرایی شدن نگاه وفاق گفت: «اینکه یک فرد اهل سنت را به مسئولیت رساندیم، یا فردی از جامعه بلوچ را منصوب کردیم، یعنی با مردم نیز وفاق کرده‌ایم. اینکه در حال حاضر در محله‌ها مردم را وارد عرصه کرده‌ایم، در قالب طرح‌های محله‌محور و تلاش می‌کنیم همه جناح‌ها و گروه‌ها را در این سازماندهی‌ها جای دهیم، این‌ها یعنی داریم به مردم می‌گوییم بیایید و مشارکت کنید.
الان با مشارکت مردم نزدیک به 7 هزار و 200 مدرسه در حال ساخت داریم. مردم وارد میدان شده‌اند و دارند کار می‌کنند. فقط در همین شش ماه اخیر، بیش از 2 هزار مدرسه ساخته شده است؛ این واقعاً اتفاقی استثنایی است.» پزشکیان در پاسخ به این پرسش که آیا در انتخابات بعدی نامزد می‌شوید یا نه؟ اظهار داشت: «من بر اساس اعتقادم وارد این مسیر شدم، نه برای پست، قدرت یا مسائل شخصی. به این آب و خاک، به این مردم و به عزت و سربلندی کشورم ایمان دارم. دلم نمی‌خواهد سرزمین ما، مردم ما و کشور ما عقب بمانند یا ضعیف شوند.
به همین خاطر، در این مدت هر کاری از دستم برمی‌آمد انجام دادم و با اینکه واقعاً شرایط برایم راحت نبوده، مانده‌ام. خدا را شاهد می‌گیرم که بیرون از این جایگاه زندگی برایم بسیار ساده‌تر بود، اما وقتی پای خدمت به مردم در میان باشد، هر توانی که داشته باشم، حتی اگر لازم باشد تا پای جان، آماده‌ام برای مردم عزیز کشورمان تلاش کنم.» او ادامه داد: «من حتی در دولت گذشته هم گفتم بیایید همین محله‌هایی را که محروم هستند، به ما بدهید، بهداشت و درمانش را ما درست کنیم؛ ندادند. یک عده گفتند این می‌خواهد رأی جمع کند، یک عده گفتند می‌خواهد خودش را مطرح کند.
گفتند می‌رود آنجا را درست می‌کند و ما زیر سوال می‌رویم. خب شما قدرت دستتان است، مشکل مردم را حل کنید. هر کسی که بتواند مشکل مردم این کشور را حل کند، چه در داخل باشد چه در خارج، ما دستش را می‌بوسیم. چون دنبال این هستیم که مملکت درست شود، نه دنبال پست و مقام. اگر روزی برسد که مردم به من رأی ندهند، دستشان را می‌بوسم و می‌روم دنبال زندگی‌ام.»
هر کس می‌تواند به میدان بیاید
پزشکیان با تکرار دعوت خود از افراد مدعی در اختیار داشتن برنامه برای حل مشکلات کشور، با ذکر یک مثال ادامه داد: «یک‌بار در صداوسیما فردی را دعوت کرده بودند و می‌گفت ما ۴۰۰ میلیارد مترمکعب آب داریم و این حرف‌ها که می‌زنند درباره بحران آب بی‌اساس است. حالا من اعلام می‌کنم، شما به همان فرد بگویید اگر واقعاً چنین ادعایی دارد، من حاضرم 100 میلیارد تومان به او بدهم بیاید مشکل آب ما را حل کند. ما برای اینکه فقط بتوانیم آب را از طالقان به تهران برسانیم، تا از این مرحله رد شویم، حدود 7 هزار میلیارد تومان هزینه کردیم. پشت سد آب نیست. زیر پای ما هم چاه‌ها در حال خالی شدن هستند. اگر کسی ادعا می‌کند که این آب وجود دارد، بیاید نشان دهد این آب کجاست.»
