تاسیس حزب دموکرات آذربایجان
فرقه دموکرات آذربایجان، نام حزبی سیاسی است که در ۱۲ شهریورماه ۱۳۲۴ با اندیشه خودمختاریطلبی در تبریز اعلام موجودیت کرد.

فرقه دموکرات آذربایجان، نام حزبی سیاسی است که در ۱۲ شهریورماه ۱۳۲۴ با اندیشه خودمختاریطلبی در تبریز اعلام موجودیت کرد. این حزب با انتشار بیانیهای ۱۲ مادهای، به رهبری جعفر پیشهوری و همراهی چندین فعال سیاسی آذربایجانی دیگر تشکیل شد. اختیارات گستردهتر محلی از لحاظ اداری، تدریس زبان ترکی در مدارس و اصلاحات ارضی و اقتصادی ازجمله مهمترین خواستههایی بود که در توضیح اهداف و خواستههای این تشکل سیاسی عنوان شده بود.
تأسیس این فرقه براساس تصمیم دفتر سیاسی حزب کمونیست شوروی انجام شد و فرقه، مورد حمایت مسکو قرار داشت. روز 21 آذرماه 1324 مجلس ملی آذربایجان شروع بهکار و پیشهوری را مامور تشکیل دولت ملی کرد. حکومت فرقه دموکرات آذربایجان اما بهدلیل تعرض به تمامیت ارضی ایران، مورد انتقاد قرار گرفت. دکتر مصدق در نطقی پیرامون این موضوع گفت: «یکروزی در این مملکت علمدار آزادی انگلیس بود و سفارت انگلیس در این شهر حکم مسجد شده بود. امروز دولت شوروی علمدار آزادی شده.» پیشهوری اما پشتگرمی فرقه به حمایت شوروی را تقلیدی از عملکرد مشروطهخواهان و امری ناگزیر میدانست.