از برادری تا جنگ بر سر قدرت و نفوذ/ایلان ماسک با ادعای تاسیس «حزب آمریکا» گام دیگری برای مقابله با سیاست‌های ترامپ برداشت
شاید بتوان رابطه پیچیده دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا با ایلان ماسک، بزرگترین حامی کمپین نامزدی ریاست‌جمهوری او را رابطه‌ای کودکانه میان دو نفر با «منیت»های بزرگ توصیف کرد.
شاید بتوان رابطه پیچیده دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا با ایلان ماسک، بزرگترین حامی کمپین نامزدی ریاست‌جمهوری او را رابطه‌ای کودکانه میان دو نفر با «منیت»های بزرگ توصیف کرد. قدرتمندترین مرد جهان و ثروتمندترین مرد جهان ممکن است از برخی جهات به یکدیگر شبیه باشند؛ هر دو به‌طور مرتب در شبکه‌های اجتماعی پست می‌گذارند، خواب ندارند و هر دو علاقه وافری به پول و قدرت دارند. هر دو طرفدار اختلال و هنجارشکنی‌‌‌اند و از دیدگاه منتقدان مشکلی مضاعف برای دموکراسی محسوب می‌شوند.
حالا ایلان ماسک از تاسیس حزب سیاسی جدید به‌نام «حزب آمریکا» خبر داده که ادعا می‌کند «آزادی آمریکایی‌ها را پس می‌گیرد.» ماسک یک روز پس از آنکه در یک نظرسنجی در شبکه اجتماعی ایکس از بیش از 221 میلیون دنبال‌کنندگانش پرسید که آیا از تشکیل حزب آمریکا حمایت می‌کنند یا نه؟ اعلام کرد: «با نسبت دو به یک، شما یک حزب سیاسی جدید می‌خواهید و آن را خواهید داشت!» او روز جمعه اعلام کرد که حزب جدید «فقط بر دو یا سه کرسی در مجلس سنا و 8 تا 10 کرسی در مجلس نمایندگان» متمرکز خواهد بود و به‌عنوان رای تصمیم‌ساز در قوانین مناقشه‌برانگیز عمل خواهد کرد تا این اطمینان را حاصل کند که کنگره آمریکا به خواست واقعی مردم آمریکا عمل می‌کند. تا لحظه نگارش این گزارش به‌نظر نمی‌رسد که حزب جدید در کمیته انتخابات فدرال به‌ثبت رسیده باشد؛ اقدامی که برای آغاز فعالیت‌های حزب جدید امری ضروری است.
سیاست، صحنه نمایش ترامپ است
اما چه اتفاقی افتاد که این دو منیت بزرگ در جهان برای نفوذ و آینده آمریکا با یکدیگر مبارزه می‌کنند. چه کسی برنده نهایی خواهد بود؟ جاناتان کرسلی، خبرنگار برنامه 60 دقیقه استرالیا در آمریکا می‌گوید برای افرادی که ولع رسیدن به قدرت را دارند، نیویورک بهترین کلاس درس است. موفقیت در این شهر نه‌تنها به ترامپ ثابت کرد که انجام هر کاری امکان‌پذیر است، بلکه به او یاد داد که هر چقدر در استفاده از جایگاه یا نفوذ خود غیرمنصفانه عمل کند، برتری بیشتری به دست می‌آورد. ترامپ در اولین دور ریاست‌جمهوری این برتری را تقویت کرد و حالا در دور دوم در حال تثبیت آن است.
