بررسی نشست رئیس جمهوری با فعالان سیاسی در آستانه انتخابات
دیدار با سران احزاب، تشریفاتی یا اثرگذار؟
الهه ابراهیمی و محسن صالحی‌خواه
دبیر و گزارشگر گروه خبر
سیدابراهیم رئیسی، رئیس‌جمهور دوشنبه‌شب میزبان تعدادی از دبیران کل احزاب و فعالان سیاسی با محوریت انتخابات بود؛ جلسه‌ای که به اذعان بسیاری از فعالان سیاسی برای تاثیرگذاری بر روند و فضای انتخابات بسیار دیرهنگام بود و به‌عبارتی نوش‌‌دارویی بعد از مرگ سهراب. پرسش اصلی این است که هدف میزبانی دولت از این جلسه در شرایطی که پیشثبتنام برای انتخابات مجلس به اتمام رسیده است، چه بود و قرار است چه خروجی‌ای از آن با محوریت انتخابات گرفته شود؟ آیا او انتظار دارد که با این دعوت از احزاب سیاسی اصلاح‌طلب با توجه به اظهارنظرش در این جلسه مبنی بر «عدم نگرانی برای حضور سلایق مختلف در مجلس» مشارکت مردمی در انتخابات افزایش یابد؟ آیا این دیدار دوستانه صرفاً برای این بود که جلسه‌ای برگزار شود تا رزومه‌سازی برای دولت سیزدهم در بخش آزادی احزاب صورت گیرد و در نهایت با گرفتن چند عکس یادگاری ثبت و ضبط شود یا اینکه دولت با برگزاری آن به معنای واقعی به‌دنبال تعامل سازنده با جریانات سیاسی است. آیا می‌توان امیدوار بود که با توجه به دیدگاه مطرح‌شده رئیس‌جمهور درباره احراز صلاحیت‌ها، شاهد اثرگذاری آن در روند تاییدصلاحیت‌ها در انتخابات آینده باشیم یا اینکه یک جلسه تشریفاتی بود که به خوشی برگزار شد. این دومین جلسه ابراهیم رئیسی با فعالان سیاسی و چهره‌های شاخص احزاب بود؛ جلسه‌ای که غایبانی نیز داشت و نبود آن‌ها نیز جلب توجه می‌کرد. طبق گزارش منتشرشده در خبرگزاری دولت، حدود ۵۰ نفر در این جلسه شرکت کردند و محور آن نیز انتخابات آتی مجلس بوده است. این دیدار که در سالن شهید بهشتی نهاد ریاست‌جمهوری انجام شد، قرار بود ۹۰ دقیقه باشد اما ۳ ساعت به طول انجامید.
مجادله بر سر انتخابات 88
تا زمان انتشار محتوای نشست، حواشی‌اش در فضای مجازی بیشتر از توجه به اصل آن بود. عده‌ای از فعالان فضای مجازی معتقد بودند که حضور بعضی چهره‌های اصلاح‌طلب با اعتراض‌هایی که به ساختار دارند و مسائلی که مطرح می‌کنند، در این نشست درست نبوده است. برخی دیگر نیز حضور در این جلسه را فرصتی مناسب برای بیان نقطه‌نظرات منتقدان وضع موجود می‌دانستند. 25 نفر از این مهمانان سخنرانی کردند که بخش‌هایی از این صحبت‌ها، به تنش در جلسه منجر شد. ایرنا (خبرگزاری دولت) در گزارش خود از این نشست، نوشت: صادق محصولی، دبیرکل جبهه پایداری در ابتدای این جلسه، گفت: «مردم حال و روز خوبی ندارند اما این ناامیدی را چه کسانی ایجاد کردند و چه کسانی امروز همین ناامیدی را به جامعه تزریق می‌کنند؟ دوستانی که در دولت قبل مسئولیت داشتند چرا نمی‌گویند چه باری بر دوش این دولت گذاشتند؟» محصولی در ادامه گفت: «تحریم‌ها از فتنه ۸۸ شروع شد. مشارکت در آن انتخابات ۸۵ درصد بود اما با آن انتخابات چه کردند؟ انتخابات ۸۸ تنها انتخاباتی بود که نتایج آن صندوق به صندوق اعلام شد اما عده‌ای مدعی تقلب ۱۱ میلیونی در آن شدند». محصولی در واکنش به پایان زمانش، گفت: «اجازه بدهید یک جمله دیگر بگویم»؛ اما حسین مرعشی خطاب به او گفت: «همان ۸۵ درصد را که گفتید کافی بود. فتنه ۸۸ فتنه احمدی‌نژاد بود»، سپس «مصطفی کواکبیان» خطاب به محصولی گفت: «از احمدی‌نژاد هم سخن می‌گفتید». «علی ربیعی» نیز در واکنش به این اظهارات گفت: «من آدم بی‌ادبی نیستم که مانع سخنان دیگران شوم اما آقای محصولی! روز انتخابات ۸۸، مهندس موسوی من را نزد شما فرستاد اما شما با اینکه وقت داده بودید، من را به دفترتان راه ندادید»؛ محصولی ادعای ربیعی را رد کرد. در دیگر سوی جلسه «جواد امام» سخنگوی جبهه اصلاحات سخنانی را درخصوص زمان پایان رأی‌گیری خطاب به محصولی بیان کرد. «محمدعلی وکیلی» نیز در واکنش به سخنان محصولی گفت: «آقای محصولی! شما باید این بحث را در جلسات احزاب و خانه احزاب مطرح کنید؛ جای این مباحث در این جلسه نیست».
اصولگرایان چه گفتند؟
بعضی از چهره‌های شاخص اصول‌گرا مثل غلامعلی حدادعادل و اسدالله بادامچیان نیز در میان سخنرانان این جلسه بودند. غلامعلی حدادعادل، عضو ارشد شورای ائتلاف اصولگرایان، طی سخنانی در واکنش به مباحث مطرح‌شده در خصوص پیش‌ثبت‌نام‌ها و لزوم بازنگری در قانون انتخابات که از سوی اصلاح‌طلبان مطرح شد، گفت: «اگر پیشثبتنام بد است برای هر دو جناح بد است. چرا باید قانون را لغو کنند؟ اینکه ما قانونی که تصویب شده و شورای نگهبان نیز تائید کرده را لغو کنیم، آثار خیلی بدی خواهد داشت. عدم ثبت‌نام در انتخابات را گردن قانون و شورای نگهبان نیندازید. در انتخابات مجلس ششم، شورای نگهبان آسان گرفت و ورود همه را آزاد گذاشت اما بیشترین حجم تخریب‌ها علیه شورای نگهبان در همان مجلس بود.» بادامچیان، دبیرکل حزب مؤتلفه اسلامی نیز در اظهاراتی گفت: «دوستان همه مسائل را در انتخابات می‌بینند درحالی‌که آنچه مدنظر رهبر انقلاب قرار دارد، ایجاد تحول در کشور است.» بادامچیان خطاب به رئیسی گفت: «همانطور که در روابط بین‌الملل ایجاد تحول کردید، در مسائل داخلی هم تحول ایجاد کنید. وزیری که نمی‌تواند تحول ایجاد کند را تغییر دهید.» یکی از مطالب جالب توجه دبیرکل مؤتلفه اسلامی در این نشست، انتقاد از دولت به دلیل فشار به طلافروشان برای ثبت‌نام در سامانه مؤدیان و پلمب برخی عطاری‌ها بود؛ بادامچیان این اقدام دولت را نوعی نارضایتی‌تراشی توصیف کرد. صادق محصولی، دبیرکل جبهه پایداری، حسین الله‌کرم چهره شاخص انصار حزب‌الله و دبیر هیئت موسس جمعیت رزمنده مدافع انقلاب اسلامی (رزما) و حمید رسایی نماینده ادوار مجلس و عضو کمیته انتخابات تشکیلات شریان در این جلسه صحبت کردند. حسین الله کرم نیز با اشاره به تاسیس حزب جدید خود و مقایسه آن با دیگر احزاب به‌خصوص اصلاح‌طلبان گفت: «آنهایی که مدعی هستند اگر افزایش مشارکت داشته باشیم ما پیروز خواهیم شد، ادعای غلطی مطرح می‌کنند. ما دو سال است حزبی را با جمعیت بالا و با محوریت روستاها و محلات تاسیس کردیم آن‌وقت برخی دبیران کل احزابی که تعداد کل جمعیت حزب‌شان تنها در یک فولکس‌واگن جا می‌شوند، در این نشست به‌جای پبشنهادات مفید، فقط راهکارهای جناحی مطرح می‌کنند.» الله‌کرم در این جلسه تاکید کرد: «مجلس و دولت باید آموزش‌های سیاسی ببینند.» حمید رسایی نیز بخش اصلی صحبت‌های خود را به مقایسه ابراهیم رئیسی و حسن روحانی اختصاص داد و گفت: «شما در کنار مردم هستید و همین منش شما باعث افزایش مشارکت خواهد شد. شما خط قرمز ندارید و نمی‌گوئید کسی حق ندارد نزدیک فلانی و بهمانی شود؛ این رفتار قطعاً ایجاد امید می‌کند. مدیریت شما کارتابلی نیست و جمعه‌ها از برخی اتفاقات کشور با خبر نمی‌شوید.»
