تاچر شرق/درباره سانائه تاکایچی که با رسیدن به ریاست حزب حاکم اولین نخست‌وزیر زن تاریخ ژاپن خواهد شد
تاکایچی به‌طور مرتب از تاچر به عنوان فردی که از او الهام می‌گرفت، یاد می‌کند و رهبر حزب محافظه‌کار و شخصیت تفرفه‌انداز سیاست‌های بریتانیا را که به عنوان «بانوی آهنین» شناخته می‌شود، فردی با شخصیت و اعتقادات قوی به همراه «گرمای زنانه‌اش» می‌داند.
زمانی که نامزدهای رهبری حزب حاکم لیبرال دموکرات ژاپن برای مناظره‌ای دور هم جمع شدند تا چند کلمه‌ای را به انگلیسی بگویند، سناتور سانائه تاکایچی خیلی مختصر گفت: «ژاپن برگشته.» اما پیروزی او در روز شنبه در رقابتی که عمدتاً مردانه بود نشانه‌ای از ورود ژاپن به وادی متفاوتی است: در هشت دهه پس از پایان جنگ جهانی دوم، در صورت تایید پارلمان در 15 اکتبر قرار است اولین نخست‌وزیر زن روی کار بیاید؛ مسیری که به تقلید از قهرمان خود، مارگارت تاچر، رهبر سابق بریتانیا، برای ساخت کشوری «قوی و مرفه» است.
تاکایچی به‌طور مرتب از تاچر به عنوان فردی که از او الهام می‌گرفت، یاد می‌کند و رهبر حزب محافظه‌کار و شخصیت تفرفه‌انداز سیاست‌های بریتانیا را که به عنوان «بانوی آهنین» شناخته می‌شود، فردی با شخصیت و اعتقادات قوی به همراه «گرمای زنانه‌اش» می‌داند. تاکایچی می‌گوید در سال 2013 کمی پیش از مرگ تاچر در یک سمپوزیوم با او دیدار کرده است.
پس از آنکه هیچ‌کدام از 5 نامزد حزب لیبرال دموکرات نتوانستند در دور اول رای‌گیری اکثریت آراء را کسب کنند این سیاستمدار 64 ساله در مرحله دوم توانست با پیروزی بر شینجیرو کویزومی، فرزند جونیچیرو کویزومی، نخست‌وزیر اسبق ژاپن (از سال 2001 تا 2006) رهبری حزب را کسب کند. شینجیرو کویزومی، وزیر کشاورزی 44 سالهای است که پیش از انتخابات درون‌حزبی روز شنبه به‌عنوان یکی از نامزدهای محبوب شناخته می‌شد. تاکایچی در صورت تایید در پارلمان جانشین شیگرو ایشیبا، نخست‌وزیر پیشین ژاپن خواهد شد که ماه گذشته، پس از کمتر یک سال از قدرت کناره‌گیری کرد.
سانائه تاکایچی که بود؟
او یکی از معدود زنانی است که به بالاترین سطوح دولت در ژاپن رسیده است. به‌محض آنکه تاکایچی، همانطور که به‌طور گسترده‌ای انتظار می‌رود، در پارلمان ژاپن تایید شود، پنجمین نخست‌وزیر ژاپن خواهد شد. حزب لیبرال دموکرات بزرگترین حزب در پارلمان ژاپن است اما این امر همچنان تضمین‌شده نیست چون ائتلاف حزب حاکم، تحت رهبری ایشیبا در هیچ‌کدام از دو مجلس پارلمان ژاپن موسوم به «دایت ملی» در یک سال گذشته در اکثریت قرار نداشت.
به‌گزارش رویترز، تحلیل‌گران سیاسی می‌گویند پیروزی غیرمنتظره تاکایچی که حامی سیاست‌های دولتی است که رشد اقتصادی، کاهش مالیات و افزایش هزینه‌های دولت را در اولویت قرار می‌دهد، می‌تواند اعتماد به نفس سرمایه‌گذاران در یکی از بدهکارترین اقتصادهای جهان را متزلزل کند، و در عین حال مواضع ملی‌گرایانه او می‌تواند باعث ایجاد اختلاف با همسایه قدرتمندش، چین شود. تاکایچی یکی از منتقدان شناخته‌شده تلاش‌های چین از گسترش نفوذ نظامی و اقتصادی چین است. او در سال جاری پیشنهاد داد که ژاپن می‌تواند یک «ائتلاف شبه‌امنیتی» با تایوان تشکیل دهد؛ جزیره‌ای دموکراتیک که چین با استقلال آن مخالف است.
