بررسی حکم انضباطی علیه دروازه‌بان تراکتور که به‌دلیل ملی‌پوش بودن از یک محرومیت سنگین فرار کرد
رانت بیرو!
کمتر کسی تصور می‌کرد پرونده شکایت باشگاه پرسپولیس از علیرضا بیرانوند چنین جنجالی به پا کند. 30 خردادماه زمانی که بیرانوند قراردادش را به صورت یکطرفه فسخ کرد تقریبا مشخص بود که باتوجه به بندهای قرارداد او با باشگاه پرسپولیس، اوست که تخلف کرده و جریمه خواهد شد. اما هرچه گذشت رأی شکایت باشگاه پرسپولیس از این دروازه بان به تعویق افتاد تا شایعات زیادی در اینباره شکل بگیرد. تصور این بود که فوتبال نهادی مستقل است و توصیه‌پذیر نیســت، اما با اتفاق رخداده مشــخص شد این رشته ورزشی هم می‌تواند از سوی افراد مختلف توصیه بگیرد و حتی براساس مصلحت چشم روی عدالت و قضاوت بسته شود.
کمتر کسی تصور می‌کرد پرونده شکایت باشگاه پرسپولیس از علیرضا بیرانوند چنین جنجالی به‌پا کند. ۳۰ خردادماه زمانی که بیرانوند قراردادش را بهصورت یکطرفه فسخ کرد تقریباً مشخص بود که باتوجه به بندهای قرارداد او با باشگاه پرسپولیس، اوست که تخلف کرده و جریمه خواهد شد اما هرچه گذشت رأی شکایت باشگاه پرسپولیس از این دروازه‌بان به تعویق افتاد تا شایعات زیادی در این باره شکل بگیرد.
تصور این بود که فوتبال نهادی مستقل است و توصیه‌پذیر نیست، اما با اتفاق رخداده مشخص شد این رشته ورزشی هم می‌تواند از سوی افراد مختلف توصیه بگیرد و حتی براساس مصلحت چشم روی عدالت و قضاوت بسته شود. بعد از نزدیک به چهارماه از شکایت باشگاه پرسپولیس سرانجام رأی صادر شد و تخلف بیرانوند رسماً اعلام گردید اما محرومیت چهارماهه‌ی او تعلیقی قید شده که تعجب بسیاری از حقوق‌دان‌های حوزه ورزش را برانگیخت. در همین خصوص با رسول باختر، کارشناس حقوقی فوتبال گفت‌وگویی انجام دادیم تا زوایای پنهان این پرونده و رأیی که به شکل عجیبی صادر شده را بررسی کنیم.
تهدید مالک تراکتور
قبل از پایان فصل گذشته شایعاتی مبنی بر حضور علیرضا بیرانوند در تراکتور شنیده می‌شد اما با قهرمانی سرخپوشان در ثانیه‌های پایانی مسابقه هفته سی‌ام، هیجان قهرمانی باعث شد تا تهدیدهای باشگاه پرسپولیس توسط بیرانوند به باد فراموشی سپرده شود. با این حال اما بیرانوند همان کاری را کرد که سال گذشته انجام داده بود؛ «فسخ یکطرفه به‌دلیل عدم دریافت مطالباتش». این‌بار اما شرایط فرق می‌کرد چراکه باشگاه پرسپولیس دیگر عقب‌نشینی نکرد و در پاسخ به رفتار بیرانوند، سراغ جذب یک دروازه‌بان خارجی رفت تا بازگشتی برای بیرانوند وجود نداشته باشد.
ماجرای حقوقی این پرونده چنان مشخص بود که کمتر کسی تصور می‌کرد بیش از سه ماه رای آن به تعویق بیفتد. در روزهایی که قرار بود این رای رسماً اعلام شود محمدرضا زنوزی مالک باشگاه تراکتور به شکل بی‌سابقه‌ای رئیس فدراسیون فوتبال یعنی مهدی تاج را تهدید کرد که اگر رأی علیه بیرانوند صادر شود او ناگفته‌هایی را افشا می‌کند که به سود هیچ‌کسی نیست. تقریباً تمام هواداران فوتبال منتظر بودند که زنوزی به‌دلیل تهدید به افشاگری علیه برخی مسائل فسادزا، به کمیته اخلاق یا انضباطی احضار شود اما آب از آب تکان نخورد و بعد از این مصاحبه بود که صادر شدن رأی به تعویق افتاد. تهدید کار خودش را کرده بود و برخی افراد مسئول از این تهدید کم‌سابقه ظاهراً ترسیده بودند!
دفاعیه باشگاه پرسپولیس
اواخر سال گذشته باشگاه پرسپولیس پذیرفته الحاقیه‌ای در قرارداد بیرانوند اضافه کند که در صورت عدم پرداخت مطالبات او ۱۵روز بعد از پایان مسابقات فوتبال ایران، بیرانوند می‌تواند قراردادش را یکطرفه فسخ کند. در الحاقیه‌ای که فروردین‌ماه بین پرسپولیس و بیرانوند امضاء شد و حق فسخ قرارداد در صورت عدم تسویه حساب را به این دروازه‌بان داد، چند بند وجود دارد که یکی از آنها مورد استناد پرسپولیس قرار گرفته است. در بند چهار این آیین‌نامه آمده که پاداش‌ها و آپشن‌های قرارداد نمی‌تواند از ۲۰ درصد بیشتر باشد.
