همزمان با بحران بارش به شکل خاموش آغاز شد:آغاز سهمیه‌بندی پاییزی
جیره‌بندی آب آغاز شد. از ماه‌های ابتدایی سال، کارشناسان پیش‌بینی می‌کردند که پاییز خشکی در انتظار کشور است و این خشکی برای تهران با سدهایی که کامل خشک شده، بحرانی‌تر است.
جیره‌بندی آب آغاز شد. از ماه‌های ابتدایی سال، کارشناسان پیش‌بینی می‌کردند که پاییز خشکی در انتظار کشور است و این خشکی برای تهران با سدهایی که کامل خشک شده، بحرانی‌تر است. از زمانی که آسمان خست خود را شروع کرد و آب در مخازن سدها پایین و پایین‌تر رفت؛ مسئولان تصمیم گرفتند فشار آب منازل را کم کنند. این در شرایطی بود که سیستم‌های موجود در منازل مانند پکیج و ماشین ظرفشویی و لباس‌شویی بر اساس فشار آب زیاد ساخته و تعبیه شده‌اند. بنابراین مصرف‌کنندگان در واکنش به کم شدن فشار آب، خرید پمپ فشار را برگزیدند.
تابستان به سختی گذشت و با تلفیق آب‌های سطحی و زیرزمینی، آب مورد نیاز تهران تامین شد. اما همان روزها، کارشناسان هشدار می‌دادند که از مهرماه سدهای تهران به طور کلی خالی شده و از حیض انتفاع خارج می‌شوند. هشدار دیگر هم درباره جیره‌بندی آب بود که گفته می‌شد از مهر و آبان شروع میشود که شد. از ابتدای آبان‌ماه در برخی از مناطق تهران، دو روز قطعی آب در هفته اجرا شده است. مهناز یعقوبی ساکن محله تهران نو در گفت‌و‌گو با هم‌میهن گفت: دو روز در هفته از ساعت 9 شب تا 6 صبح آب قطع میشود.
او افزود: ای کاش زمان قطعی آب را اعلام می‌کردند تا برای کارهایمان می‌توانستیم برنامه‌ریزی کنیم. اما در هفته‌های گذشته زمان مشخص و اعلام‌شده‌ای برای قطعی آب نداشتیم و به طور تصادفی، آب قطع می‌شد. مثلاً جمعه شب با وجود اینکه میهمان داشتیم، ساعت 9 شب آب قطع شد و به ناچار میهمانان بدون شام رفتند. محمدرضازاده هم که درگیر قطعی آب بوده گفت: حتی دهه اول انقلاب هم که گاز و برق نبود، حداقل تامین آب مشکلی نداشت. در واقع از نظر وضعیت آب به اواخر قرن 13 برگشتیم و باید گالن آب در گوشه خانه نگاه داریم و کاسه کاسه آب برداریم.
آسمان ایران خشک شده و خیال باریدن ندارد و باگذشت بیش از چهل روز از پاییز هنوز خبری از بارش باران نیست. تابستان خشک و کم‌آب کشور باتجربه هر سختی‌ای به پایان رسید، در نهایت پاییز سخت‌تر آغاز شد و به واسطه همین موضوع اهالی تهران بازهم قطعی آب را تجربه می‌کنند و این روند تا زمانی که باران‌های سنگین پاییزی آغاز شود ادامه خواهد داشت.
پاییز ۱۴۰۴ برای بسیاری از شهرهای کشور، فصلی خشک و کم‌سابقه بوده است. بر اساس پیش‌بینی‌های سازمان هواشناسی، تا پایان آبان‌ماه بعید است آسمان اغلب مناطق کشور باران پاییزی را تجربه کنند. این یعنی اینکه، بیش از یک‌ونیم ماهِ کامل از سال آبی جدید بدون باران پشت سر گذاشته میشود؛ وضعیتی که روند کاهش آب را در سدها و آبخوان‌های کشور به بالاترین سطح هشدار رسانده است و خشکسالی هر لحظه بیش از گذشته میشود.
بر اساس داده‌های رسمی وزارت نیرو، سال آبی گذشته یکی از خشک‌ترین دوره‌های تاریخ کشور بوده است. اکنون هم با تداوم گرمای غیرمعمول در فصل پاییز، همچنین تجربه تابستان گرم و افزایش تبخیر، سفره‌های آبی زیرزمینی کشور در بسیاری از نقاط عملاً به پایین‌ترین تراز یک قرن اخیر رسیده‌اند.
