قطعنامه علیه ایران در شورای حکام

قطعنامه پیشنهادی تروئیکای اروپایی و ایالات‌متحده آمریکا برای محکوم کردن ایران به عدم پایبندی به تعهدات هسته‌ای، دیروز در دستور کار جلسه نوبت عصر شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی قرار گرفت. رای‌گیری درباره آن به صبح امروز موکول شد.

در پیش‌نویس  این قطعنامه، باتوجه به گزارش مدیرکل آژانس مبنی بر کشف ذرات اورانیوم در سه مکان و ادعای رافائل گروسی مبنی بر عدم همکاری مناسب از سوی تهران برای حل مسائل پادمانی، ایران به عدم پایبندی به تعهدات هسته‌ای متهم شده است. مکان‌های مورد اشاره آن‌ها، تورقوزآباد، ورامین و سایت مریوان (آباده در استان فارس) هستند که ایران می‌گوید، با نفوذ و خرابکاری اسرائیل پرونده آن‌ها دوباره باز شده است.

پرونده مریوان سال‌ها قبل بسته شده بود و ایران به گفته مقامات وزارت امور خارجه و سازمان انرژی اتمی، مدارکی درباره خرابکاری اسرائیل در تورقوزآباد و ورامین برای اتهام‌زنی به تهران مبنی بر فعالیت و مواد اعلام‌نشده هسته‌ای در این دو مکان را به آژانس ارائه داده است. توضیحات و مدارکی که به گفته مدیرکل، قانع‌کننده نبوده و او نمی‌تواند تایید کند که فعالیت‌های ایران صرفاً در مسیر صلح‌آمیز است.

حمایت ۶ کشور از موضع ایران

پس از انتشار محتوای گزارش مدیرکل آژانس، ایران یادداشتی توضیحی در واکنش به موارد مطرح‌شده در آن به‌صورت رسمی ارائه کرد. به دنبال این موضع، روز گذشته نمایندگان شش کشور چین، روسیه، بلاروس، ونزوئلا، کوبا و نیکاراگوئه با انتشار بیانیه‌ای مشترک از موضع ایران حمایت کردند. در بخشی از این بیانیه آمده است: «گزارش مدیرکل بیان نمی‌کند که ایران به تعهدات خود تحت توافقنامه جامع پادمان پایبند نیست. همچنین ادعا نمی‌کند که آژانس قادر به تأیید عدم انحراف مواد هسته‌ای نیست.

همچنین شایان ذکر است که مدیرکل هیچ اقدامی از سوی شورای حکام را درخواست نمی‌کند. بنابراین، ادعاهای موجود در پیش‌نویس قطعنامه در مورد عدم پایبندی ادعایی ایران و همچنین نتیجه‌گیری در مورد ناتوانی آژانس، فاقد مبنای واقعی و حقوقی است. ما توجه داریم که اگر نتیجه‌گیری ادعاهای نادرست فوق توسط شورای حکام اتخاذ شود، خطر حل‌وفصل موضوع خارج از چارچوب آژانس را به همراه خواهد داشت. »

موضع مدیرکل

مدیرکل آژانس در نشست خبری روز دوشنبه خود گفته بود: «آژانس بین‌المللی انرژی اتمی اتهام نمی‌زند. آژانس بررسی می‌کند و اطلاع می‌دهد. اگر دقیق به متن گزارش نگاه کنید، ما گفته‌ایم چون پاسخ‌هایی که نیاز داشتیم دریافت نکرده‌ایم، در موقعیتی نیستیم که تأیید کنیم همه فعالیت‌ها صرفاً برای مقاصد صلح‌آمیز انجام می‌شود.» در این قطعنامه اگرچه اشاره شده که به خاطر ناتوانی آژانس در تایید صلح‌آمیز بودن برنامه هسته‌ای «سوالاتی را مطرح می‌کند که در صلاحیت شورای امنیت سازمان ملل متحد است»، اما در این مقطع زمانی پرونده کشورمان را به شورای امنیت ارجاع نمی‌دهد.