سبک ریاست‌جمهوری ترامپ، به نمایشی تک‌نفره معروف است اما امسال برای مدتی به ایلان ماسک اجازه داد تا صحنه را با او شریک شود. ماسک که در مسیر تبدیل شدن به مرد هزار میلیاردی قرار داشت، مسئولیت پروژه جدید ترامپ یعنی وزارت کارآمدی دولت یا دوج را برعهده گرفت. اما زمانی که ماسک جرأت کرد تا مخالفت خود را با رئیس‌جمهور اعلام کند، واضح بود که واشنگتن دی‌سی برای هر دو نفر آنها به‌اندازه کافی بزرگ نیست. مشاجرات تند بین آنها در انظار عمومی به‌سرعت به جنگی بر سر قدرت و نفوذ تبدیل شد. ترامپ اعلام کرد که از ماسک خیلی ناامید شده چون کمک‌های بسیاری به او کرده است. مایکل ولف، زندگینامه‌نویس دونالد ترامپ به 60 دقیقه می‌گوید: «هر کسی که با دونالد ترامپ رابطه داشته، سرنوشت رابطه‌اش به اشک، تحقیر، اخراج در ملأ عام و کیفرخواست ختم شده است.»
برای خیلی‌ها در واشنگتن به هم خوردن رابطه ماسک و ترامپ شوکه‌کننده بود. اما آنچه جهان را غافلگیر کرد این بود که این دو نفر در وهله اول چگونه به یکدیگر نزدیک شدند. از نظر سیاسی، ترامپ و ماسک هیچ نقطه مشترکی نداشتند اما هر دو به پذیرش ریسک‌ها و قمارهای بزرگ تمایل وافری دارند. سال 1983 با بازگشایی «برج ترامپ»، بنایی ماندگار از ساخت و سازهای موفقیت‌آمیزش، سال بسیار خوبی برای دونالد ترامپ بود. اتفاقاً در همان سال ایلان ماسک 12 ساله با توسعه و فروش بازی ویدئویی درباره سفینه‌های فضایی و بیگانگان به موفقیت رسید. ماسک هم مثل ترامپ برای راه‌اندازی کسب و کار خود از پدرش پول گرفت.
ماسک 23 ساله بود که استارتاپ خود را راه انداخت و آن را به بانک آنلاین و سپس به یک غول تجارت الکترونیک یعنی پی‌پل یا Paypalتبدیل کرد. او در ادامه با کمپانی تسلا در صنعت خودروهای التکترونیک تحولی را رقم زد و کمپانی خصوصی اسپیس‌ایکس را برای ساخت محصولات صنایع هوافضا برای ارسال انسان به سیاره مریخ به راه انداخت. اما ورود ماسک از تجارت به سیاست بیشتر به چشم‌اندازهای بزرگ او برای جامعه آمریکا برمی‌گردد؛ کسی که در جهت پیشرفت بشریت حرکت می‌کند، چه با تولید خودروهای برقی که برای نجات محیط زیست باشد چه با ساخت سفینه‌هایی که انسان را به مریخ ببرد و زندگی را در سیاره‌ای دیگر امکان‌پذیر کند.
روند نزدیک شدن ماسک به ترامپ
سال 2016 اولین باری بود که ترامپ و ماسک با یکدیگر روبه‌رو شدند. ماسک همیشه به‌عنوان کسی که به تغییر اقلیم و انقلاب در صنعت انرژی باور داشت به حزب دموکرات نزدیک‌تر بود. برای ماسک خروج ترامپ از معاهده اقلیمی پاریس در سال 2017 عبور از خط قرمزهایش به‌شمار می‌رفت. جنگ لفظی از مخالفت ماسک با نامزدی دوباره ترامپ در سال 2024 آغاز شد اما کارشناسان معتقدند که این جو بایدن، رئیس‌جمهور پیشین آمریکا بود که زمانی که در نشست خودروهای برقی، کمپانی تسلا را دعوت نکرد، باعث شد ماسک دوباره به سمت ترامپ متمایل شود.
دلیل دعوت نشدن تسلا را می‌توان انتقادهای ماسک از دستورالعمل‌های بایدن دانست. سال 2022 کمپانی تسلا و اسپیس ایکس پیشرفت‌های قابل‌توجهی داشتند و ماسک کمپانی توئیتر را خرید. در جریان کمپین ریاست‌جمهوری 2024، زمانی که ترامپ هنگام سخنرانی مورد هدف گلوله قرار گرفت و جان سالم به‌در برد، ماسک در حمایت علنی از او مصمم‌تر شد. ماسک علاوه بر کمک‌های میلیون دلاری به کمپین ترامپ، بارها و بارها پست‌های حمایتی خود را در شبکه ایکس به اشتراک گذاشت. بعد از مراسم تحلیف، ماسک به‌سرعت وارد عمل شد و با استخدام افرادی که به اصطلاح خوره‌ی تکنولوژی بودند، قلع و قمع دولت فدرال را آغاز کرد.
