سفر هاکان فیدان و سعود بن‌محمدالساطی معاون وزیرخارجه عربستان/ پیام‌های منطقه‌ای به ایران
تهران در روزی که گذشت، میزبان دو دیپلمات بلندپایه از ترکیه و عربستان سعودی بود. هاکان فیدان، وزیر خارجه ترکیه در صدر هیئتی سیاسی به تهران آمد و در محل وزارت امور خارجه ضمن انجام گفت‌وگوهایی دوجانبه، کنفرانس خبری مشترکی با سیدعباس عراقچی، وزیر امور خارجه ایران داشت.
تهران در روزی که گذشت، میزبان دو دیپلمات بلندپایه از ترکیه و عربستان سعودی بود. هاکان فیدان، وزیر خارجه ترکیه در صدر هیئتی سیاسی به تهران آمد و در محل وزارت امور خارجه ضمن انجام گفت‌وگوهایی دوجانبه، کنفرانس خبری مشترکی با سیدعباس عراقچی، وزیر امور خارجه ایران داشت. فیدان همچنین با مسعود پزشکیان، رئیس‌جمهور، محمدباقر قالیباف، رئیس مجلس و علی لاریجانی، دبیر شورای‌عالی امنیت ملی نیز دیدار و گفت‌وگو کرد.
علاوه بر گفت‌وگوها میان دو هیئت سیاسی، یک دیدار خصوصی نیز میان فیدان و عراقچی برگزار شد. پیش از هاکان فیدان، سعود بن‌محمدالساطی، معاون سیاسی دستگاه دیپلماسی عربستان وارد تهران شد و در محل وزارت امور خارجه با عراقچی دیدار کرد.
وزارت خارجه در توضیح علت هر دو سفر اعلام کرده بود که دیپلمات‌های ارشد عربستان و ترکیه، در ادامه رایزنی‌های سیاسی و سیاست همسایگی، برای رایزنی در خصوص روابط دوجانبه، تحولات و پرونده‌های منطقه به تهران می‌آیند. موضوعات سوریه، فلسطین، اسرائیل پرونده‌هایی مجزا اما مشترک میان ایران، ترکیه و عربستان است. دو پرونده لبنان و یمن هم پرونده‌هایی هستند که میان ایران و عربستان روی میز قرار دارند. علاوه بر این پرونده‌های منطقه‌ای، ایران و عربستان به‌رغم تمام دست‌اندازها و تحولات، در مسیر بهبود روابط حرکت می‌کنند.
ترکیه نیز به‌رغم تمام رقابت‌هایی که با ایران دارد، علاوه بر همکاری‌های اقتصادی به خصوص در حوزه انرژی، دارای دغدغه‌ها و درگیری‌های مشترکی با تهران است. ترکیه به عنوان عضو ناتو و عربستان به‌عنوان متحد اصلی غیرناتوی آمریکا در خاورمیانه، هر دو روابط تنگاتنگی با ایالات متحده دارند.
ایران و ترکیه کشورهای دوست و برادر هستند
عراقچی در نشست مشترک با همتای ترک خود، ضمن ابراز خرسندی از میزبانی فیدان در تهران، درباره روابط دو کشور گفت: «ایران و ترکیه تنها دو کشور همسایه نیستند، بلکه دو کشور دوست و برادر با اشتراکات تاریخی، دینی و فرهنگی بسیار عمیق‌اند. مرزهای ما قرن‌هاست که مرزهای صلح و دوستی بوده است. سال جاری میلادی نیز به‌عنوان سال فرهنگی ایران و ترکیه نام‌گذاری شده و تاکنون شاهد برگزاری برخی برنامه‌های ارزشمند به این مناسبت بوده‌ایم.»
او با اشاره به اینکه در مذاکرات دوجانبه، مقدمات برگزاری نهمین نشست شورای عالی همکاری به ریاست رؤسای‌جمهور دو کشور در تهران را مورد بحث و بررسی قرار دادیم، افزود: «امیدوار هستیم این شورای عالی به‌زودی در تهران تشکیل جلسه دهد. واقعیت این است که به‌رغم همه تلاش‌های صورت‌گرفته و نتایج بسیار خوبی که حاصل شده، هنوز تا به فعلیت رساندن همه ظرفیت‌های دو کشور، به‌ویژه در عرصه‌های اقتصادی و تجاری، فاصله داریم و برای جبران این فاصله باید اقدامات متعددی انجام دهیم.»