اصلاح‌طلبان چه گفتند؟
اصلاح‌طلبان نیز بخش دیگری از مهمانان رئیس دولت سیزدهم بودند. علی ربیعی، سخنگوی دولت روحانی، خطاب به رئیسی گفت: «تلخ‌زبانان را بیشتر دور خود جمع کنید زیرا شکرافشانان در همه دولت‌ها هستند. مدام اساتید دانشگاه‌ها را اخراج می‌کنید اما وزیر علوم شما تکذیب می‌کند. شما در بدترین شرایط کشور رئیس‌جمهور هستید. ما می‌دانیم تحریم‌ها و FATF به شما فشار می‌آورد اما دوستان شما حاضر نیستند به آمریکا فحش بدهند و علت را در جاهای دیگر جست‌وجو می‌کنند. ما می‌خواهیم دولت شما موفق شود؛ حتی اصلاح‌طلبان هم همین را می‌خواهند.» جواد امام، سخنگوی جبهه اصلاحات نیز ضمن گله‌مندی از عدم دعوت از آذر منصوری، رئیس جبهه اصلاحات ایران در اظهاراتی گفت: «اگر قرار بود نظرات احزاب و فعالان سیاسی و اجتماعی شنیده شود و به آن عمل نمایند حداقل می‌بایست قبل از قانون جدید انتخابات و ضرب‌الاجل پیشثبتنام صورت می‌گرفت. به جای تجدیدنظر در سیاست‌ها و رویه‌های غلط گذشته، آن را به قانون تبدیل نمی‌کردند و فضای مشارکت را مسدودتر نمی‌نمودند. روند پیش رو در واقع ادامه پروژه یکدست‌سازی و همان مسیر انتخابات ۹۸ و ۱۴۰۰ است که با وعده‌های خلاف واقع وضعیت کشور را به این روز انداخته است. وضعیت فلاکت‌بار اقتصادی و معیشتی مردم و زیر سوال قرار گرفتن غیرت ایران و ایرانی، خصوصاً در سیاست خارجی در ارتباط با طالبان و روسیه بر کسی پوشیده نیست. انتخابات در نظام جمهوری دو رکن اساسی دارد که اول، مردم و دوم، قانون است. متاسفانه امروز هر دو به هیچ انگاشته شده است.» محمدعلی ابطحی، عضو مجمع روحانیون، درباره این جلسه چنین روایت کرده است: «خیلی‌ها حرف زدند. یک بار هم با صحبت‌های محصولی که اصرار داشت بهترین انتخابات ۸۸ بوده، فتنه رخ داده و از این صحبت‌ها بحث به تشنج کشید. ربیعی جواب تندی به او داد. در همین تشنج، نوبت من شد که حرف بزنم. گفتم باید قبول کنیم مردم قهرند. تمام ما هم با هم تلاش کنیم اثری در مشارکت نخواهد داشت. شاید اگر اختیاراتی مثل سیاست خارجی که اثرش در اقتصاد مهمتر از همه هست و یا سیاست فضای مجازی و فیلترینگ را اعلام کنید مجلس تصمیم می‌گیرد. جامعه احساس کند مجلس می‌تواند مؤثر باشد.»
