چگونه از عفونت ها در سالمندان پیشگیری کنیم؟
افزایش سن با تغییرات طبیعی در بدن همراه است که یکی از مهم ترین آن ها تضعیف سیستم ایمنی خواهد بود. این امر، سالمندان را در برابر انواع عفونت ها، از عفونت های ساده دستگاه تنفسی گرفته تا عفونت های جدی تر ادراری و پوستی، آسیب پذیرتر می کند. پیشگیری از عفونت ها در سالمندان از آن جهت حائز اهمیت است که این عارضه به سرعت در بدن سالمندان پیشرفت کرده و پیامدهای خطرناکی را به دنبال دارد. با رعایت اصول ساده بهداشتی، واکسیناسیون و توجه به علائم اولیه، می توان به میزان قابل توجهی از بروز عفونت ها جلوگیری کرد.
افزایش سن با تغییرات طبیعی در بدن همراه است که یکی از مهم ترین آن ها تضعیف سیستم ایمنی خواهد بود. این امر، سالمندان را در برابر انواع عفونت ها، از عفونت های ساده دستگاه تنفسی گرفته تا عفونت های جدی تر ادراری و پوستی، آسیب پذیرتر می کند. پیشگیری از عفونت ها در سالمندان از آن جهت حائز اهمیت است که این عارضه به سرعت در بدن سالمندان پیشرفت کرده و پیامدهای خطرناکی را به دنبال دارد. با رعایت اصول ساده بهداشتی، واکسیناسیون و توجه به علائم اولیه، می توان به میزان قابل توجهی از بروز عفونت ها جلوگیری کرد.
بیشتر بخوانید : چندین اصل مراقبت بعد از جراحی از سالمند
چرا سالمندان بیشتر در معرض عفونت ها قرار دارند؟
سلامت بدن در دوران سالمندی به دلیل تغییرات طبیعی که در آن اتفاق می افتد، بسیار آسیب پذیر شده و همین مسئله، سالمندان را بیشتر در معرض خطر عفونت قرار می دهد. دلایل اصلی این آسیب پذیری عبارتند از:
-
تضعیف سیستم ایمنی
با افزایش سن، سیستم ایمنی بدن که خط اول دفاع در برابر میکروب ها است، ضعیف تر عمل خواهد کرد. این فرآیند باعث می شود بدن سالمندان در شناسایی و حمله به عوامل بیماری زا مانند ویروس ها و باکتری ها، سرعت کمتری داشته باشد. همچنین در سنین بالا، تولید سلول های دفاعی بدن، به ویژه سلول های T که در مبارزه با عفونت نقش کلیدی دارند، کاهش می یابد. به دلیل عملکرد کمتر سیستم ایمنی، اثربخشی واکسن ها در سالمندان کاهش یافته و بدن پاسخ مناسبی به آن ها نمی دهد.
-
وجود بیماری های مزمن
بسیاری از سالمندان به بیماری های مزمن مانند دیابت، بیماری های قلبی، نارسایی کلیه و بیماری های ریوی مبتلا هستند. این بیماری ها می توانند سیستم ایمنی را تضعیف کرده و بدن را مستعد عفونت کنند. برای مثال، قند خون بالای کنترل نشده در افراد دیابتی، زمینه را برای رشد باکتری ها فراهم می کند.
-
ضعف جسمانی و کاهش تحرک
کاهش تحرک در سالمندان، به خصوص در افرادی که مجبور به استراحت طولانی مدت در بستر هستند، می تواند باعث بروز مشکلاتی مانند زخم بستر و عفونت های ادراری شود. زخم بستر یک دروازه ورود برای عفونت های پوستی است، در حالی که بی اختیاری ادرار یا استفاده از سوند می تواند خطر عفونت های ادراری را به شدت افزایش دهد.
-
تغییرات فیزیولوژیک بدن
با بالا رفتن سن، عملکرد طبیعی برخی اندام ها دچار تغییر خواهد شد. مثلا پوست سالمندان نازک تر و آسیب پذیرتر می شود که می تواند به سادگی دچار خراش و زخم شده و مسیر ورود میکروب ها را باز کند. همچنین کاهش رفلکس سرفه باعث تجمع ترشحات در ریه ها شده و خطر عفونت های تنفسی مانند ذات الریه را بالا می برد.
-
سوء تغذیه و کم آبی
عدم دریافت کافی مواد مغذی و مایعات می تواند سیستم ایمنی را ضعیف کند. بسیاری از سالمندان به دلایل مختلف مانند کاهش اشتها، مشکلات دندان یا دشواری در بلع، با سوء تغذیه و کم آبی مواجه می شوند که هر دو عوامل مهمی در افزایش خطر ابتلا به عفونت هستند.