وزیر خارجه در ادامه خاطرنشان کرد: «ایران یکی از مطمئن‌ترین تامین‌کنندگان انرژی برای ترکیه است و ما آمادگی خود را برای تمدید قرارداد گازی و توسعه همکاری‌ها در حوزه برق اعلام کردیم. در این دیدار بر لزوم رفع موانع پیش‌روی تجارت و سرمایه‌گذاری میان دو کشور تاکید و قرار شد که با برگزاری شورای عالی همکاری و کمیسیون مشترک اقتصادی میان دو کشور، به‌صورت ویژه به این موارد پرداخته شود.»
او ادامه داد: «اتصال خط‌آهن‌های دو کشور در منطقه «چشم ثریا-آرالیک» مورد تاکید هر دو کشور است و امیدواریم که ساخت‌وساز این خط در اسرع وقت شروع شود. ما آمادگی خود را برای توسعه روابط در همه زمینه از جمله ایجاد مناطق آزاد مشترک و فعال‌سازی گذرگاه مرزی جدید اعلام کردیم. همچنین درخواست کردیم که برای مذاکره در خصوص موافقت‌نامه تجارت ترجیحی، جلسات تخصصی و کارشناسی برگزار شود. تبادل هیئت‌ها و گفت‌وگوها در سطح عالی پارلمانی و گروه‌های دوستی همواره در دستور کار دو کشور بوده و در این مذاکرات هم بر ادامه آنها تاکید شد.»
وزیر امور خارجه با اشاره به اینکه گشایش سرکنسولگری جمهوری اسلامی ایران در شهر وان، اقدامی است که به‌زودی محقق خواهد شد، خاطرنشان کرد: «این اقدام یک نمایندگی تازه به سرکنسولگری‌های ما در ترکیه اضافه می‌کند؛ اقدامی که ظرفیت جدیدی را برای روابط دو کشور به همراه خواهد داشت. این سرکنسولگری، علاوه بر انجام وظایف کنسولی، نقش مهمی در توسعه همکاری‌های استان‌های مرزی دو کشور ایفا خواهد کرد.»
مذاکرات منطقه‌ای با فیدان
عراقچی ادامه داد: «در حوزه موضوعات منطقه‌ای، گفت‌وگویی طولانی با جناب آقای هاکان فیدان داشتیم. دو طرف اشتراکات فراوانی در منطقه دارند و طبیعتاً نگرانی‌های مشترکی نیز وجود دارد. موضوع فلسطین و ضرورت همکاری مشترک برای توقف کشتار مردم مظلوم غزه، از مهم‌ترین محورهای مذاکرات امروز بود. نقض مکرر آتش‌بس در غزه و حملات اخیر رژیم صهیونیستی به لبنان و سوریه نشان می‌دهد که این رژیم نقشه‌های بزرگتری برای بی‌ثبات کردن منطقه دنبال می‌کند.»
رئیس دستگاه دیپلماسی ایران با اشاره به اینکه ثبات، امنیت و آرامش در سوریه ارتباط مستقیمی با حفظ یکپارچگی سرزمینی و تمامیت ارضی آن دارد، ادامه داد: «مهم‌ترین تهدید علیه امنیت و ثبات سوریه از سوی رژیم صهیونیستی و اشغالگری آن است. وظیفه کشورهای منطقه است که در برابر تجاوزات و توسعه‌طلبی رژیم صهیونیستی، از جمله در سوریه و لبنان، سد ایجاد کنند.»
وزیر خارجه در ادامه افزود: «موضع جمهوری اسلامی ایران، حفظ ثبات و امنیت در قفقاز از طریق همکاری میان کشورهای منطقه و پرهیز از مداخلات فرامنطقه‌ای است. پدیده تروریسم تهدیدی ناگوار و مشترک برای دو کشور و منطقه به شمار می‌رود. با توجه به این چالش، ما بر تعهد خود برای مبارزه با تروریسم در قالب همکاری متقابل تأکید می‌کنیم. ایران ضمن حمایت از روند خلع سلاح پ.ک.ک و تحقق ترکیه عاری از تروریسم، بر ضرورت انحلال تمامی گروه‌های تروریستی برای دستیابی به منطقه‌ای عاری از تروریسم تأکید دارد.»
