سوالات دیپلماتیک دشوار برای اسرائیل و حامیانش

اعلام عمومی مبنی بر اینکه دفتر دادستانی دیوان کیفری بین‌المللی درخواست صدور حکم بازداشت مقامات اسرائیلی و رهبران حماس را داده است، باعث تعجب شد. همانطور که انتظار می‌رفت، دادستان، کل دامنه اتهامات را تنها علیه یکی از طرفین درگیری محدود نکرد.

صلاحیت دیوان کیفری بین‌المللی بر آنچه به‌عنوان کشور فلسطین به رسمیت می‌شناسد، به این معنی است که هم بازیگران فلسطینی و هم بازیگران اسرائیلی در مقابل دیوان مسئول هستند.

با توجه به حساسیت‌های سیاسی موضوعات و دامنه تخلفات انجام‌شده، احتمال کمی وجود داشت که دادستان اتهامات را تنها به یک «طرف» محدود کند. همچنین همانطور که انتظار می‌رفت، نه نسل‌کشی و نه آپارتاید در میان اتهامات مطرح‌شده قرار ندارند.

به‌رغم اشاره به این جنایات که به شدت در شعارهای همبستگی جهانی و حمایت از حقوق فلسطینیان به چشم می‌خورد، اثبات ارتکاب هر دو جنایت مستلزم عناصر متمایزی است که فراتر از مدارک مورد نیاز برای سایر جنایات طبق مواد 7 و 8 اساسنامه رُم دیوان بین‌المللی کیفری است.

دادستان، نتانیاهو، نخست‌وزیر و یوآو گالانت، وزیر دفاع اسرائیل را به جنایاتی از جمله جنایت جنگی گرسنگی دادن به مردم غزه متهم کرد. بازرسان برای اثبات ارتکاب این جنایت، نیاز به دسترسی فیزیکی به نوار غزه با توجه به فعالیت‌های فرامرزی گسترده و گزارش‌های سازمان‌های بین‌المللی فعال در این زمینه ندارند.

اثبات اتهامات علیه یحیی سنوار، و دیگر رهبران حماس نظیر محمد ضیف و اسماعیل هنیه نیز با توجه به ویدئوهای ضبط‌شده که در دسترس همه است، انجام خواهد شد.

درخواست برای صدور حکم بازداشت از این جهت تاریخی است که این اولین بار است که دیوان کیفری بین‌المللی علیه نخست‌وزیری که توسط کشورهای غربی حمایت می‌شود، متهم می‌شود.

این اقدام حتی پس از تهدیدهای آشکار علیه دادستان کل، از جمله تهدید انجام‌شده توسط دوازده سناتور آمریکایی، مبنی بر عدم ادامه کیفرخواست علیه مقامات اسرائیلی، صورت گرفت.

در صورت تایید حکم بازداشت، ممکن است برخی سوالات دیپلماتیک پیچیده مطرح شود. کشورهای اروپایی از جمله حامیان سرسخت دیوان هستند. اینها همچنین کشورهایی هستند که احتمالاً نتانیاهو و گالانت در آینده به آنها سفر خواهند کرد.

به‌عنوان کشورهای عضو دیوان بین‌المللی کیفری، این کشورهای اروپایی موظفند نتانیاهو و گالانت را به دادگاه تحویل دهند. البته در صورتی که هر یک از این دو وارد مرزهای این کشورها شوند.

بنابراین به احتمال زیاد محدودیت‌های شدیدی بر توانایی نتانیاهو و گالانت برای سفر به این کشورها اعمال خواهد شد. درست در زمانی که اسرائیل به‌دنبال جلب حمایت متحدان خود از اقدامات نظامی مداوم خود در رفح است، احکام بازداشت، در صورت صدور، ممکن است اسرائیل را در سطح جهانی منزوی کرده و فشار فزایندهای را بر نتانیاهو برای ترک قدرت تسریع بخشد.