رشد فلاکت در ۱۴ استان کشور

شاخص فلاکت در پاییز ۱۴۰۲ در ۲۳ استان بالاتر از متوسط کشوری قرار گرفته است. شاخص فلاکت با مجموع دو نرخ تورم و بیکاری سالانه کشور به دست می‌آید. دو شاخصی که هر کدام به تنهایی و در کنار هم، بر زندگی مردم تاثیر مستقیم می‌گذارند. بیکاری، میزان درآمد افراد را کاهش می‌دهد یا اگر منبع دیگری وجود نداشته باشد، درآمد را به کلی از بین می‌برد. نرخ تورم نیز باعث گرانی و افزایش قیمت‌ها می‌شود. نداشتن درآمد و بالا رفتن بی‌ضابطه قیمت‌ها، فلاکت را رقم می‌زند. شاخص فلاکت با واحد شمارش «واحد» اندازه‌گیری می‌شود.

کدام استان‌ها در صدر جدول هستند؟

نگاهی به آمار منتشرشده نشان می‌دهد، استان چهارمحال و بختیاری با 2/63 واحد در صدر این جدول قرار دارد. نرخ بیکاری در این استان 5/11درصد و نرخ تورم سالانه 7/51 بوده که نشان‌دهنده سخت‌ترین شرایط اقتصادی است. یزد در جایگاه دوم این جدول، لرستان در جایگاه سوم، کرمانشاه چهارم، کردستان پنجم، اصفهان ششم و سیستان و بلوچستان هفتم هستند. آمار نشان می‌دهد که ۵ استان ابتدایی این جدول، شاخص فلاکت بالای ۶۰ واحد دارند.

افزایش شاخص

بالا رفتن این شاخص در ایران بیشتر تابع افزایش نرخ تورم است. زیرا نرخ بیکاری به‌طور معمول دستخوش تغییرات کاهشی یا افزایشی گسترده نمی‌شود. طبق این گزارش، تورم سالانه پاییز ۱۴۰۱ که بالغ بر 2/53 درصد بوده با 2/1درصد کاهش به ۵۰ درصد رسیده که همین کاهش ۱ درصدی، متوسط شاخص فلاکت در کشور را نیز کاهش داده است. به‌طور کلی، شاخص فلاکت در ۱۶ استان کاهش داشته، در ۲ استان بدون تغییر باقی مانده و در ۱۴ استان کشور نیز افزایش پیدا کرده است.

بیشترین افزایش شاخص فلاکت در کشور، مربوط به استان اصفهان است. این شاخص در پاییز ۱۴۰۱ در این استان، برابر 9/52 واحد بود که در پاییز امسال، به 2/59 واحد افزایش پیدا کرد. یزد، چهارمحال و بختیاری و قم دیگر استان‌هایی هستند که در این یک سال فلاکت آن‌ها بیشتر شده و در نتیجه سطح رفاه و کیفیت زندگی مردم آن‌ها کاهش یافته است.

استان‌هایی با فلاکت کم‌تر

آمارها نشان می‌دهد که ۸ استان پایین‌تر از متوسط کل کشوری هستند. خوزستان، گیلان، زنجان، فارس، بوشهر، مازندران، سمنان و تهران به ترتیب کم‌ترین شاخص فلاکت را دارا هستند. اما تهران نیز که کم‌ترین شاخص را در میان دیگر استان‌های کشور دارد، با 6/44 واحد از این شاخص مواجه است. در پاییز امسال، نرخ بیکاری در تهران 4/5 درصد و تورم سالانه نیز 2/39 بوده است.

جایگاه ایران در کشورهای درگیر فلاکت

«استیو هانکه» اقتصاددان شناخته‌شده آمریکایی و استاد دانشگاه جانز هاپکینز در ماه می ‌سال ۲۰۲۳ (خرداد ۱۴۰۲) گزارشی در خصوص میزان فلاکت اقتصادی در جهان (۲۰۲۲) منتشر کرد. در این گزارش که کشورها از بدترین میزان فلاکت (۱) تا بهترین میزان (۱۵۷) دسته‌بندی شده‌اند، زیمبابوه، ونزوئلا، سوریه، لبنان و سودان ۵ کشور ابتدای فهرست هستند که بیشترین میزان فلاکت را دارند. ایران در این فهرست، جایگاه 19 را دارد که بالاتر از رواندا و پایین‌تر از آفریقای جنوبی، سورینام، و بوسنی است. در میان کشورهای همسایه، فقط ترکیه شاخص فلاکت بیشتری از ایران دارد و جایگاه ۱۰ فهرست را به خود اختصاص داده است. اما اگر قطر (140) امارات (143) عمان (147) و کویت (156/ دومین کشور با بهترین شاخص فلاکت پس از سوئیس با رتبه ۱۵۷) را کنار بگذاریم، پاکستان و عراق به‌عنوان دو همسایه غربی و شرقی نیز در شاخص فلاکت جایگاهی پایین‌تر و بهتر از ایران دارند.