عراقچی با اشاره به پرونده هسته‌ای و موضوع رفع تحریم‌ها نیز گفت: «در نشست امروز در موضوع هسته‌ای ایران و تحریم‌های ظالمانه آمریکا هم مشورت داشتیم. همچنین در خصوص موضوع اسنپ‌بک و آنچه که در شورای امنیت اتفاق افتاد توضیحات لازم داده شد و ما مطمئن هستیم که همکاری‌های دو کشور روند رو به رشدی را انشاالله خواهد داشت و افق‌های بزرگتری در برابر ما قرار داده است.»
حمایت از راه‌حل دیپلماتیک برای پرونده هسته‌ای ایران
فیدان در ابتدای صحبت‌های خود در نشست مشترک با عراقچی، ضمن تشکر از مهمان‌نوازی ایران و اعلام این که برای چهارمین بار به عنوان وزیر خارجه ترکیه به تهران سفر کرده است، درباره محتوای گفت‌وگوها اظهار داشت: «بخشی از مذاکرات در حوزه انرژی بود و قصد داریم در حوزه‌هایی که هر دو کشور را درگیر می‌کند، رایزنی و مشورت را ادامه دهیم. موضوعات زیادی است که باید روی آنها کار کنیم. در خصوص استفاده از مرزها و مباحث لجستیک و حمل و نقل بین دو کشور عقب‌ماندگی‌هایی داریم. دروازه‌های مرزی را باید اضافه کنیم و به صورت فعالانه از آنها استفاده کنیم.»
او با اشاره به شباهت‌های فرهنگی میان ایران و ترکیه ادامه داد: «سالانه میلیون‌ها نفر میان دو کشور در حال رفت‌وآمد، تعامل و تجارت هستند. باید ظرفیت‌های موجود را گسترش بدهیم و بر روی کارهایی که می‌توانیم انجام بدهیم تمرکز کنیم.»
فیدان همچنین گفت در صورتی که عراقچی برای افتتاح کنسولگری جدید ایران به وان ترکیه سفر کند، او نیز در مراسم افتتاحیه حاضر خواهد شد. وزیر خارجه ترکیه به این موضوع نیز اشاره کرد که در جریان این گفت‌وگوها، موضوع راهکارهای مشترک مقابله با موج مهاجرت از افغانستان نیز مورد بررسی قرار گرفت. رئیس دستگاه دیپلماسی ترکیه بر این موضوع نیز تاکید داشت که گسترش همکاری‌های دو کشور در خصوص گاز و برق نیز یکی از محورهای گفت‌وگو بود.
فیدان با تاکید بر اینکه ایران و ترکیه دو کشور قدرتمند در منطقه هستند، ادامه داد: «در جریان این دیدار در ارتباط با موضوع غزه، لبنان، فلسطین، تجاوزات اسرائیل و گسترش این تجاوزات در منطقه رایزنی و گفت‌وگو کردیم.تجاوزات این رژیم باعث افزایش نگرانی همه کشورهای منطقه است.»
او با اشاره به ادامه تجاوزات اسرائیل به غزه، از جامعه بین‌المللی خواست به وظایف خود در این موضوع عمل کنند. وزیر خارجه ترکیه همچنین با بیان اینکه در این دیدار در ارتباط با مسائل هسته‌ای نیز رایزنی و گفت‌وگو کردیم، اظهار کرد: «ترکیه در کنار ایران بوده و خواهد بود و ما تاکید داریم که مسائل در این ارتباط باید در چارچوب قوانین بین‌المللی و با رایزنی و گفت‌وگو حل شود تا تحریم‌های نابحق علیه ایران برداشته شود و ما برای اینکه این پروسه به نتیجه برسد، هر کاری که بتوانیم انجام می‌دهیم »
دیپلمات عالیرتبه ترکیه از رایزنی با عراقچی درباره موضوع روسیه و اوکراین نیز خبر داد.