انواع عفونت های شایع در سالمندان
در ادامه، به برخی از شایع ترین انواع عفونت سالمندان و علائم آن ها اشاره می شود:
-
عفونت دستگاه ادراری (UTI)
یکی از رایج ترین عفونت ها در سالمندان، به ویژه در زنان، عفونت دستگاه ادراری است. این نوع عفونت به دلیل تغییرات فیزیولوژیکی در بدن و بیماری های زمینه ای مانند دیابت یا بزرگ شدن پروستات در مردان، بیشتر رخ می دهد. برخلاف جوان ها که علائم واضحی مانند سوزش و تکرر ادرار دارند، علائم در سالمندان ممکن است نامشخص و گمراه کننده باشد.
-
عفونت تنفسی (مانند آنفلوآنزا و ذات الریه)
این نوع عفونت ها، به خصوص ذات الریه، یکی از دلایل اصلی بستری شدن و مرگ و میر در سالمندان است. ضعف سیستم ایمنی و کاهش رفلکس سرفه، عوامل اصلی شیوع این عفونت ها هستند.
-
عفونت های پوستی و زخم بستر
نازک شدن پوست در سالمندی و کاهش تحرک می تواند به راحتی منجر به زخم بستر و عفونت های پوستی شود. عفونت های قارچی در نواحی مرطوب مانند زیر بغل یا چین های پوستی نیز شایع هستند.
-
عفونت دستگاه گوارش
این عفونت ها، که اغلب توسط باکتری ها (مانند سالمونلا) یا ویروس ها (مانند نوروویروس) ایجاد می شوند، می توانند به سرعت بدن سالمند را دهیدراته (کم آب) و ضعیف کنند.
-
عفونت خون
عفونت خون یا سپسیس یک وضعیت بسیار خطرناک است که زمانی رخ می دهد که عفونت از یک ناحیه مشخص (مثلاً ریه ها یا دستگاه ادراری) به جریان خون وارد شده و در تمام بدن پخش می گردد. این وضعیت یک اورژانس پزشکی بوده و نیاز به درمان فوری دارد.
-
عفونت در مفاصل
این نوع عفونت ها معمولا از طریق جریان خون به مفصل رسیده یا از طریق یک زخم در نزدیکی آن وارد می شوند. عفونت مفصل می تواند باعث آسیب دائمی به غضروف و بافت مفصلی گردد.
نشانه های بیماری عفونی در سالمندان
در راستای پیشگیری از عفونت ها در سالمندان شناخت نشانه های بیماری های عفونی، بسیار مهم است. چرا این نشانه ها اغلب با علائمی که در جوانان دیده می شود، متفاوت بوده و ممکن است به راحتی نادیده گرفته شوند. توجه به این نشانه های می تواند به تشخیص زود هنگام و درمان سریع کمک کند. در صورت مشاهده هرگونه علائم زیر در وضعیت جسمی یا سلامت عمومی سالمند، فورا با پزشک تماس بگیرید تا از پیشرفت عفونت و بروز عوارض جدی جلوگیری شود:
-
تغییرات ناگهانی در وضعیت ذهنی مانند گیجی، حواس پرتی، بی حالی یا حتی بی قراری و پرخاشگری، می توانند علامت عفونت، به خصوص عفونت ادراری، ذات الریه یا عفونت خون باشند.
-
سالمندانی که به طور ناگهانی علاقه خود به غذا خوردن را از دست داده و بی اشتها می شوند، ممکن است به عفونت مبتلا شده باشند.
-
احساس ضعف شدید، ناتوانی در بلند شدن از رختخواب یا کاهش انرژی برای انجام کارهای روزمره، از نشانه های رایج عفونت است.
-
بروز ناگهانی بی اختیاری ادرار و مدفوع در فردی که قبلا این مشکل را نداشته، می تواند نشان دهنده عفونت دستگاه ادراری باشد.
-
گاهی اوقات ضعف عضلانی ناشی از عفونت، تعادل فرد را تحت تأثیر قرار داده و منجر به افتادن های بی دلیل او می شود.
-
در حالی که تب یکی از علائم رایج عفونت است، ممکن است در سالمندان به دلیل ضعیف بودن سیستم ایمنی، تب بالا مشاهده نشده و تنها تب خفیف یا حتی کاهش دمای بدن رخ دهد.
-
لرز و عرق کردن از جمله دیگر علائم واکنش بدن به عفونت خواهد بود.
-
تغییر رنگ پوست و رنگ پریدگی، کبودی یا بثورات پوستی ممکن است از علائم عفونت باشند.
-
بدن برای مبارزه با عفونت، تلاش بیشتری خواهد کرد که این امر منجر به افزایش ضربان قلب و تنفس می شود.
راه های پیشگیری از عفونت در سالمندان
پیشگیری از عفونت در سالمندان به معنای ایجاد یک سپر محافظتی در برابر میکروب ها است. با رعایت راهکارهای ساده و اثربخش زیر، می توان خطر ابتلا به عفونت ها تا حد زیادی کاهش داد و به سالمندان کمک کرد تا زندگی سالم تری داشته باشند.
