دیوار کوتاه رمزارز/بانک مرکزی با مسدودسازی درگاه‌های پرداخت پلتفرم‌های رمزارزی، کاربران را سرگردان کرد
در حالی کسب‌و‌کارهای رمزارزی در کشور همچنان درگیر مشکلات رگولاتوری هستند و با تصمیمات ناگهانی بانک مرکزی حیات کسبوکار خود و حقوق میلیون‌ها کاربر را در معرض نابودی می‌بینند که روسیه به‌تازگی استفاده از بیت‌کوین به عنوان ابزار پرداخت را پذیرفته و استفاده از این ارز دیجیتال را برای پرداخت‌های بین‌المللی مجاز دانسته است. وضعیت کشورهای منطقه در خصوص پذیرش رمزارزها نشان می‌دهد اگر اقدامات غیرکارشناسی ادامه یابد، احتمالاً این موقعیت اقتصادی نیز از دست می‌رود.
بسته شدن درگاه‌های پرداخت پلتفرم‌های تبادل رمزارز حوالی بعدازظهر روز پنجشنبه، ششم دی‌ماه، آخر هفته پرفشار و استرسی را برای این پلتفرم‌ها رقم زده است. این اولین‌بار نیست که بانک مرکزی بدون هشدار و توضیح، برای سیستم پرداختی این پلتفرم‌ها مشکل ایجاد می‌کند. بانک مرکزی در سوم آبان‌ماه اقدام به مسدودسازی حساب‌های پلتفرم‌های رمزارزی کرد و یکی، دو روز بعد این محدودیت برداشته شد.
سپس 13 آبان‌ماه دو پرداخت‌یار که با این پلتفرم‌ها همکاری می‌کردند، دچار اختلال شدند و چند روز با این مسئله درگیر بودند. بانک مرکزی درخصوص دلایل اقدامات گذشته خود هیچ‌گاه توضیح شفافی ارائه نداد، اما برخی شنیده‌ها حاکی از آن است که این اقدامات در راستای کنترل نرخ ارز در بازار پرتلاطم و صعودی ماه‌های اخیر انجام شده است. استدلال‌شان هم این است که نرخ تتر (که قیمت آن معادل یک دلار است)، می‌تواند بر نرخ دلار تأثیر بگذارد.
این رفتارهای بانک مرکزی کسب‌و‌کارهای حوزه رمزارز را مستأصل کرده و میلیون‌ها کاربر این کسب‌و‌کارها را دچار آشفتگی کرده است. اما این‌بار پلتفرم‌های تبادل رمزارز می‌گویند حتی در صورت رفع مشکل، باز هم پیگیری‌های خود را از بانک مرکزی و دولت ادامه خواهند داد تا به پاسخی شفاف در این خصوص برسند.
نرخ تتر تأثیری روی دلار ندارد
بانک مرکزی که به‌دلیل ناتوانی در کنترل نرخ ارز در ماه‌های اخیر، در مرکز انتقادات قرار دارد، درحالی‌که نرخ دلار از رکورد تاریخی 80 هزار تومان عبور کرده است، تلاش دارد تا مقصر اوضاع پیش‌آمده را نه سیاست‌گذاری‌های خود در حوزه پولی و مالی، بلکه عوامل بیرونی جلوه دهد. نکته قابل‌توجه آن است که هیچ تعاملی با کسب‌و‌کارهای رمزارزی در این زمینه انجام نشده و این اقدامات به‌شکلی یکباره و بدون هشدار قبلی روی داده‌اند. امیرحسین راد، مدیرعامل نوبیتکس در این باره به هم‌میهن می‌گوید: «در دفعات پیشین نیز روند همین‌گونه بوده است. نه‌تنها قبل از تصمیم‌شان به ما اطلاعی ندادند، بلکه حتی بعد از تصمیم‌شان هم در این باره حرفی نزدند و توضیحی ندادند که دلیل تصمیم‌شان چه بوده و قرار است این روند تا کی ادامه پیدا کند. تنها بر اساس شنیده‌ها، به نظر می‌رسد این اقدامات برای کنترل نرخ ارز باشد.»