میزان بارش متوسط کشور در سال گذشته تنها ۱۵۲ میلی‌متر گزارش شده؛ یعنی سقوطی ۴۰ درصدی نسبت به میانگین طی چهل‌ساله. این عدد تنها بیانگر بحران اقلیمی نیست، بلکه نشانگر آن است که آب‌های تجدیدپذیر کشور در وضعیت حداقلی قرار دارند و کشور دیگر با بحران آب دست و پنجه نرم نمی‌کند، بلکه خشکسالی رسماً به جان کشور افتاده است.
این خشکسالی گسترده در کشور چندین تبعات در پی دارد؛ از افزایش هزینه‌های مردم و صنایع گرفته تا اختلال در تولید، کشاورزی و فرونشست زمین و بی‌ثباتی محیط‌زیست. کارشناسان هشدار می‌دهند که اگر الگوی بارش در نیمه دوم پاییز هم تغییری نکند و همچنان آسمان خشک باشد، ایران به طور رسمی وارد دوره‌ای از تنش آبی پایدار خواهد شد؛ وضعیتی که کنترل آن بیش از اقدامات سازه‌ای، به تصمیم‌های اجتماعی، سیاسی و مدیریتی نیاز دارد.
در اصل سلسله تصمیمات درست و به‌موقع حتی در این روزهای خشکسالی نیز می‌تواند کشور را نجات دهد و به‌مرور شهرها را از سهمیه‌بندی و خشکسالی دور کند. این موضوع درحالی است که تا به امروز تنها مسئولین اعلام کرده‌اند که آب کم است و مردم باید رعایت کنند و هیچ تدبیری برای شرایط نکرده‌اند و حتی قبول نمی‌کنند که آب بسیاری از مناطق سهمیه‌بندی میشود.
به نظر می‌رسید که اگر تدبیرها به موقع شروع می‌شد، این روزها را با این شرایط نمی‌دیدیم و مردم هر روز با کاهش حجم آب روبه‌رو نمی‌شدند. برای نمونه دریاچه ارومیه یا زاینده‌رود مدت‌هاست خشک شده‌اند. مردم و فعالان محیط زیست در تلاش بودند که علت این خشکی مشخص شود و آب دوباره به این رودخانه‌ها بازگردد؛ اما متاسفانه دولت تا به امروز کار چندانی برای آنها انجام نداده و به نوعی می‌توان گفت که در برخی از دوره‌ها تماشاگر خشک شدن رودها و شهرهای کشور بوده است.
حال شرایط این روزها این‌چنین است، اگر واقع‌بین باشیم اکنون نیز در دوره تنش آبی و خشکسالی هستیم و تنها مشکل اینجاست که مسئولان دولتی خشکسالی و آغاز سهمیه‌بندی و قطعی آب را رسماً اعلام نمی‌کنند و تنها گفته‌اند که آسمان خشک است و سدها خالی؛ در نتیجه لازم است مردم بیش از پیش صرفه‌جویی کنند.
سهمیه‌بندی آب آغاز شد
کلانشهر تهران، سال‌هاست که با معضل بی‌آبی دست و پنجه نرم می‌کند. از بهار سال جاری محله‌های جنوب تهران رسماً با قطعی آب مواجه بودند و جنوب و حاشیه تهران مجبور شدند که برای گذران راحت‌تر تابستان پمپ آب و تانکر خریداری کنند که این موضوع هزینه‌های بسیاری بالایی در پی داشت. «هم میهن» در تابستان اخیر در گزارشی این موضوع را بررسی کرد. البته این خرید تانکر و پمپ آب تنها مختص تهرانی‌ها نبود و اغلب مردم در شهرهای کشور مجبور به خرید آن شدند.
بررسی‌ها نشان می‌دهد باوجوداینکه تابستان تمام شده همچنان قطعی آب در حاشیه تهران ادامه دارد و شاهد آن هستیم که مناطقی چون شهریار و صالحیه حداقل هفته‌ای یک تا دو بار در تابستان با قطعی آب مواجه بودند و اکنون نیز از هفته جاری این قطعی‌ها به‌مرور افزایش پیدا کرده است. نکته قابل‌توجه اینجاست که اغلب قطعی‌ها از ساعت 11 شب آغاز میشود و تا حوالی ساعت 11 صبح ادامه دارد و هنوز در ساعات حیاتی آب قطع نشده است.