طبق وب‌سایت شخصی تاکایچی، او با مدرک مدیریت بازرگانی از دانشگاه کوبی فارغ‌التحصیل شد. در سال 1987، برای یک دوره تکمیلی یک سال را در آمریکا در کنار پت شرودر، نماینده دموکرات از ایالت کلورادو کار کرد. او پیش از آنکه وارد سیاست شود، برای مدتی کوتاه به‌عنوان مجری تلویزیونی کار کرد. در سال 1993 توانست به‌عنوان سیاستمداری مستقل وارد مجلس سفلی شود و پس از آن در سال 1996 به حزب لیبرال دموکرات پیوست.
در سالهای 2000، تاکایچی به یکی از متحدان آبه تبدیل شد که بعدها رکورددار طولانی‌ترین دوران نخست‌وزیری در ژاپن را رقم زد. او دو بار با یک مرد ازدواج کرده: تاکو یاماموتو، عضو پیشین دایت ملی. تاکایچی در ازدواج اول خود فامیلی همسرش را گرفت اما پس از آنکه طلاق گرفتند و دوباره در سال 2021 ازدواج کردند، یاماموتو فامیلی همسرش را گرفت.
سیاست‌های تاکایچی
تاکایچی مخالف ازدواج همجنسگرایان و اجازه به زوج‌ها برای داشتن فامیلی‌های جداگانه است؛ مسئله‌ای که حمایت بسیار گسترده‌ای در جامعه ژاپن دارد اما با مخالفت سرسختانه محافظه‌کاران روبه‌رو است.
اما این سیاست‌های اقتصادی تاکایچی است که می‌تواند بزرگترین شوک را ایجاد کند. او به عنوان شاگرد شینزو آبه و یکی از حامیان دیرینه سیاست‌های اقتصادی «آبه‌نومیکس»، خواستار هزینه‌های بیشتر دولت و کاهش مالیات برای مقابله با افزایش هزینه زندگی است و از تصمیم بانک ژاپن برای افزایش نرخ بهره انتقاد کرده است. تاکایچی همانند آبه و دیگر محافظه‌کاران، استدلال می‌کند که در مورد جنایات ژاپنی‌ها در طول جنگ جهانی دوم اغراق شده است.
او به‌طور مرتب از «معبد یاسوکونی» که نمادی از قربانیان جنگی ژاپن است، از جمله برخی از جنایتکاران جنگی اعدام شده، بازدید می‌کند. بسیاری از همسایگان آسیایی ژاپن این معبد را نمادی از گذشته نظامی‌گری این کشور و نقطه عطفی برای حساسیت‌های تاریخی در چین و کره جنوبی می‌دانند. تاکایچی حامی بازبینی قانون اساسی صلح‌طلبانه پساجنگی این کشور برای به‌رسمیت شناختن توسعه ارتش این کشور است.
او در دوران کمپین خود اظهارات ضدمهاجرتی فراوانی ارائه کرد و گفت ژاپن باید یک «فرماندهی مرکزی» برای بازبینی مسائل مربوط به اتباع خارجی ایجاد کند چون او گردشگرانی را مقصر لگد زدن به یک گوزن مقدس در شهر نارا می‌دانست.
تاکایچی با چالش‌های بسیاری از جمله مدیریت روابط پرتنش و غیرقابل پیش‌بینی با ژاپن روبه‌رو خواهد شد. در ماه ژوئیه ژاپن توانست به یک توافق تجاری با دولت ترامپ دست پیدا کند که بر اساس آن تعرفه‌های کمتر از 15درصدی بر کالاهای صادراتی خود دریافت کند و در ازای آن تعهدی به سرمایه‌گذاری 550 میلیارد دلاری در اقتصاد ایالات متحده بدهد؛ در حالی که دو کشور اخیراً ابهاماتی را که در توافق تجاری وجود داشت، حل کردند، به‌گزارش الجزیره همچنان یک مسئله قابل توجه حل‌نشده‌ای باقی مانده: جزئیات اینکه ژاپن چگونه قرار است این 550 میلیارد دلار را در سرمایه‌گذاری، وام و ضمانت‌های بانکی اجرایی کند.