راد البته معتقد است که اثرگذاری نرخ تتر روی بازار دلار، تصور غلطی است و تأکید می‌کند: «همان‌طور که پیش‌تر هم گفته‌ام، سهم این بازار نسبت به بازار کلی عرضه بسیار کوچک‌تر است و نکته جالب اینکه در این چند روزه قیمت تتر اساساً کمتر از قیمت بازار آزاد بوده است. این نشان می‌دهد بانک مرکزی کم‌کاری‌های خودش را در بازارهای دیگر نادیده گرفته و به دنبال یک مقصر برای وضعیت ناتوانی خود در مدیریت بازار می‌گردد.»
او می‌گوید، در ماه‌های اخیر پیگیری که با این اقدامات بانک مرکزی مواجه شده‌اند، تلاش کرده‌اند با بخش‌های مختلف بانک مرکزی و دولت ارتباط بگیرند، اما موفق نشده‌اند و پاسخی دریافت نکرده‌اند. راد روندی را که شکل گرفته، بسیار مخرب می‌داند و می‌گوید: «متأسفانه اتفاق بدی که افتاده این است که چه در موارد قبلی و چه در مورد فعلی، این تصمیمات بانک مرکزی هیچ واکنش و هزینه‌ای نداشته و آنها بسیار راحت به‌صرف یک حدس و گمان که مثلاً فلان اقدام روی بازار ارز تأثیر دارد، ناگهان تصمیم گرفته‌اند که چنین شوکی را به کسب‌و‌کارها و بازار رمزارز و میلیون‌ها کاربر وارد کنند.»
مدیرعامل نوبیتکس درباره اینکه آیا چنین اقداماتی در حوزه اختیارات بانک مرکزی است یا می‌توان این رفتار را فراقانونی تلقی کرد، می‌گوید: «من نمی‌توانم درباره اختیارات قانونی بانک مرکزی اظهارنظر کنم، اما چیزی که واضح است، این است که تصمیمی در این ابعاد و به این شکل، خارج از عرف و خارج از منطق است و اصول اولیه تصمیم‌گیری در این موضوع رعایت نشده است. به فرض که شما اختیارات قانونی هم داشته باشید، باز هم وقتی می‌خواهید در مورد موضوعی تصمیم بگیرید، باید به تبعات و جنبه‌های مختلف آن موضوع نیز توجه داشته باشید. در این مورد رفتار بانک مرکزی نشان می‌دهد که هیچ توجهی به میلیون‌ها کاربر و تبعات این موضوع برای کسب‌و‌کارها نداشته‌اند.»
راد می‌افزاید: «در موارد قبلی که بانک مرکزی چنین تصمیمی گرفت، آیا روی بازار ارز اثری گذاشت؟ آیا درباره تصمیم خودش توضیحی ارائه دهد که درست یا غلط بوده است؟ درباره این مورد اخیر هم به‌نظر من باز ثابت خواهد شد که اقدامات این‌چنینی هیچ تأثیری روی بازار ارز ندارد و صرفاً دودش در چشم کسب‌و‌کارها و مردم می‌رود. آقای فرزین و بانک مرکزی ادعا کرده بودند که هدف ما از تنظیم‌گری رمزارزها در بانک مرکزی، توسعه است، اما اقدامات این‌چنینی با هدفی که می‌گویند در تضاد است.»
در گرفتن پاسخ، پیگیریم
بردیا احمدنیا، مدیرعامل والکس نیز به هم‌میهن می‌گوید آنها هم چه در این مورد و چه در موارد قبلی، نه از پیش هشداری دریافت کرده‌اند و نه بعداً توضیحی به آنها ارائه شده است. احمدنیا معتقد است که هرگاه بانک مرکزی نمی‌تواند سیاست‌های پولی‌اش را به‌درستی مدیریت کند، بازار رمزارز و رمزدارایی را دستاویزی قرار می‌دهد تا مقصر وضعیت امروز جلوه دهد. او نیز مانند راد، این ادعا را بی‌پایه می‌داند و می‌گوید: «به‌طورکلی بازار رمزارز حدود یک تا دو درصد کل بازار مالی کشور را شکل می‌دهد. پس چگونه می‌تواند روی نرخ ارز اثرگذار باشد؟»
او در پاسخ به این سؤال که آیا در ماه‌های اخیر که بازار ارز روزهای پرتلاطمی را سپری می‌کند، بر خریدوفروش تتر نیز تأثیر محسوسی گذاشته یا خیر، می‌گوید: «ما مورد محسوسی ندیده‌ایم و فهم‌مان این است که وقتی داریم درباره یک پلتفرم و بازار صحبت می‌کنیم، عرضه و تقاضا نرخ آن را تعیین می‌کند. اگر بخواهیم درباره تتر بحث کنیم، باید بگوییم که تتر قیمت‌اش را از بازار بیرونی می‌گیرد، یعنی این‌طور نیست که قیمت تتر بتواند اختلاف شدیدی با بازار بیرونی داشته باشد، زیرا تتر یک دارایی متصل به دلار است. نرخ ارز را سیاست‌های کلان کشور تعیین می‌کند و نمی‌توان گفت یک نهاد یا چند پلتفرم رمزارزی در نرخ ارز تأثیرگذار هستند. این حرف که با پلتفرم‌ها، نرخ ارز را دستکاری می‌کنند، از اساس غلط است.»