البته در محله‌های دیگر تهران نیز آب قطع میشود، پیگیری‌های «هم‌میهن» نشان می‌دهد که طی هفته‌های اخیر یک‌بار در هفته از ساعت 9 شب تا 6 صبح آب شهری قطع شده است.
البته ساکنان محله‌هایی چون پیروزی و منیریه هم قطعی آب شبانه را در محله خود تأیید می‌کنند. بر اساس گفته این افراد تقریباً از آخرین هفته مهرماه، یک‌بار در هفته چندساعته در شب آب قطع میشود و مجدداً از ساعت حدوداً 5 تا 6 صبح آب وصل میشود. البته در تماس‌های این افراد با اداره آب و فاضلاب، این قطعی‌ها تایید نمی‌شود و به نوعی اپراتورهای آب و فاضلاب به ساکنان این محله‌ها اعلام کردند که قطعی‌ای در کار نبوده است. حال در اینجا یک سوال مطرح میشود؛ زمانی که هیچ آبی در لوله‌های آب جاری نمی‌شود، چگونه آب قطع نشده است؟ نکته قابل توجه اینجاست که اغلب این افراد در منزل خود پمپ دارند و مشکل کاهش فشار نبوده و در اصل آب قطع شده است.
همچنین شهرهایی چون یزد، اصفهان و اراک نیز به‌صورت برنامه‌ریزی‌نشده و شبانه با قطعی آب مواجه هستند که کارشناسان پیش‌بینی می‌کنند این قطعی‌ها در صورت عدم بارش باران ادامه‌دار باشد. در صورت بارش نیز پیش‌ّبینی میشود تا زمانی که سدهای تأمین‌کننده آب این شهرها به حد مجاز نرسند همچنان شاهد قطعی‌ها باشیم.
به گفته کارشناسان، تهران به‌عنوان پایتخت بیشترین قطعی آب را دارد. تهران، شهری با رشد بی‌رویه جمعیت و مصرف بالا، در هفته‌های اخیر با قطعی‌های مکرر آب روبه‌رو بوده است؛ قطعی‌هایی که اگرچه به‌صورت رسمی تأیید نمی‌شود، اما در بررسی‌های میدانی در محلات مختلف به‌وضوح قابل‌مشاهده است. از مناطق شرقی گرفته تا جنوب و غرب پایتخت، شهروندان از افت فشار شدید و قطعی چندساعته در طول شبانه‌روز خبر می‌دهند. البته آبفا افت کاهش فشار را تأیید می‌کند؛ اما تا به امروز هیچگاه خبری در خصوص قطع یا سهمیه‌بندی آب را به‌صورت رسمی تأیید نکرده است.
احتمال افت فشار و قطعی آب تهران
حسین نایب، عضو هیئت‌مدیره انجمن آب‌وفاضلاب به «هم‌میهن» گفت: در هفته‌های اخیر عملاً هیچ بارش مؤثری در محدوده‌های تغذیه‌کننده و حوضه آبریز سدهای تهران اتفاق نیفتاده است. سدهای لار، لتیان، ماملو، امیرکبیر و طالقان که سهم اصلی در تأمین آب کلانشهر دارند، بدون ورودی مؤثر و قابل‌توجه بوده‌اند. تا زمانی که بارش مؤثر رخ ندهد، تأمین جدید وجود نخواهد داشت و مخازن شهری نیز نمی‌توانند پرشدگی پایدار و لازم را تجربه کنند.
وی افزود: منابع آب زیرزمینی تأمین‌کننده آب تهران نیز در حال حاضر تحت فشارند و ظرفیت تأمین کامل و یکپارچه آب تهران را ندارند. نوسان در منابع تأمین به این معناست که مخازن نتوانسته‌اند به توازن میان پرشدگی و برداشت برسند و همین عامل باعث شده که قطعی آب در بازه‌های زمانی و محدوده‌های مکانی سطح تهران رخ دهد.
نایب اظهار کرد: اکنون در مقاطعی، مصرف از تأمین پیشی گرفته است. یعنی میزان مصرف آب در تهران بیشتر از میزان تغذیه مخازن است. در چنین شرایطی تأمین ۲۴ ساعته آب در تمام مناطق تهران ممکن نیست و باید انتظار کاهش فشار آب و قطعی‌های متناوب را در ساعات مختلف شبانه‌روز داشت.