رئیسی: دولت از حضور سلایق مختلف در مجلس نگران نیست
سیدابراهیم رئیسی که آخرین سخنران این جلسه بود، در خصوص اهمیت انتخابات اسفندماه گفت: «دولت نه‌تنها از حضور سلایق مختلف در مجلس نگران نیست، بلکه آن را بستری برای شکل‌گیری مجلس قوی می‌داند که می‌تواند تقویت دولت و در نتیجه افزایش قدرت و اقتدار ایران را به‌دنبال داشته باشد.» او در ادامه با اشاره به پرونده‌های فساد اخیر، اکتفا کردن به تکرار اخبار مفاسد را بی‌فایده و موجب سرخوردگی و ناامیدی مردم و افکار عمومی دانست و خاطرنشان کرد: «آنچه در این زمینه می‌تواند مؤثر باشد و ضمن اصلاح امور به ارتقای امید و نشاط مردم بیانجامد، دو موضوع پیگیری مستمر در به نتیجه رساندن پرونده‌ها و برخورد با مفسدین و از بین بردن بسترهای فساد برای جلوگیری از تکرار آن است.» رئیس دولت سیزدهم در خصوص برخی نکات مطرح‌شده در این نشست درباره تاثیر مشکلات اقتصادی بر مشارکت در انتخابات خاطرنشان کرد: «اساساً یکی از رسالت‌های انقلاب اسلامی فقرزدایی و بهبود مستمر وضعیت معیشت بخش‌های مختلف جامعه است. در سال‌های سپری‌شده از انقلاب نیز کارهای بزرگ و زیادی در این زمینه انجام شده، اما همچنان نیازمند استمرار تلاش‌ها در این زمینه هستیم.»رئیسی در خصوص رقابت‌های سیاسی نیز گفت: «همه باید بدانیم که اگر اقدام به تخریب وجهه دیگران کنیم، وجهه و اعتبار خود ما بالاتر نمی‌رود؛ دشمن به دنبال نفی دستاوردهای نظام و توقف پیشرفت کشور است لذا همه موظفیم ضمن افتخار به دستاوردهای ۴۴ سال گذشته، برای رفع کاستی‌ها و پیشرفت‌های بیشتر تلاش کنیم.» او درباره بررسی صلاحیت داوطلبان انتخابات نیز گفت: «از نظر دولت همه افراد دارای صلاحیت هستند، مگر اینکه دلیل متقنی بر عدم صلاحیت وجود داشته باشد. مهم افزایش مشارکت است که همه باید در این مسیر تلاش کنند.»
چه کسانی حضور داشتند؟
از چهره‌های شاخص اصلاح‌طلب و اعتدال‌گرا حاضر در این جلسه می‌توان به محسن هاشمی‌رفسنجانی، محمد هاشمی‌رفسنجانی، حسین مرعشی و محمد قوچانی از کارگزاران سازندگی، مجید انصاری و محمدعلی ابطحی از مجمع روحانیون مبارز، الیاس حضرتی از اعتماد ملی، جواد امام از مجمع ایثارگران و سخنگوی جبهه اصلاحات ایران، محمدباقر نوبخت از اعتدال و توسعه، علی ربیعی و حسین کمالی از حزب اسلامی کار، مصطفی کواکبیان از مردم‌سالاری، علی مطهری، قدرتعلی حشمتیان و مسعود پزشکیان اشاره کرد.
شاخص‌ترین اصولگرایان حاضر در جلسه نیز اسدالله بادامچیان از مؤتلفه اسلامی، غلامعلی حدادعادل از شانا و جمنا، نظام‌الدین موسوی از شانا، محمدرضا باهنر از جامعه اسلامی مهندسین، مرتضی آقاتهرانی از جبهه پایداری، عبدالحسین روح‌الامینی از حزب توسعه و عدالت ایران اسلامی بودند.
