پیدا و پنهان بازار آنلاین طلای ایران

برای نخستین‌بار در کشور، گزارش جامع صنعت خرید و فروش آنلاین طلا منتشر شد. این گزارش در ادامه سلسله گرازش‌های صنعت فین‌تک ایران است که حاوی آمارها و داده‌‌های قابل توجهی است و برای برای شناخت و تحلیل بازار آنلاین طلای کشور حیاتی‌اند و بسیاری از خلاهای موجود را پر می‌کند.

گزارش مستقل و تحقیقی بازار آنلاین طلا

خرید و فروش آنلاین طلای آب‌شده در دو سال اخیر، به یکی از محبوب‌ترین بازارهای مالی کشور بدل شده است. پلتفرم‌های آنلاین طلا با جذب میلیون‌ها کاربر و ارائه سرویس‌های متنوع، امکان معامله طلای آب‌شده را برای هر سطح از بودجه‌ای فراهم کرده‌اند. در واقع، این پلتفرم‌ها از طریق دموکراتیزه کردن سرمایه‌گذاری خرد در طلا، کاهش کارمزدها و ارتقای شفافیت قیمتی و عملیاتی، نقش به‌سزایی در تبدیل این فلز گرانبها به دارایی ارزشمند و فراگیر ایفا کرده‌اند.

با وجود اینکه پلتفرم‌های مذکور از پربازده‌ترین بخش‌های زیست‌بوم فین‌تک ایران در سال‌های گذشته بوده‌اند، اما تاکنون داده‌های مرجع، مستند و قابل اتکایی در خصوص سهم این پلتفرم‌ها و حجم واقعی صنعت خرید و فروش آنلاین طلا در کشور وجود نداشت؛ خلأ آماری بزرگی که از مدت‌ها پیش کارشناسان و تحلیل‌گران بازار درباره تبعات نبود آن هشدار می‌دهند. بسیاری از صاحب‌نظران، همین فقدان داده‌های دقیق را عامل اصلی تأخیر در تنظیم‌گری و اعمال محدودیت‌های گاه‌وبیگاه از سوی سازمان‌ها و نهادهای دولتی و حاکمیتی می‌دانند.

با این حال، به نظر می‌رسد در مقطع فعلی می‌توان امیدوار بود که بسیاری از چالش‌های نبود گزارش‌های تخصصی و ارزیابی‌های کارشناسی مرتفع شود. گزارش صنعت خرید و فروش آنلاین طلای آب‌شده کشور، پژوهشی جامع است که از سوی مراجع مستقل تهیه شده و دیدگاهی کامل‌تر و دقیق‌تر از ابعاد این بازار به دست می‌دهد. در تدوین این گزارش، ۱۲ نفر از نخبگان و فعالان عضو شورای راهبری مشارکت داشته‌اند تا وضعیت فعلی، چالش‌های پیش‌ رو و چشم‌انداز آینده این صنعت در ایران را با دقت واکاوی کنند.

میلی؛ پیشتاز بی‌رقیب بازار آنلاین طلای آب‌‌شده

گزارش جامع صنعت آنلاین طلای آب‌‌شده که به بررسی فعالیت پلتفرم‌های این حوزه تا پایان سال ۱۴۰۳ پرداخته، تصویر کلانی از وضعیت کسب‌وکارهای این بازار و سهم هر یک از آن‌ها ارائه می‌دهد. طبق این گزارش، پلتفرم‌های خریدوفروش آنلاین طلا با فراهم‌سازی امکان معامله، نگهداری امن و تحویل فیزیکی، تحولی در شیوه سرمایه‌گذاری سنتی ایجاد کرده‌اند. در گزارش عواملی چون تورم فزاینده، رشد قیمت طلا و تغییر پارادایم در رفتار سرمایه‌گذاری محرک‌های اصلی رشد این صنعت بیان شده است.

طبق داده‌های گزارش، در حال حاضر حدود ۴۰ پلتفرم در این حوزه فعالیت دارند. یافته‌های گزارش با تأیید جایگاه محوری میلی این پلتفرم را به عنوان رهبر بازار طلای آنلاین ایران معرفی می‌کند.

در مراسم رونمایی از این گزارش جامع، «پنل سرمایه‌گذاری در عصر دیجیتال» با حضور صاحب‌نظران حوزه فین‌تک کشور برگزار شد. در این پنل، مصطفی اکرمی، مدیرعامل میلی، یادآور شد در سطح جهانی توجه به ذخایر طلا افزایش یافته و برخی کشورها با جدیت بیشتری در حال تقویت سهم این دارایی در سبدهایشان هستند. او با اشاره به اینکه بشر در دوره‌ای طلا و فلزات گران‌بها را به‌عنوان ابزار مبادله کنار گذاشت و پول را جایگزین آن کرد، گفت: «امروز مفهوم دارایی واقعی دوباره برجسته شده است؛ بی‌آنکه این روند لزوماً به معنای کنار رفتن پول باشد.»

اکرمی با اشاره به سطح سواد مالی عمومی در کشور گفت: «سواد مالی هنوز به اندازه کافی رشد نکرده و معمولاً افرادی که دارایی بیشتری داشته‌اند، زودتر به ابزارهای نوین سرمایه‌گذاری دسترسی پیدا کرده‌اند. در این میان پلتفرم‌های آنلاین در ساده‌سازی وعمومی‌کردن سرمایه‌گذاری نقش برجسته‌ای دارند. مسیری که می‌تواند سرمایه‌گذاری را از یک فعالیت صرفاً تخصصی خارج کرده و امکان مشارکت دارایی‌های خرد را فراهم کند.»