عضو هیئت‌مدیره انجمن آب‌وفاضلاب در نهایت گفت: تا زمانی که بارش‌های مؤثر اتفاق نیفتد و سدها پر نشوند، وضعیت فعلی ادامه دارد. پیش‌بینی ما این است که در صورت عدم بارش مؤثر نزولات جوی، هفته‌های آتی آینده قطعی‌ها افزایش یابد و افت فشار در بخش‌های مختلف شبکه توزیع محسوس‌تر شود.
در حال حاضر انجمن آب‌وفاضلاب قطعی آب را رسماً تأیید کرد و علت این موضوع را نیز بیان کرده است. اما آبفا همچنان سهمیه‌بندی یا قطعی آب را قبول ندارد و احتمالاً نیز این موضوع را هیچگاه تأیید نکند و همانند همیشه اعلام کند که تنها حجم آب کاهش‌یافته است.
کمبود بارش دلیل اصلی سهمیه‌بندی
دلیل اصلی این وضعیت، نبود بارش در حوضه آبریز سدهای تهران است. سدهای لار، لتیان، ماملو، کرج و طالقان که ستون اصلی تأمین آب پایتخت را شکل می‌دهند، ورودی قابل‌قبولی نداشته‌اند یا به نوعی می‌توان گفت از سال گذشته تا به امروز ورودی نداشته‌اند که بتوانند آب تهران را تامین کنند؛ بررسی‌ها نشان در حال حاضر بخش قابل‌توجهی از مخازن آنها به زیر ۵۰ درصد ظرفیت رسیده است و آب وضعیت سدها نیز جای خود دارد و اغلب سدهای تامین‌کننده آب تهران از مدار خارج شده‌اند؛ در حال حاضر سد طالقان تامین‌کننده آب تهران است. براساس آمارهای رسمی سد ماملو از مدار خارج شده و سد امیرکبیر کمتر از دو هفته ذخیره آب دارد.
این وضعیت در حالی رخ می‌دهد که کشور از تابستانی گرم گذر کرد و اکنون نیز پاییز گرم و خشک در حال گذر است، همین موضوع باعث شده که سدها در شرایط بحرانی قرار بگیرند.
مشکل دیگر این است که شرکت آب‌وفاضلاب تهران، تا امروز هیچ‌یک از موارد قطعی آب را به طور رسمی تأیید نکرده و آن را «اختلال موقت در شبکه» اعلام می‌کند، همچنین می‌گوید که حجم آب در مناطق مختلف کشور از جمله تهران کاهش یافته است. در مقابل، گزارش‌های میدانی «هم‌میهن» حاکی از آن است که برخی مناطق از نیمه مهر ساعت‌هایی از شب را بدون آب گذرانده‌اند که این موضوع به علت نبود آب است.
در اصل به گفته کارشناسان تا زمانی که بارش مؤثر و قابل توجهی در حوضه آبریز سدهای تهران رخ ندهد، امکان پر شدن مخازن وجود ندارد. بارندگی‌های پراکنده و سطحی، حتی اگر در شهر دیده شوند، بر ورودی سدها تأثیری نخواهند داشت؛ درنتیجه نباید انتظار داشت که با یک بارش سطحی، سدهای کشور خصوصاً سدهای تهران پر آب شود و مشکل آب حل شود.
به بیان ساده‌تر، بارش مؤثر یعنی حداقل حجمی از باران که بتواند روان‌آب ایجاد کند و وارد مخازن شود. تجربه سال‌های اخیر نشان می‌دهد بسیاری از بارش‌ها در تهران صرفاً سطحی بوده و پیش از نفوذ، در آسفالت و کانال‌های شهری تلف میشود. از سوی دیگر این بارش کمتر در حوضه آبریز سدها بوده و اغلب در سطح شهری بوده و همین عامل باعث شده که سدها کمتر پرشدگی را تجربه کنند.
در چنین شرایطی، حتی آغاز بارش‌ها نیز پایان بحران نیست و شاید بتواند کمتر از 10 درصد و برای کوتاه‌مدت حال آب زیرزمینی را تغییر دهد، اما کاری به سدها ندارد. برای بازگشت تعادل، باید میزان بارش به حدی برسد که سدهای تأمین‌کننده آب تهران دست‌کم تا نیمه پر شوند. این یعنی در خوش‌بینانه‌ترین حالت، نیاز به چند ماه بارش پیوسته وجود دارد؛ بارشی که سنگین و قابل توجه باشد و به صورت پراکنده نباشد.