نگاه ابزاری به احزاب صحیح نیست
محمد سالاری، دبیرکل حزب همبستگی که در این دیدار دعوت نشده بود، درباره اصل برگزاری چنین جلسه‌ای به هم‌میهن گفت: «اینکه یک حزب دعوت شده یا نشده، خیلی اهمیتی ندارد. بالاخره دعوتی از فعالان و احزاب سیاسی بوده و به‌طور طبیعی مقدور نیست همه را دعوت کنند. بحثی که من دارم، روی محتوای جلسه است. براساس رصدی که داشتم، محور صحبت‌های آقای رئیسی و دیگر سخنرانان، در رابطه با انتخابات پیش رو بود. هدف رئیس‌جمهور هم در آستانه انتخابات، به‌زعم خودشان پرشور کردن تنور انتخابات، داغ کردن فضا و افزایش مشارکت است. می‌خواهم بگویم اساساً این برداشت از مفهوم مشارکت و نگاه مردم به مشارکت، برداشتی تقلیل‌گرایانه و غیرواقعی است. چراکه اساساً مشارکت در انتخابات با برگزاری جلسات موضعی با فعالان سیاسی، آن هم در آستانه برگزاری انتخابات، نه‌تنها بالا نمی‌رود بلکه به نظر من نگاهی فریب‌کارانه است.»
او افزود: «مؤلفه‌های مشارکت در انتخابات و افزایش آن، دست خود دولت بوده؛ متاسفانه ما فرآیند تصویب قانون جدید انتخابات و البته رسیدگی به صلاحیت‌ها را دیدیم. موضوع پیش‌ثبت‌نام‌ها را دیدیم؛ پیش‌ثبت‌نام‌ها چندین ماه قبل از برگزاری انتخابات، آن هم در فضایی که هنوز رغبتی از سوی فعالان سیاسی در جامعه شکل نگرفته بود. با چنین شرایطی، این جلسات در حکم نوش‌دارو بعد از مرگ سهراب است. به نظر می‌رسد هم مجلس شورای اسلامی و هم دولت به‌عنوان یک دولت یک‌دست، منویات خالص‌سازانه خود را پیش می‌برند.» سالاری تاکید کرد: «به همین دلیل آمدند قانون انتخابات را به نحوی تغییر دادند و پیشثبتنام را در زمانی رقم زدند که با توجه به نارضایتی عمومی موجود در جامعه به دلیل مشکلات و چالش‌های معیشتی و رویکردی که سیستم در ارتباط با مردم اتخاد کرده، فضایی ایجاد نشد که کاندیداها از تمام جریان‌های سیاسی رغبتی به مشارکت در آن داشته باشند. اینکه نزدیک انتخابات بخواهیم از این جلسات بگذاریم به نوعی استفاده ابزاری از چنین نشست‌ها و گرفتن یکسری عکس و فیلم و پخش آن از رسانه ملی است. این نوع نگاه به احزاب و جریان‌های سیاسی مختلف، نگاه صحیحی نیست.»
خروجی چنین جلساتی جدی به نظر نمی‌رسد
حسین نورانی‌نژاد، قائم‌مقام دبیرکل حزب اتحاد ملت در پاسخ به این سوال که آیا نماینده‌ای از این حزب به جلسه رئیس‌جمهور و فعالان سیاسی دعوت شده بود یا نه؟ به هم‌میهن گفت: «ما به این جلسه دعوت نشدیم. پاسخ به این سوالِ شما که چرا دعوت نشده بودیم را باید نهاد ریاست‌جمهوری و برگزارکنندگان این جلسه بدهند. اما در کل نگاه چندان مثبت و جدی‌ای به کار حزبی و تحزب در جریان موسوم به انقلابی و اصول‌گرا وجود ندارد. این برنامه‌ها، برنامه‌هایی نیستند که بشود به‌طور جدی آن را ارزیابی کرد که حتی امیدوار باشیم از دل آن‌ها گفت‌وگویی شکل بگیرد. بیشتر دیدارها شکلی است که بیشترین استفاده آن، عکس‌هایی است که منتشر میشود.»