او با تأکید بر اینکه بانک مرکزی هیچ‌وقت درباره اقداماتش پاسخگو نبوده، می‌افزاید: «بانک مرکزی این اقدامات را هم آخر هفته انجام می‌دهد که کسب‌و‌کارها حداقل یک‌روز هیچ کاری نتوانند انجام دهند.»
50 کسبوکار رمزارزی بیانیه دادند
در همین راستا 50 کسبوکار فعال در حوزه رمزدارایی کشور، بیانیه‌ای خطاب به رئیس‌جمهور در اختیار رسانه‌ها قرار دادند که در آن خواستار پایان اقدامات غیرکارشناسی شده‌اند. در بخشی از این بیانیه آمده است: «آنچه مسلم است، اقدامات این‌چنینی مصداق بارز ضدیت با بخش خصوصی و تلاش در جهت تضعیف و نابودی فضای سالم کسبوکار در کشور است که متاسفانه تاکنون با هیچ واکنش و هزینه‌ای از سوی دولت روبه‌رو نشده است. طنز تلخ ماجرا آنجاست که با وجود هشدارهای فعالان و دلسوزان اکوسیستم رمزدارایی ایران، بانک مرکزی جمهوری اسلامی در ۱۳ آذرماه با مصوبه هیئت عامل، داعیه‌دار تنظیم‌گری توسعه‌محور در صنعت رمزارز شده است، توسعه‌ای که در نتیجه آن، برای سومین‌بار، میلیون‌ها کاربر ایرانی از بدیهی‌ترین حق خود یعنی استفاده از پلتفرم داخلی و سرمایه‌گذاری محروم شده‌اند!... ما فعالان، کارآفرینان و مدیران پلتفرم‌های دانش‌بنیان صنعت رمزدارایی یادآور می‌شویم بانک مرکزی جمهوری اسلامی امروز به حقوق میلیون‌ها ایرانی تعدی نموده و اقدامات آن نهاد، یک صنعت را با بیش از ۵ هزار نیروی نخبه و متخصص و ده‌ها شرکت دانش‌بنیان دچار تنش و آسیب جدی کرده است.»
همچنین انجمن فین‌تک نیز بیانیه‌ای منتشر کرده که این اقدام بانک مرکزی را تهدید جدی برای اقتصاد دیجیتال و حقوق میلیون‌ها کاربر ایرانی دانسته است. این انجمن معتقد است، چنین رفتارهایی می‌تواند تضعیف صنعت رمزارز، فرار نخبگان، تقویت بازارهای غیرشفاف و کاهش اعتماد عمومی را به دنبال داشته باشد و در تضاد کامل با شعارهای توسعه‌محور دولت است.
در حالی کسب‌و‌کارهای رمزارزی در کشور همچنان درگیر مشکلات رگولاتوری هستند و با تصمیمات ناگهانی بانک مرکزی حیات کسبوکار خود و حقوق میلیون‌ها کاربر را در معرض نابودی می‌بینند که روسیه به‌تازگی استفاده از بیت‌کوین به عنوان ابزار پرداخت را پذیرفته و استفاده از این ارز دیجیتال را برای پرداخت‌های بین‌المللی مجاز دانسته است. وضعیت کشورهای منطقه در خصوص پذیرش رمزارزها نشان می‌دهد اگر اقدامات غیرکارشناسی ادامه یابد، احتمالاً این موقعیت اقتصادی نیز از دست می‌رود.