گزارش‌های مرکز اقلیم‌شناسی نشان می‌دهد که پاییز سال جاری در اغلب نقاط کشور خشک و کم‌بارش باقی خواهد ماند و زمستان نیز با تأخیر شروع میشود و تا پایان ماه جاری یعنی آبان‌ماه در تهران بارش قابل توجهی نخواهیم داشت و بارش‌ها رسماً از آذرماه آغاز میشود.
از دیدگاه اجتماعی نیز، پیامدهای این وضعیت خطرناک‌تر از عددهای فنی است. کاهش ادامه‌دار فشار آب، رشد مصرف اضطراری از منابع زیرزمینی، افزایش هزینه خانوارها و تأثیر روانی ناشی از بی‌اعتمادی به اطلاع‌رسانی دولت، همگی می‌توانند به بحران‌های دومینووار منجر شوند.
کارشناسان عقیده دارند اگر دولت از همین امروز برای اطلاع‌رسانی شفاف و مدیریت مصرف اقدام نکند، زمستان پیشرو با محدودیت گسترده در تأمین آب مواجه خواهد شد و از سوی دیگر این بی‌اعتمادی‌ها می‌تواند تاثیر منفی در شرایط اجتماعی داشته باشد؛ اما در مقابل تایید تحولی نیز می‌تواند اعتمادساز باشد. درست است قطعی آب پیامدهای اجتماعی بسیاری در پی دارد، ولی مسئله اساسی اینجاست که تایید قطعی‌ها نیز می‌تواند از نظر روانی روی مردم تاثیر داشته باشد، شرایط و نوع مصرف را برای مردم تغییر دهد.
همچنین فعالان محیط زیست نیز نسبت به این شرایط اعتراض دارند. به گفته این گروه، نبود یک برنامه جامع مدیریت آب شهری باعث شده تصمیم‌ها به‌صورت مقطعی و واکنشی اتخاذ شوند. از سوی دیگر، ساخت‌وسازهای پی‌درپی در غرب، شرق و جنوب تهران که بدون توجه به ظرفیت آبی شهر ادامه دارند، بحران را تشدید کرده‌اند و اکنون نیز هوا روبه سردی می‌رود و ساخت و سازها با شدت بیشتری ادامه دارد این روند می‌تواند صدمه بیشتری به آب شهری وارد کند.
صفر مطلق بارندگی در 20 استان
بیش از چهل روز از سال آبی جدید می‌گذرد. منابع رسمی از صفر مطلق بارندگی در 20 استان کشور خبر می‌دهند؛ شرایطی که در 60 سال اخیر بی‌سابقه بوده است. از سوی دیگر این موضوع نه‌تنها دورنمای روشنی برای پاییز ندارد؛ بلکه تامین آینده آبی کلان‌شهرها را تا زمستان به مخاطره انداخته است.
آمارهای منتشرشده نشان می‌دهد از مجموع 31 استان کشور، در 20 استان از ابتدای پاییز تا امروز حتی یک قطره بارش نیز رخ نداده است؛ شرایطی که طی 60 سال اخیر بی‌سابقه بوده؛ استان‌های تهران، مرکزی، کرمانشاه، خوزستان، فارس، کرمان، اصفهان، سیستان‌وبلوچستان، کردستان، همدان، چهارمحال‌وبختیاری، لرستان، ایلام، کهگیلویه‌وبویراحمد، بوشهر، زنجان، یزد، هرمزگان، قم و خراسان جنوبی 20 استانی هستند که در نیمه نخست پاییز تا امروز حتی قطره‌ای بارش نداشته‌اند و این میزان وسیع گستره خشکسالی پاییز در کشور بی‌سابقه است.
بر اساس بررسی‌های انجام شده نشان می‌دهد در سال جاری ورودی سدهای تهران به‌مراتب کمتر از حد معمول است. بسیاری از مخازن زیر ۵۰ درصد ظرفیت خود قرار دارند، عملاً ذخیره پایتخت به شرایط اضطراری نزدیک شده است.تهران در سال‌های نرمال حدود 100 میلیارد مترمکعب آب تجدیدپذیر قابل برداشت داشت، اما این رقم در سال آبی 1404–۱۴۰3 به‌طور میانگین ۳۵ درصد کاهش یافته و کل آب تجدیدپذیر کشور از صد میلیارد به ۶۵ میلیارد متر مکعب رسیده است.
