صدرالدین نیاورانی نایب رئیس اتحادیه محصولات کشاورزی و صادرکنندگان: صادرات آب‌برها ضربه به اقتصاد است
کمبود آب به یک مشکل اساسی در کشور تبدیل شده و همین موضوع کشاورزی و صادرات کشور را به خطر انداخته است.
کمبود آب به یک مشکل اساسی در کشور تبدیل شده و همین موضوع کشاورزی و صادرات کشور را به خطر انداخته است. برخی از فعالان حوزه کشاورزی عقیده دارند که باید میزان صادرات کاهش یابد تا با کاهش میزان تولید محصول، کمبود آب نیز به طریقی جبران شود؛ اما در مقابل صادرکنندگان و فعالان اقتصادی معتقدند که باید کاشت محصولات کشور بهینه‌سازی شود تا اقتصاد و شرایط اقلیمی کشور به خطر نیفتد. صدرالدین نیاورانی، نایب رئیس اتحادیه محصولات کشاورزی و صادرکنندگان این محصولات در گفت‌وگو با «هم‌میهن» این شرایط را تحلیل و بررسی کرد.
چرا برخی از اقدامات در کشور در حوزه کشاورزی و منابع آبی، می‌تواند به اقتصاد و تولید ضربه بزند؟
هر کاری که در این کشور به‌صورت غیرکارشناسی و غیرمعمول انجام شود، بدون شک به اقتصاد، تولید و حتی هم‌وطنان ما آسیب می‌زند. به‌عنوان‌مثال، زمانی که درباره کمبود آب صحبت می‌کنیم، این‌که بگوییم کشور ما کم‌آب است، دقیقاً یک دروغ است. کشور ما تنوع آب‌وهوایی دارد؛ مناطقی مثل شمال کشور آب زیادی دارند، درحالی‌که در نقاط دیگر، مانند برخی شهرستان‌های خشک و نواحی جنوبی، خشکسالی شدیدی حاکم است.
این نشان می‌دهد که نیاز داریم مسائل به‌صورت کارشناسی بررسی شوند. اگر بخواهیم محصولات خاصی را بدون توجه به میزان نیاز آبی آن‌ها و شرایط اقلیمی تولید کنیم، قطعاً ضربات سنگینی به زیرساخت‌های آبی و اقتصادی کشور وارد خواهد شد.
معتقدید که تولید محصول در کشور باید تغییر کند؟
چیزی که ما به آن نیاز داریم، اصلاح الگوی کشت است. باید محصولاتی که نیاز آبی کمتری دارند و مناسب مناطق خشک کشور هستند، در این مناطق تولید شوند. مثلاً در شمال کشور نیازی به تولید انار وجود ندارد. یا در مناطق کم‌آب کشور، تولید محصولاتی مثل هندوانه اصلاً منطقی نیست. وزارت جهاد کشاورزی وظیفه دارد که اصلاح الگوی کشت را سریع‌تر انجام دهد. باید مشخص شود هر محصول در کدام منطقه و تحت چه شرایطی تولید شود تا نظم بهتری به کشاورزی کشور داده شود.
مشکل صادرات محصولات کشاورزی در کشور چیست؟
در بحث صادرات، یکی از مشکلات این است که گاهی محصولات ایرانی بیش از اندازه صادر می‌شوند، بدون وجود یک برنامه‌ریزی درست. این باعث ارزان شدن قیمت محصولات ایرانی در کشورهای مقصد می‌شود و حتی به‌صرفه نیست. مثلاً در مورد هندوانه، ما هندوانه ایرانی را با قیمتی حدود یک‌سوم هندوانه کشورهای دیگر، مثل هند یا مصر، به کشورهای عربی صادر می‌کنیم. این ارزانی ممکن است دلایل جذابیت موقت داشته باشد، اما در مواردی نه‌تنها سود نمی‌کند، بلکه برای صادرکننده و حتی تولیدکننده زیان‌آور است. ما حتی مستنداتی داریم که نشان می‌دهد در برخی موارد هندوانه به دلیل نداشتن ارزش اقتصادی به جای تخلیه در بندرها، در سطح دریا رها شده است.
در تولید و هم در صادرات، نیاز به اصلاح داریم؟
دقیقاً همین‌طور است. ما باید علاوه بر اصلاح الگوی کشت، الگوی صادرات را هم با برنامه‌ریزی جامع پیش ببریم. تصور کنید بخواهیم کشوری مثل بحرین، که جمعیتش زیر یک میلیون نفر است، صادرات بی‌رویه محصولات کشاورزی مثل هندوانه داشته باشیم. این نوع صادرات نه‌تنها ارزش محصول ما را پایین می‌آورد، بلکه به اعتماد بازار کشورهای مقصد نسبت به محصولات ایرانی هم ضربه می‌زند.
بنابراین، باید برنامه‌های دقیق‌تری برای مدیریت این زنجیره طراحی شود. به این ترتیب، هم از منابع آبی و خاکی کشور بهتر محافظت خواهیم کرد و هم اقتصاد کشاورزی توانمندتری خواهیم داشت. همچنین مسائل کشاورزی و منابع طبیعی کشور ما باید با نگاه تخصصی و برنامه‌ریزی دقیق مدیریت شود. استفاده از ظرفیت‌های علمی، اصلاح الگوهای تولید و همچنین تنظیم صادرات، می‌تواند باعث بهبود شرایط اقتصادی و زیست‌محیطی کشور ما شود.