تاکایچی تنها نامزد کمپین حزب خود بود که احتمال مذاکرات دوباره درباره این توافق را مطرح کرد و گفت اگر اقدامات غیرمنصفانه‌ای رخ دهد، ژاپن باید با قدرت مقابل آن بایستد. یکی از اولین اقدامات تاکایچی به‌عنوان رهبر ژاپن میزبانی از ترامپ در اواخر این ماه خواهد بود. او در سخنرانی خود پس از پیروزی مقابل قانون‌گزاران حزب لیبرال دموکرات گفت: «به‌جای اینکه خوشحال باشم، احساس می‌کنم کار دشوار از همین‌جا آغاز می‌شود.»
آینده‌ای نه‌چندان روشن برای زنان
تاکایچی در استان نارا در مرکز ژاپن به‌دنیا آمده است. او یکی از شخصیت‌های غیرمعمول در سیاست‌های سطح بالای ژاپن به‌شمار می‌رود چون او از یک خانواده برجسته سیاسی نیست. مادر تاکایچی در شهر نارا افسر پلیس بود و پدرش در صنعت مهم خودروسازی ژاپن کار می‌کرد. او در سال‌هایی که در دانشگاه درس می‌خواند در سبک هوی متال درام می‌زد و موتورسواری می‌کرد.
پیروزی تاکایچی در انتخابات حزب لیبرال دموکرات، خروج از سیاست‌های مردسالارانه‌ای است که سال‌ها بر ژاپن حاکم است. در گزارش شکاف جنسیتی جهانی در سال 2025 ژاپن از میان 148 اقتصاد جهان در رتبه 118 قرار دارد که در میان دیگر اعضای گروه هفت در پایین‌ترین سطح است و به‌ویژه در معیار توانمندسازی سیاسی بسیار ضعیف عمل می‌کند. به گزارش مجله تایم انتخاب تاکایچی لزوماً آینده روشنی را برای زنان ژاپنی رقم نمی‌زند. با اینکه تاکایچی وعده داده تا تعداد وزرای زن کابینه‌اش را افزایش دهد؛ حوزه‌ای که ژاپن نسبت به کشورهای دیگر در گروه هفت کمبود دارد، اما نظرسنجی‌ها نشان می‌دهند که مواضع محافظه‌کارانه‌اش بیشتر به سمت مردها گرایش دارد تا زنان.
تاکایچی توانست از 341 کرسی، 185 کرسی را از سوی نمایندگان پارلمانی حزب و اعضای کنونی به‌دست آورد. این رقابت همانند رقابت رهبری حزب در سال گذشته بود که تاکایچی در ابتدا پیشرو بود اما در نهایت به شیگرو ایشیبا باخت.
تاکایچی گفت: «من باور دارم که کوهی از کار پیش رویم قرار دارد و باید با همدیگر با حمایت همه از عهده آنها برآییم. با کمک همه شما، من برای تقویت حزب لیبرال تلاش خواهم کرد و آن را به یک حزب مثبت تبدیل می‌کنم، که اضطراب‌های مردم را به امید تبدیل می‌کند.»
جف کینگستون، استاد مطالعات آسیایی و تاریخ در دانشکده توکیوی دانشگاه تمپل به تایم می‌گوید: «او سابقه خیلی مثبتی در مسائل جنسیتی، سیاست‌های حمایت از خانواده و توانمندسازی زنان ندارد. او که از راست‌گرایان حزب خود است، تاکیدی قوی بر ارزش‌های محافظه‌کارانه خانوادگی و اجتماعی دارد.»
طبق گزارش‌ها، سال گذشته 686هزار و 61 نوزاد در ژاپن متولد شدند و کمی بیش از یک و نیم میلیون نفر از دنیا رفتند. بنابراین این امکان وجود دارد که جمعیت ژاپن به‌زودی سالانه یک میلیون نفر کاهش یابد.
در توکیو و اوساکا به‌دلیل کاهش جمعیت بسیاری از مدارس محلی رو به تعطیلی رفته‌اند و حتی برخی از آنها دانش‌آموزان از سالهای مختلف تحصیلی را در یک کلاس قرار داده‌اند؛ امری که امروزه در شهرها هم رخ می‌دهد. طبق گزارش روزنامه تایمز، در سالهای اخیر نرخ تعطیلی مدارس به‌طور میانگین حدوداً 450 مدرسه در سال بوده است. تقریباً یک‌سوم از جمعیت 123 میلیونی ژاپن بالای 65 سال سن دارند که آنها را به‌شدت به کمک‌های اجتماعی و بهداشتی وابسته می‌کند.
عکس: Gettyimages