او ادامه داد: «بالاخره ما با یکسری مسئله در کشور مواجهیم. دو نگاه در خصوص مسائل وجود دارد: یک نگاه می‌گوید آن‌ها را حل کنیم، و یک نگاه می‌گوید روی‌مان را از این مسائل برگردانیم. این‌طور برنامه‌ها برای فرار کردن از حل مسئله و نادیده گرفتن آن است. ما با انباشت مسائل حل‌نشده فراوان مواجهیم. دید و بازدید کار بدی نیست. اما خروجی چنین جلساتی جدی به نظر نمی‌رسد. آقایان ابتدا باید درک درستی از مسئله داشته باشند و سپس حرکت به سمت حل آن باشد. آنچه داریم می‌بینیم، نه درک مسئله است و نه طبعاً حل مسئله.»
عضو شورای مرکزی حزب اتحاد ملت اضافه کرد: «اگر بخواهیم بدبینانه نگاه کنیم، این نوع دعوت کردن‌ها که بدون در نظر گرفتن وجه حقوقی احزاب و جبهه‌هاست، شاید یک‌جور عملیات روانی برای ایجاد شکاف در جبهه‌های رقیب هم محسوب بشود. اما هر چه باشد، چه با نیت خیر و چه با نیت‌های دیگر، شکل جالبی ندارد؛ حتی اگر برای گپ و گفت و احوال‌پرسی هم باشد. همین دیدار هم می‌تواند سروشکل تشکیلاتی و منسجم بهتری داشته باشد که نداشت. متاسفانه عادت به نمایش کرده‌اند. نمایش حل مسئله، نمایش عدم وجود مسئله، نمایش تقید به مذهب، نمایش گفت‌وگو، نمایش تحزب، نمایش انتخابات و…»او تاکید کرد: «البته اگر این برنامه‌ها نشانه یا گام نخستین برای تغییرات سیاستی باشد استقبال می‌کنیم. اما این تغییرات سیاستی اصل است و باید معطوف به تامین حقوق ملت باشد.»
رئیس‌جمهور مطالبه سال‌های سال اصلاح‌طلبان را بیان کرد
محمدعلی وکیلی، عضو فراکسیون امید مجلس دهم که از حاضران در این جلسه بود، با بیان اینکه برگزاری جلسه با رئیس‌جمهور که در آن مسائل جامعه مطرح شود، خوب است، به هم‌میهن گفت: «در این جلسه علاوه بر حضور دبیران کل احزاب سیاسی، چهره‌های سیاسی از هر دو طیف نیز حضور داشتند. موضوع جلسه انتخابات بود که اگر این جلسه قبل از پیشثبتنام انتخابات برگزار می‌شد، اثرگذار بود اما برگزاری آن در شرایط کنونی نوش‌داروی بعد از مرگ سهراب است. در این دیدار دیدگاههای خوبی مطرح شد که اجرایی شدن آن با موانع قانونی همراه است که اگر در زمان خودش برگزار می‌شد، شاید مِی‌توانست به میزان مشارکت کمک کند.» او با بیان اینکه فارغ از دیدگاههای بیان‌شده از سوی حاضران، نکته‌ای توسط رئیس‌جمهور بیان شد که مطالبه سال‌های سال احزاب و سیاسیون اصلاح‌طلب است، تاکید کرد: «ما معتقدیم وظیفه قانونی شورای نگهبان احراز عدم صلاحیت است نه احراز صلاحیت. به عبارتی روح قانون اساسی این است که تمام افراد جامعه دارای صلاحیت هستند مگر خلاف آن ثابت شود و در صورت عدم صلاحیت باید دلایل محکمه‌پسندِ آن اعلام شود. این در حالی است که شورای نگهبان معتقد به احراز صلاحیت‌ها است یعنی همگان فاقد صلاحیت هستند مگر اینکه خلاف آن ثابت شود. اگر کسی احراز صلاحیت شد، ذیل مفهوم عجیبی، عدم احراز و محروم میشود. با شیوه کنونی خیل عظیمی از سرمایه‌های انسانی تحت عنوان عدم احراز از حق انتخاب شدن محروم میشود و جامعه نیز از حق انتخاب کردن.»