در بخش رتبه‌بندی بازیگران، شورای راهبری این گزارش تحقیقی برای تعیین دقیق ساختار بازار، میزان ذخیره طلا نزد بانک کارگشایی را به عنوان شاخص اصلی انتخاب کرده است. بر اساس استعلام‌های صورت‌گرفته از بانک کارگشایی در دو بازه زمانی متفاوت، رتبه‌بندی نهایی بازیگران استخراج شده که جایگاه پیشتاز میلی را تثبیت می‌کند. جالب اینجاست که این یافته‌های بانکی با آمارهای نصب اپلیکیشن نیز همخوانی کامل دارد؛ به طوری که اپلیکیشن میلی با بیش از ۳ میلیون نصب در فروشگاه‌های اندرویدی، با فاصله‌ای معنادار در صدر ایستاده است.

سهم پلتفرم‌ها از بازار طلا

یکی از بخش‌های جالب این گزارش، بررسی بسترها و کانال‌های آنلاینی است که امکان خریدوفروش خرد طلا را فراهم می‌کنند. تدوین‌کنندگان این گزارش، ۸ بستر اصلی عرضه دارایی‌های مبتنی بر طلا را بررسی کرده‌اند. نتیجه این بررسی نشان می‌دهد که پلتفرم‌های تخصصی طلا، باکیفیت‌ترین ارائه‌دهندگان انواع دارایی‌های مبتنی بر این فلز گرانبها به شمار می‌روند.

در بخشی دیگر از گزارش، ضمن تشریح این موضوع که پلتفرم‌های طلا شیوه سرمایه‌گذاری در این حوزه را دگرگون کرده‌اند، آمار و ارقام برآوردی از شاخص‌های کلیدی صنعت ارائه شده است. این گزارش می‌افزاید که حجم ذخیره طلای کاربران نزد بانک کارگشایی تا پایان سال ۱۴۰۳  به ۱.۹ تن رسیده است. برآوردها نشان می‌دهد که هر کاربر فعال به‌طور میانگین ۱۰ تراکنش در سال انجام داده و ارزش معاملات او حدود ۵۵ میلیون تومان بوده است.

این داده‌ها با جزئیات دقیق در گزارش جامع صنعت خریدوفروش طلای آب‌شده کشور ذکر شده‌اند، اما یکی از مهم‌ترین بخش‌ها، برآورد سهم پلتفرم‌ها از کل معاملات طلای کشور است. شورای راهبری گزارش، حجم کل معاملات بازار طلا در ایران را حدود ۵ هزار تن به ارزش ۲۱،۰۰۰ هزار میلیارد تومان برآورد کرده است که این رقم معادل ۲۰ درصد حجم معاملات صندوق‌های طلا محسوب می‌شود.

در این گزارش، مسیر ده‌ساله تولد و رشد پلتفرم‌های خریدوفروش آنلاین طلا نیز واکاوی شده است. یافته‌های گزارش نشان می‌دهد با کاهش کارمزدها از سوی پلتفرم‌ها، رقابت در این بازار شدت یافته و پلتفرم‌هایی موفق‌تر بوده‌اند که توانسته‌اند اعتماد کاربران را بیشتر جلب کنند. بخشی از گزارش نیز به موضوع شکل‌گیری اکوسیستم مالی مبتنی بر طلا اختصاص یافته است؛ پدیده‌ای که به‌اعتقاد کارشناسان و تحلیلگران حاضر در این پژوهش، آینده‌ای فراتر از خریدوفروش آنلاین ساده را رقم خواهد زد. البته تحقق این چشم‌انداز منوط به آن است که موانع ساختاری و چالش‌های سیاست‌گذاری، به‌ویژه در حوزه‌های تنظیم‌گری، مرتفع شوند. در نهایت، گزارش بر ضرورت مواجهه سیاست‌گذار با رویکرد تنظیم‌گری توسعه‌محور تأکید دارد؛ موضوعی که شامل پذیرش مدل‌های کسب‌وکارهای نوآورانه، اتصال به بازارهای پول، سرمایه و بیمه، ورود طلای ذخیره‌شده به چرخه تولید و تجارت، و البته مسئولیت‌پذیری کاربر در قبال ریسک سرمایه‌گذاری است.

انتشار چنین گزارشی همان اتفاقی بود که اکوسیستم فین‌تک ایران مدت‌ها به آن نیاز داشت. تا پیش از این، بازار آنلاین طلا برای بسیاری شبیه به جعبه سیاه بود؛ همه می‌دانستند که مردم به سمت خرید خرد طلا هجوم می‌برند و پلتفرم‌هایی مثل میلی نیز میلیون‌ها کاربر را جذب کرده‌اند، اما هیچ آمار دقیق و مستندی وجود نداشت که بتوان به آن تکیه کرد.

اینکه حالا مرجعی مستقل با کمک ۱۲ نفر از نخبگان حوزه طلای آب‌شده، وضعیت بازار را شفاف کرده، امیدوارکننده است. درواقع می‌توان گفت این گزارش فراتر از چند اعداد و ارقام پایانی است بر حدس و گمان‌ها. پرواضح است زمانی که سیاستگذاران بدانند با یک بازار میلیونی طرف هستند که چندین تن طلا را در بانک کارگشایی ذخیره کرده، دیگر نمی‌توانند با رویکرد تقلیل‌گرایانه یا محدودکننده به این صنعت نگاه کنند. با این داده‌ها، کاربران نیز با خیالی آسوده‌تر به خرید و فروش طلا می‌پردازند.  

به کانال تلگرام هم میهن بپیوندید