اثر آلودگی هوا بر عملکرد مغز و خلق‌وخو
پژوهش‌ها نشان می‌دهد آلودگی هوا تنها سلامت جسم را تهدید نمی‌کند، بلکه با ایجاد التهاب در مغز و برهم‌زدن تعادل انتقال‌دهنده‌های عصبی، بر تمرکز، حافظه و وضعیت روحی افراد نیز اثر منفی می‌گذارد.
به گزارش هم‌میهن آنلاین و به نقل از ایسنا، بررسی‌های علمی حاکی از آن است که آلودگی هوا علاوه بر آسیب‌های شناخته‌شده به قلب و ریه، تأثیر قابل‌توجهی بر کارکرد مغز و خلق‌وخو دارد. ذرات ریز ناشی از فعالیت‌های صنعتی، تردد خودروها و سوخت‌های فسیلی به دلیل اندازه بسیار کوچک، می‌توانند از طریق تنفس یا جریان خون وارد سیستم عصبی مرکزی شوند.
این ذرات پس از نفوذ به مغز، واکنش‌های التهابی ایجاد می‌کنند؛ وضعیتی که به گفته متخصصان، توان پردازش اطلاعات و ارتباط میان نورون‌ها را تحت فشار قرار می‌دهد. کاهش تمرکز، افت حافظه و کندی ذهنی از جمله پیامدهای این فرآیند است. گزارش‌ها نشان می‌دهد ساکنان مناطق با آلودگی مزمن هوا، در آزمون‌های شناختی عملکرد ضعیف‌تری دارند و تصمیم‌گیری برایشان دشوارتر می‌شود.
مطالعات طولانی‌مدت نیز هشدار می‌دهد قرار گرفتن مداوم در معرض هوای آلوده، روند پیری مغز را تسریع می‌کند و احتمال ابتلا به بیماری‌هایی مانند آلزایمر را بالا می‌برد.
علاوه بر این، کارشناسان می‌گویند اثرات آلودگی به حوزه روان نیز سرایت می‌کند. التهاب ایجادشده در مغز می‌تواند انتقال سروتونین را مختل کند و در نتیجه، احساس اضطراب، افسردگی، بی‌حوصلگی و کاهش انگیزه در افراد افزایش یابد. بسیاری از مردم در روزهای آلوده از سنگینی ذهن، سردرد و کلافگی بی‌دلیل شکایت دارند.
کودکان و سالمندان به‌دلیل حساسیت بیشتر مغز، آسیب‌پذیری بالاتری نسبت به این شرایط دارند. در کودکان، آلودگی هوا ممکن است رشد شناختی را کند و توان یادگیری و تمرکز را کاهش دهد.
کارشناسان برای کاهش این اثرات توصیه می‌کنند تا حد امکان از قرارگیری طولانی در معرض هوای آلوده پرهیز شود، استفاده از ماسک مناسب جدی گرفته شود و تهویه فضای داخلی خانه به‌طور منظم انجام گیرد.
در کنار این راهکارها، مصرف خوراکی‌های مفید برای مغز نیز پیشنهاد شده است. سبزیجات سبز تیره مانند اسفناج، برگ چغندر و جعفری به‌دلیل داشتن فولات، لوتئین و آنتی‌اکسیدان‌ها به سلامت سیستم عصبی کمک می‌کنند. همچنین ماهی‌های چرب مانند سالمون و ساردین از منابع مهم امگا۳ هستند که نقش مهمی در ترمیم و رشد نورون‌ها دارند.
به گفته متخصصان، مصرف کاکائوی تلخ، زغال‌اخته، توت‌فرنگی و انگور بنفش نیز می‌تواند در روزهای آلوده به تقویت حافظه و بهبود توان ذهنی کمک کند.