-
رعایت بهداشت فردی و محیط
بهداشت اولین و مهم ترین خط دفاعی در بدن محسوب می شود:
-
شستن منظم دست ها: شستن دست ها با آب و صابون به مدت حداقل ۲۰ ثانیه یا استفاده از ضد عفونی کننده های الکلی پس از استفاده از سرویس بهداشتی، قبل از غذا خوردن و پس از تماس با افراد بیمار، اهمیت حیاتی دارد.
-
نظافت محیط زندگی: تمیز نگه داشتن خانه، به‌خصوص سطوحی که زیاد لمس می شوند مانند دستگیره در، کنترل تلویزیون و شیر آلات، به کاهش انتشار میکروب ها کمک می کند.
-
مراقبت از پوست: پوست سالم یک سد محکم در برابر میکروب ها است. مرطوب نگه داشتن پوست، توجه به زخم ها و خراش ها و جلوگیری از خشک شدن بیش از حد آن، از بروز عفونت پوستی پیشگیری خواهد کرد.
-
تغذیه تقویت کننده سیستم ایمنی
یک رژیم غذایی سالم و متعادل، سوخت لازم برای سیستم ایمنی را فراهم می سازد:
-
مصرف پروتئین کافی: پروتئین ها برای ساخت سلول های ایمنی ضروری هستند. گوشت کم چرب، مرغ، ماهی، حبوبات و تخم مرغ منابع خوبی از پروتئین هستند.
-
ویتامین ها و مواد معدنی: ویتامین C (در مرکبات)، ویتامین D (در ماهی های چرب و لبنیات)، روی و سلنیوم (در آجیل و غلات کامل) نقش مهمی در تقویت سیستم ایمنی دارند.
-
هیدراته ماندن: نوشیدن آب کافی، به دفع سموم و حفظ عملکرد صحیح اندام ها کمک می کند.
-
واکسیناسیون سالمندان
واکسن ها یکی از قدرتمندترین ابزارهای پیشگیری از بیماری های عفونی هستند:
-
واکسن آنفلوآنزا: دریافت سالیانه این واکسن، خطر ابتلا به آنفلوآنزا و عوارض آن را به شدت کاهش می دهد.
-
واکسن ذات الریه: این واکسن از رشد باکتری ذات الریه که در سالمندان بسیار شایع است، پیشگیری می کند.
-
واکسن زونا: برای افرادی که قبلا آبله مرغان گرفته اند، واکسن زونا توصیه می شود تا از بروز این عفونت دردناک پیشگیری کند.
-
تحرک و ورزش سبک
فعالیت بدنی منظم، حتی در حد راه رفتن، می تواند به بهبود گردش خون و تقویت سیستم ایمنی کمک کند:
-
افزایش گردش خون: ورزش به گردش بهتر گلبول های سفید در بدن که وظیفه مبارزه با عفونت ها را دارند، کمک خواهد کرد.
-
کاهش استرس: استرس طولانی مدت می تواند سیستم ایمنی را تضعیف کند، در حالی که ورزش باعث کاهش سطح استرس و بهبود وضعیت روحی می شود.
سوالات متداول
-
چرا سالمندان بیشتر به عفونت مبتلا می شوند؟
سالمندان به دلایل مختلفی در برابر عفونت ها آسیب پذیرتر هستند. اصلی ترین دلیل، تضعیف سیستم ایمنی است که با افزایش سن، کندتر و ضعیف تر عمل می کند. علاوه بر این، وجود بیماری های مزمن مانند دیابت، بیماری های قلبی و کلیوی و همچنین کاهش تحرک، سوء تغذیه و مشکلات پوستی مانند زخم بستر، بدن آن ها را مستعد ابتلا به عفونت می کند.
-
آیا واکسیناسیون برای سالمندان ضروری است؟
بله، واکسن ها می توانند سیستم ایمنی تضعیف شده سالمندان را تقویت کرده و در برابر بیماری های خطرناک و کشنده ای مانند آنفلوآنزا، ذات الریه و زونا محافظت کنند. این واکسن ها نه تنها از ابتلا به بیماری جلوگیری می کنند، بلکه در صورت ابتلای فرد به بیماری، شدت آن و عوارض ناشی از آن را به میزان قابل توجهی کاهش می دهند.
-
تغذیه چه نقشی در پیشگیری از عفونت سالمندان دارد؟
تغذیه مناسب نقش کلیدی در تقویت سیستم ایمنی و پیشگیری از عفونت ها در سالمندان دارد. یک رژیم غذایی غنی از پروتئین، ویتامین ها و مواد معدنی،،به بدن کمک خواهد کرد تا سلول های ایمنی ساخته و به طور مؤثر با میکروب ها مبارزه کند. همچنین، هیدراته ماندن (نوشیدن آب کافی) برای عملکرد صحیح بدن و دفع سموم ضروری است.
این مطلب تبلیغاتی و از سوی سفارش دهنده تهیه شده است و هم‌میهن آنلاین مسئولیتی درباره چارچوب و محتوای آن ندارد.