هشدار درباره واکنش فوری

سیدعباس عراقچی، وزیر امور خارجه روز گذشته با هشدار نسبت به   تصویب این قطعنامه در توئیتر نوشت: «سه کشور اروپایی هفت سال فرصت داشتند تا تعهدات خود را ذیل برجام اجرا کنند. آن‌ها به‌طور کامل در این زمینه شکست خوردند؛ خواه از روی عمد بوده باشد یا از سر ناتوانی. به‌جای آن‌که نشانه‌ای از پشیمانی یا تمایل به تسهیل دیپلماسی از خود نشان دهند، امروز سه کشور اروپایی با مطرح کردن خواسته‌ای مضحک مبنی بر لزوم مجازات ایران به‌دلیل استفاده از حق قانونی خود در چارچوب برجام در واکنش به عدم پایبندی طرف‌های مقابل، در حال دامن زدن به تقابل هستند. همان‌طور که هشدار داده‌ام: یک خطای راهبردی بزرگ دیگر از سوی این سه کشور، ایران را وادار خواهد کرد که واکنشی قاطع نشان دهد. مسئولیت کامل و مطلق این وضعیت برعهده بازیگران بدخواهی خواهد بود که خودشان باعث از میان رفتن اعتبارشان شده‌اند.»

کاظم غریب‌آبادی، معاون امور حقوقی و بین‌المللی وزارت امور خارجه نیز در حاشیه روز ملی روسیه در جمع خبرنگاران گفت: «در واکنش به قطعنامه احتمالی شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، که قطعاً سیاسی بوده و به احتمال زیاد بدون اجماع تصویب خواهد شد، ایران اقدامات لازم را پیش‌بینی کرده است. تصمیمات لازم در این زمینه در ساختار نظام اتخاذ شده و بلافاصله پس از تصویب چنین قطعنامه‌ای، این اقدامات در حوزه فنی به اجرا درخواهند آمد. برنامه هسته‌ای ایران نیز با گام‌های مؤثر و روبه‌جلو ادامه خواهد یافت.»

اخطار درباره استفاده از مکانیسم ماشه

آنچه روز گذشته در وین در دستور کار بود، اگرچه ایران را به شورای امنیت سازمان ملل نمی‌برد، اما مقدمه‌ای برای استفاده کشورهای اروپایی از سازوکار حل و اختلاف توافق هسته‌ای محسوب می‌شود. امکانی که آن‌ها می‌خواهند تا قبل از اکتبر ۲۰۲۵ (مهرماه ۱۴۰۴) که در قطعنامه ۲۲۳۱ مشخص شده، از آن استفاده کنند؛ اگر نه از دست‌شان خارج خواهد شد و امکان بازگشت قطعنامه‌های سازمان ملل متحد را از آنان سلب می‌کند. یکی از دلایل عدم ارجاع پرونده ایران به شورای امنیت در حال حاضر نیز همین است. چراکه در حال حاضر قطعنامه‌های جدید با وتوی روسیه و چین مواجه خواهد شد. 

به همین دلیل بود که رضا نجفی، سفیر و نماینده دائم ایران نزد سازمان ملل و سایر سازمان‌های بین‌المللی مستقر در وین گفت: «هرگونه اقدام علیه قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت و جدول زمانی مندرج در آن یا هرگونه تحریم یا محدودیت احتمالی جدید توسط شورای امنیت، در صورت اجرا، پیامدهای جدی خواهد داشت. در چنین سناریویی، گزینه‌های ایران، همانطور که قبلاً به سایر اعضای برجام اطلاع داده شده، قاطع خواهد بود و ایالات‌متحده و سه کشور اروپایی تمام مسئولیت را برعهده خواهند داشت.»

به کانال تلگرام هم میهن بپیوندید