به گفته کارشناسان، سرانه دسترسی به آب در ایران حدود ۱۳۰۰ متر مکعب برای هر نفر است، در حالی‌که معیار جهانی بحران، زیر ۱۷۰۰ مترمکعب تعریف میشود. شرایط در پایتخت وخیم‌تر است؛ تهران تنها ۳۳۵ میلیون مترمکعب آب تجدیدپذیر در اختیار دارد؛ رقمی که شهر را در میان ناپایدارترین مناطق کشور قرار داده است.
کمبود آب در تهران چندین دلیل دارد که می‌توان به تراکم جمعیت، استفاده نادرست در حوزه کشاورزی و اتکای بی‌پایان به انتقال آب اشاره کرد.(آب طالقان تنها هشت درصد به منابع تهران می‌افزاید، اما در مقابل، تلفات شبکه حدود ۲۵ درصد است.)
کارشناسان حوزه آب عقیده دارند که بیشترین اتلاف آب در حوزه انتقال آب بوده، همین موضوع خسارت‌های بسیار سنگینی در حوزه آب پدید آورده است. در اصل اگر زیرساخت تامین و انتقال آب ترمیم می‌شد هدررفت آب به صورت قابل توجهی کاهش پیدا می‌کرد. از سوی دیگر آب شرب هرساله در سایر امور نیز مصرف میشود. بررسی‌ها نشان میشود که سالانه بیش از 30 میلیون مترمکعب آب شرب تهران صرف امور عمرانی و ساختمانی میشود.
در حال حاضر، برای نوسازی شبکه آب تهران بیش از ۱۰۰ همت بودجه نیاز است؛ عددی که حتی یک‌ونیم سال پیش تنظیم شده و امروز بیشتر هم شده است. در مقابل، کل بودجه بخش آب در کشور تنها ۶۰ همت است، در حالی‌که بیش از ۲۵۰۰ همت پروژه نیمه‌تمام در این حوزه وجود دارد. این اختلاف فاحش نشان می‌دهد بدون تأمین مالی نوآورانه، هیچ اقدام اصلاحی در سطح ملی عملی نخواهد شد.
برخی از کارشناسان عقیده دارند مسئولان دولتی می‌توانند روند ترمیم را آرام آرام و به صورت بخش بخش آغاز کنند. در اصل یعنی با هزینه‌های کمتر بخشی از کشور زیرساخت‌ها را ترمیم کنند و به مرور به سراغ بقیه بخش‌ها بروند. درست است که ممکن است این روند ده‌ها سال زمان ببرد و مشکل زیرساختی بسیاری نیز در پی داشته باشد اما باتوجه به اینکه کشور با مشکل آب و همچنین تامین هزینه‌های ترمیم زیرساخت‌ها روبه‌روست، این روند می‌تواند شرایط بهتری برای آیندگان پدید آورد. به بیان ساده‌تر با ترمیم‌های کوچک و هزینه‌های کوچک می‌توان به صورت مقطعی جلوی هدررفت آب را گرفت و شرایط بهتری برای آیندگان رقم زد.
ذخیره آب امیرکبیر کمتر از دو هفته
روزهای آخر شهریورماه امسال بود که محمدرضا کاویان‌پور، رئیس موسسه تحقیقات آب گفت: میزان بارش‌های فصل پاییز کمتر از وضعیت نرمال خواهد بود، این میزان در بخشی از مناطق مهم کشور مانند نواحی شمالی با کاهش بیشتری همراه میشود.
بهزاد پارسا، مدیرعامل شرکت آب‌منطقه‌ای تهران اعلام کرد: ذخیره فعلی سد امیرکبیر تنها برای تامین آب شرب تهران به مدت کمتر از دو هفته کفایت می‌کند. ورودی آب به سدهای تهران نسبت به سال آبی گذشته ۴۳ درصد کاهش یافته و در حال حاضر تنها ۱۴ میلیون مترمکعب آب پشت سد امیرکبیر ذخیره شده که معادل هشت درصد ظرفیت این سد است.
