مشکل اصلی جمعیتی تهران چیست؟

انتخاب نوشت:

عبدالرضا گلپایگانی، معاون پیشین شهرداری تهران، درباره تغییر پایتخت و لزوم اصلاح ساختار‌های تهران به  گفت:‌ می‌توان تهران را اصلاح کرد و تهران می‌تواند به یکی از زیباترین شهر‌های شرق آسیا تبدیل شود. تهران ظرفیت‌های محیط زیستی و اقتصادی بینظیری دارد. البته این صحبت یک چشم انداز بلندپروازانه است. اینکه چرا به فکر تغییر پایتخت افتاده‌اند، به علت توسعه نامتوازن در مرکز و پیرامون است. رشد جمعیت تهران از رشد جمعیت کل کشور پایین‌تر است و رشد جمعیت تهران نزدیک به صفر است. مشکلات و گرفتاری‌هایی که در تهران هست روز به روز زیاد می‌شود. الان مسأله اساسی ما از نظر رشد جمعیت، افزایش جمعیت پیرامونی تهران است. شهر‌هایی مثل اسلامشهر و بهارستان و کرج و ورامین جمعیتشان به شدت در حال افزایش است. شهر‌هایی مثل پرند و منطقه جدید هشتگرد که اخیراً ساخته شده‌اند هم رشد جدی دارند. پیش‌بینی‌ها حدود ۱۳ میلیون نفر در این مناطق است و تا ۱۶ میلیون هم تخمین‌زده می‌شود. از منظر محیط زیستی فشار زیادی به این مناطق وارد می‌شود و آب ۴ رودخانه درگیر این شهرهاست. مسأله فرونشست هم به همین خاطر گسترش یافته است. از نظر هوا هم نهایتاً ۳۰ روز سالم در کل سال در تهران داریم.

وی درباره بررسی طرح انتقال پایتخت از سال‌های قبل بیان کرد: بحث امکان سنجی انتقال پایتخت در مجلس دو دوره قبل مطرح شده بود. وزارت راه مامور شده بود روی این کار مطالعه کند و کار گسترده‌ای انجام شد. جمع‌بندی وزارت راه این بود که تهران را باید ساماندهی کرد. در نتیجه موضوع انتقال پایتخت منتفی شد. بحث انتقال پایتخت هم منظور پایتخت سیاسی بود. در آن گزارش مطرح شده بود که کل کارمندان وزارت خانه‌ها اگر بخواهند جا به جا شوند، ۵۰۰ هزار نفر می‌شوند و در نهایت به ۱ میلیون نفر می‌رسند. به فرض ۳ میلیون نفر دیگر هم کم شود؛ آیا مشکل تهران حل می‌شود؟ مشکل باید در جای دیگری حل شود.

او افزود: من فکر می‌کنم که باید فکر اصلاح تهران بود. انتقال پایتخت باید مبتنی بر روش‌شناسی و توسعه پایدار باشد. در برنامه هفتم ظرفیت‌هایی ایجاد شده که شاید بتوان از آن ظرفیت‌ها برای تمرکززدایی در تهران استفاده کرد. اگر تمرکز توسعه و ایجاد اشتغال را به شهر‌های کوچک ببریم، بخشی از مشکل تهران حل می‌شود.

گلپایگانی درباره تجربه جهانی در تغییر پایتخت گفت:۱۵ کشور تاکنون پایتخت‌هایشان را جا به جا کرده‌اند. اندونزی آخرین کشوری که شهر دیگری ساخت و پایتخت خود را منتقل کرد. در گذشته استانبول پایتخت ترکیه بود و آنکارا پایتخت شد. برزیل هم چنین تجربه‌ای دارد، اما شکست خورد. پاکستان هم از کراچی به اسلام آباد کوچ کرد. ما باید بسنجیم که ظرفیت‌های مدیریتی و مالی دولت در حدی هست که پایتخت را منتقل کند؟ دولت برای پرداخت حقوق پرستاران از صندوق توسعه ملی قرض می‌کند، حالا این دولت می‌تواند پایتخت خود را منشتقل کند؟ اگرچه تمرکززدایی از تهران باید جدی گرفته شود و اختیارات استان‌ها را افزایش دهیم.