این فعال سیاسی ادامه داد: «در دیدار با رئیس‌جمهور مشخص شد که نظر او نیز همانند نظر ما است. رئیس‌جمهور عقیده دارد که همگان دارای صلاحیت هستند مگر اینکه خلاف آن ثابت شود. بنابراین با توجه به شأن رئیس‌جمهور، باید این نظر به قانون تبدیل شود. او می‌تواند به شورای نگهبان اخطار قانون اساسی دهد که اگر شورای نگهبان به سلیقه خود عمل کند، خلاف بوده است. همچنین رئیس‌جمهور می‌تواند رفتار هیئت اجرایی را که از قضا همانند شورای نگهبان عمل کردند، تغییر دهد که این رفتار خطای راهبردی است و نیاز به جبران دارد.» وکیلی تاکید کرد:«اگر در روز جمعه که نتایج تجدیدنظر در هیئت نظارت به وزارت کشور اعلام میشود، ستون عدم احراز صلاحیت‌ها حذف شده بود، بدین معناست که دیدگاه رئیس‌جمهور اثرگذار بوده است و شاهد تحولات خواهیم بود اما در صورت وجود ستون عدم احراز صلاحیت‌ها، باید گفت که دیدگاه رئیس‌جمهور فاقد اثر حقوقی بوده است.»
مشارکت در انتخابات وابسته به تصویر پساانتخابات است
مهدی اقراریان، دبیرکل حزب اصول‌گرای نسل نو، در خصوص مسائل مطرح‌شده در این جلسه به خبرنگار هم‌میهن گفت: «حلقه مفقوده کشور مسئله گفت‌وگو است و نشست‌هایی از این دست با توجه به مسئولیت‌هایی که رئیس‌جمهور در قبال قانون اساسی دارد، اقدام بسیار خوبی محسوب میشود. آقای رئیسی در بخش اول که نمایندگان احزاب و جریان‌های سیاسی حدود دو ساعت صحبت کردند، نکات را شنیدند. در بخش دوم، که آقای رئیسی صحبت‌های کوتاهی را مطرح کردند، به این مسئله پرداختند که برگزاری این جلسه پس از بیانات مقام معظم رهبری در خصوص مشارکت حداکثری به ذهن‌شان رسیده که وزارت کشور در این خصوص اقدام کند. تقریباً تمام طیف‌ها و جریان‌های سیاسی کشور در این جلسه حضور داشتند. یک دغدغه‌ای وجود داشت که آن را در قالب یک توئیت منتشر کردم و آن این بود که مشارکت مردم به تصویری که از پساانتخابات برای آن‌ها ساخته میشود، بسیار مربوط است. مشارکت مردم در انتخابات ۱۱ اسفند وابسته به تصویر پساانتخابات است. اگر بخواهیم این را از نگاه دیگری بررسی کنیم، یعنی اگر مردم در این انتخابات شرکت کردند چه آورده‌ای برای آن‌ها خواهد داشت، این آورده بستگی به لیست‌هایی دارد که جریان‌های سیاسی به مردم معرفی می‌کنند؛ به‌ویژه در حوزه‌های انتخابیه بزرگ.»
اقراریان در خصوص دعوت از اصلاح‌طلبان به این جلسه نیز گفت: «به نظر من بیشترین میزان صحبت را احزاب اصلاح‌طلب داشتند و تقریباً اکثریت جریانات اصلاح‌طلبی در جلسه بودند. دعوت‌کننده مجموعه وزارت کشور بود و جلسه دیگری نیز که پیش از این برگزار شد، ما دعوت نشده بودیم. ممکن است تقسیم‌بندی کرده و در هر جلسه، بخشی از گروه‌ها را دعوت کردند. اصل اینکه با حضور رئیس‌جمهور، احزاب و گروه‌های سیاسی با نظرات متفاوت و متضاد نسبت به مسائل کنار یکدیگر قرار بگیرند، یک فرصت است.»
دبیرکل حزب نسل نو، در خصوص دو غایب مهم این جلسه گفت: «زنان و جوانان دو غایب بزرگ و مهم این جلسه بودند. وقتی به ترکیب احزاب دور میز نگاه می‌کنیم، می‌بینیم که حداقلی از جوانان و بانوان در نشست حضور دارند. علت این است که ما باید در فضای فعالیت‌های سیاسی، برای حضور پررنگ جوانان و بانوان در عرصه رسمی سیاست، زمینه‌سازی و بسترسازی می‌کردیم.»