این در حالی است که بیرانوند در فایل صوتی خود گفته بود که مسئله ۲۰ درصد تنها مربوط به آپشن قرارداد است و پاداش را شامل نمی‌شود. بیرانوند اما معتقد بود، پاداش‌هایی که دریافت کرده به‌یک‌باره توسط باشگاه پرسپولیس به‌عنوان بخشی از قرارداد بازیکن‌ها لحاظ شده است. موضوعی که اتفاقاً توسط کارشناس مالی فدراسیون فوتبال به سود باشگاه پرسپولیس اعلام شد و صحبت‌های بیرانوند نیز در این زمینه رد شد.
کمیته تعیین وضعیت قانون را دور زد؟
عصر شنبه اما رأی بیرانوند از سوی کمیته تعیین وضعیت رسماً اعلام شد که فراتر از شگفت‌انگیز بود. در رأی اعلام‌شده رسماً بیرانوند متخلف معرفی شده و مبلغ ۲۰ میلیارد تومان نیز جریمه باید به باشگاه پرسپولیس از سوی او پرداخته شود اما محرومیت ۴ ماهه او تعلیقی قید شده که باعث عصبانیت هواداران فوتبال و البته شوکه شدن کارشناسان حقوقی شده است. دلیل محرومیت تعلیقی اما باورنکردنی‌تر از سایر نکات است.
فدراسیون فوتبال در صفحه ۴۶ انشای حکم علیرضا بیرانوند اعلام کرده: «نظر به حسن سوابق بازیکن در تیم ملی و حضور مؤثر در بازی‌های ملی، همچنین فقدان سابقه محکومیت قبلی در این کمیته، مجازات ورزشی او به مدت یک‌سال تعلیق می‌شود که در صورت تکرار در این مدت، علاوه بر مجازات ورزشی آنی، محرومیت تعلیقی نیز اجرا خواهد شد.»
به عبارتی حضور بیرانوند در تیم ملی باعث شده تا کمیته تعیین وضعیت برای جلوگیری از محرومیت او، از کارگروه ناظر بر دستورالعمل نقل و انتقالات در فدراسیون استعلام بگیرد و پس از آن، حکم محرومیت این دروازه‌بان را تعلیقی کند تا او مشکلی برای حضور در تیم ملی و تراکتور نداشته باشد.
تخلفی که عیناً در همین حکم اعلام شده موضوعی است که رسول باختر در گفت‌وگو با «هم‌میهن» عنوان کرده است. رسول باختر می‌گوید، کمیته تعیین وضعیت طبق هیچ بند حقوقی نمی‌توانسته درخصوص این موضوع محرومیت تعلیقی برای بازیکن لحاظ کند. باتوجه به مستندات موجود و حتی توضیحات کمیته تعیین وضعیت، بیرانوند دچار تخلف در فسخ یکطرفه قرارداد شده و باید چهار ماه محروم می‌شد.
در قوانین کمیته انضباطی فیفا هم چیزی به‌عنوان محرومیت تعلیقی برای بازیکنی که فسخ غیرقانونی کرده نداریم. باختر در ادامه افزود: «در بحث فسخ غیرموجه، محرومیت تعلیقی نداریم و برای تعلیق آن شرایط خیلی خاصی وجود دارد که در رأی به بند ۸ ماده ۱۸ استناد شده، اما بازهم مطابق با شرایط فعلی نیست و نباید محرومیت تعلیقی در نظر گرفته می‌شد. به‌نظرم چنین رأیی برای این است که دوطرف را راضی نگه دارند.»
امتیاز فراقانونی
بعد از فسخ یکطرفه و غیرقانونی بیرانوند و رأیی که عملاً به سود او اعلام شده این سوال پیش می‌آید که کمیته تعیین وضعیت با لحاظ نکردن بندهای قانونی و امتیازی که برای بیرانوند به‌عنوان بازیکن ملی‌پوش در نظر گرفته، عملاً دور زدن قانون برای برخی افراد خاص را تبلیغ کرده است. حالا سایر بازیکنان ملی‌پوش نیز با استفاده از همین متنی که کمیته تعیین وضعیت در رأی بیرانوند لحاظ کرده، بدون توجه به قراردادی که دارند قراردادشان را یکطرفه فسخ می‌کنند و به تیم دلخواه خود می‌روند.
سوال این است که به چه دلیل برای ملی‌پوش بودن یک بازیکن باید امتیاز خاصی درنظر گرفت؟ خودروهای لوکس چندده میلیاردی کافی نبود؟ که حالا برای تخلف آنها نیز قوانین شبانه تغییر می‌کنند؟ در حکم بیرانوند چنین آمده که اگر بیرانوند دوباره بهصورت یکطرفه قراردادش را به‌شکلی غیرقانونی فسخ کرد، چهار ماه محرومیت او لحاظ می‌شود! بنابراین کمیته تعیین وضعیت پذیرفته که بیرانوند تخلف کرده به همین دلیل او را ۲۰ میلیارد تومان جریمه کرده اما محرومیتی برای او درنظر نگرفته تا به‌راحتی یک بازیکن متخلف به بازی در زمین فوتبال ادامه دهد.
ظاهراً این جریمه ۲۰ میلیاردی را هم تراکتور پرداخت می‌کند تا خدایی نکرده بیرانوند ناراحت نشود. کاش مسئولینی که چنین رأیی صادر کردند، می‌دانستند ملی‌پوش بودن، دلیلی بر داشتن امتیاز بیشتر یا رانت غیرفوتبالی نیست. بازیکنی که تخلف کرده در همه جای دنیا جریمه می‌شود و محرومیتش را طی می‌کند.