پارسا با اشاره به اینکه در زمان مشابه سال گذشته، مخزن سد کرج حدود ۸۶ میلیون مترمکعب آب ذخیره داشت، ادامه داد: این کاهش بی‌سابقه در ذخایر آبی، نتیجه کاهش ۱۰۰ درصدی بارش‌ها در استان تهران نسبت به میانگین بلندمدت است. پارسا با تأکید بر اینکه پنج سال خشکسالی متوالی فشار شدیدی بر منابع آب استان وارد کرده است، هشدار داد: اگر مصرف آب کلانشهر تهران کنترل و کاهش داده نشود، با چالش‌های جدی در تأمین آب شرب مواجه خواهیم شد.
مشارکت شهروندان در صرفه‌جویی و اصلاح الگوی مصرف، تنها راه عبور از این بحران است. مدیرعامل آب منطقه‌ای تهران گفت: سد امیرکبیر یکی از پنج سد اصلی تأمین آب شرب تهران است و کاهش ذخایر آن می‌تواند تأثیر مستقیمی بر زندگی میلیون‌ها نفر داشته باشد.
همچنین عباس علی‌آبادی، وزیر نیرو با اشاره به تکمیل طرح انتقال آب طالقان به تهران گفت: قرار است آب سد لار نیز برای جبران کمبود بارش به تهران منتقل شود و عملیات زیرساختی در حال انجام است. پاییز خشک در حال گذران است و ما برای شرایط سخت خودمان را آماده می‌کنیم.
از سوی دیگر، عیسی بزرگ‌‌زاده، سخنگوی صنعت آب کشور اعلام کرد: طبق ارزیابی‌‌ها، سدهای کرج، لار و ماملو در مهرماه به احجام مرده رسیدند و سد لتیان هم در آبان به این نقطه خواهد رسید. این وضعیت به معنی قطع کامل انتقال آب به تهران نیست. زیرا سدها همچنان جریان به هنگام و دبی پایه دارند. با این حال دیگر انتقال آب بیشتر از حجم ذخیره وجود نخواهد داشت و تهرانی‌ها باید به شدت مراقب مصرف باشند.
در ادامه نیز محمدرضا عارف، معاون اول رئیس‌جمهور گفت: یکی از ناترازی‌های موجود کشور، مسئله آب است. ما در یک منطقه کم‌بارش قرار داریم و با تغییرات اقلیمی شاهد کاهش بارندگی هم بوده‌ایم البته این تغییرات از ۲۰ سال پیش آغاز شده و از همان اوایل آغاز قرن میلادی جدید، هشدارهای جدی داده می‌شد که این منطقه با چه وضعیتی در زمینه آب مواجه خواهد شد و آن پیش‌بینی‌ها هم درست بود.
وی با بیان اینکه جلب مشارکت مردم یکی از راهکارهای حل ناترازی آب است، افزود: مردم نه‌تنها در صحنه دفاعی بلکه در همه صحنه‌هایی که احساس کنند به کمک‌شان نیاز است، به میدان می‌آیند. ما حتماً باید مسئله آب را با مشارکت مردم ساماندهی کنیم و در این زمینه به اقدامات رسانه‌ای و فرهنگی نیازمندیم تا واقعیت را به مردم بگوییم. در زمینه مدیریت مصرف آب اقدامات خوبی انجام شده اما هنوز کارهای زیادی باقی مانده است.
عارف افزود: نرخ مصرف آب در برخی شهرهای ما هنوز حدود ۲۵۰ لیتر است درحالی‌که این عدد در اروپا برای زیر ۱۰۰ لیتر برنامه‌ریزی شده است. ما می‌توانیم با تعامل و همفکری با مردم و دادن بخشی از مسئولیت مدیریت مصرف آب به آنها، در کاهش مصرف آب موفق شویم.
معاون اول رئیس‌جمهور با تاکید بر اینکه باید اولویت‌های کشت را در کشور به درستی تشخیص دهیم، خاطرنشان کرد: باید در زمینه اصلاح الگوی کشت یک بازنگری جدی داشته باشیم؛ البته وزارت جهاد کشاورزی در این زمینه اقداماتی را آغاز کرده است. در گذشته، راهبرد ما خوداتکایی در تولید همه محصولات کشاورزی بود اما در ادامه با توجه به اقدامات دشمن، خودکفایی در محصولات استراتژیک را دنبال کردیم.
امروز باید بررسی کنیم آیا محصولاتی که مصرف آب بالایی دارند هنوز باید در مناطق کم‌آب، کشت شوند؟ باید با اصلاح الگوی کشت، مصرف آب کشاورزی ما به اهدافی که در برنامه هفتم پیشرفت ذکر شده است، برسد.