ماسک هر آنچه را که در کمپانی ایکس انجام داده بود، در دولت فدرال پیاده کرد. اما به گفته کارشناسان ماسک در دوران خود در وزارت کارآمدی دوج نتوانست به اهداف موردنظرش برسد و علاوه بر آن هرج و مرجی را در سراسر سازمان‌های دولت فدرال به‌راه انداخت. او که به‌طور مرتب وعده کاهش هزینه‌ها را به میزان دست‌کم 2 هزار میلیارد دلار می‌داد کم‌کم هدف خود را به یک هزار میلیارد دلار کاهش داد و در نهایت با ادعای کاهش 170 میلیون دلاری به کار خود پایان داد. با اینکه ماسک علاقه‌مند است که همواره سرخط خبرها باشد اما ضربه‌ای که نباید به شهرت او وارد می‌شد، در تیتر خبرها به جای ترامپ، این ماسک بود که آدم بدی نشان داده می‌شد.
ترامپ در تمام مدتی که وزارتخانه کارآمدی مورد حمله قرار داشت، در کنار ماسک ماند. در نهایت پس از برگزاری چندین جلسه پرسروصدا در کابینه دولت، ترامپ به کاهش قدرت وزارتخانه کارآمدی روی آورد. رابطه ترامپ با اطرافیانش بسیار منحصر به فرد است چون گفته می‌شود او به حرف هیچ‌کس گوش نمی‌دهد. در پشت‌پرده شرایط همچنان تنش‌زا بود تا اینکه ترامپ گزینه ماسک برای ریاست ناسا را کنار گذاشت. اما در نهایت مخالفت ماسک با لایحه بودجه «بزرگ و زیبای» ترامپ بود که به شکاف میان این دو دامن زد. ماسک معتقد است که این لایحه منجر به افزایش بدهی دولت می‌شود و تمام تلاش‌های او در وزارتخانه نارکارآمدی را بر باد می‌دهد. ماسک از عصبانیت خود نمی‌توانست بگذرد چون مقابل چشمان خود می‌دید که میراثش در این وزارتخانه دارد از بین می‌رود.
در ادامه درگیری‌های لفظی، ماسک در شبکه ایکس نوشت که ترامپ بدون او نمی‌توانست در انتخابات پیروز شود. او گفت: «ترامپ 3 سال و نیم دیگر به‌عنوان رئیس‌جمهور وقت دارد. من تا 40 سال و اندی دیگر می‌مانم.» ترامپ هم قراردادهای میلیارد دلاری ماسک با دولت و یارانه‌های دریافتی‌اش را تهدید کرد. ماسک هم در واکنش اعلام کرد که نام ترامپ در پرونده جفری اپستین، مجرم جنسی که در زندان خودکشی کرد، وجود دارد.
در جهان ترامپ کینه‌ها ماندگارند. با اینکه در این داینامیک، ترامپ دست بالاتر را دارد اما دسته‌چک اصلی دست ایلان ماسک است. او یکی از دارایی‌های باارزش برای رئیس‌جمهور و حزب جمهوری‌خواه محسوب می‌شود. جی‌دی‌ونس، معاون ترامپ که در صف انتخابات ریاست‌جمهوری 2028 قرار دارد به ایلان ماسک برای تامین بودجه کمپین‌اش نیاز دارد. فعلاً باید منتظر ماند و دید که ماسک در انتخابات میان‌دوره‌ای کنگره آمریکا در سال 2026 چه اتفاقات جدیدی را در سیاست‌های آمریکا رقم خواهد زد.
