آتش‌سوزی در برج مسکونی به دلیل اتصال کوتاه [+راه های پیشگیری]

اگر اخبار و رویدادها را دنبال می‌کنید، بدون‌شک از آتش‌سوزی برج مسکونی در محله سعادت آباد تهران در آبان ماه امسال خبر دارید. این نوع حوادث به دلایل مختلفی از جمله نبود تجهیزات ایمنی در ساختمان یا حتی اتصال کوتاه سیم برق رخ می‌دهند. هرساله آمارهای جهانی و داخلی زیادی درباره حوادث برقی و آتش‌سوزی‌های ناشی از اتصالات الکتریکی را از سراسر جهان می‌شنویم. درک علل و علائم این مشکل و آگاهی از روش‌های پیشگیری آن برای همه افرادی که با تجهیزات الکتریکی سروکار دارند، موضوع مهمی است که در بسیاری از موارد نایدیده گرفته می‌شود.

علل و پیامدهای آتش‌سوزی ناشی از اتصال کوتاه در برج‌های مسکونی

آتش‌سوزی برج مسکونی ممکن است به دلائل مختلفی رخ دهد؛ در برخی از موارد اتصال کوتاه سیم‌های برق باعث این رخداد می‌شود. جریان سریع از طریق اتصال کوتاه می‌تواند باعث ایجاد گرمای شدید شود؛ اگر این گرما به سرعت دفع نشود، می‌تواند دمای مواد اطراف (مانند سیم‌ها، عایق‌ها یا اجسام قابل اشتعال مجاور) را تا نقطه اشتعال افزایش داده و منجر به آتش‌سوزی شود.  اتصال سیم کوتاه در یک برج مسکونی یا سازه می‌تواند خسارات زیادی به تجهیزات و سیستم‌های برقی وارد کند.

به اصطلاح اگر بین دو گره با ولتاژ متناسب، ارتباط غیرعادی وجود داشته باشد، می‌گوییم اتصال کوتاه ایجاد شده است. اتصال کوتاه باعث گذر جریان الکتریکی بیش از حد شده و می‌تواند منجر به آسیب مدار، گرمای بیش‌از اندازه، آتش یا انفجار (سیم یا قطعات) شود. این مشکل نه تنها باعث خرابی قطعات برقی می‌شود؛ حتی می‌تواند باعث آتش‌سوزی و خطرات جانی شود.

اتصالات کوتاه به دلیل گرم شدن بیش‌ازحد و در نهایت آتش‌گرفتن تجهیزات مضر است.  علاوه بر این، جریان اتصال کوتاه از قسمت‌های مداری که دچار خطا شده، باعث ایجاد نیرو‌های الکترودینامیکی شده که در نهایت یاعث آسیب و خسارات مالی و جانی خواهد شد. این اتصال کوتاه ممکن است به دلائل مختلفی رخ دهند. عایق معیوب یا خرابی عایق سیم‌ها، اتصالات سست، لوازم الکتریکی قدیمی یا معیوب، جریان نشتی، صاعقه و... از جمله دلایل اتصالات کوتاه در ساختمان هستند که باید حتما موردتوجه قرار بگیرند.

تفاوت بین اتصال کوتاه و اضافه بار الکتریکی

اتصال کوتاه اغلب منجر به مدارهای اضافه بار الکتریکی می‌شود که در صورت عدم درجه بندی یا نگهداری مناسب می‌تواند باعث از کار افتادن مدار شکن‌ها شود. مداری که بیش از حد بارگذاری شده باشد می‌تواند سیم کشی را گرم کند و به طور بالقوه مواد قابل اشتعال اطراف را مشتعل کند. منظور از اضافه بار الکتریکی زمانی است که تجهیزات الکتریکی متصل یا تجهیزات عرضه شده (مثلاً بار مکانیکی موتور متصل) دچار بار اضافه می‌شوند. این جریان اضافه بار الکتریکی فقط باعث افزایش بیش از حد دما شده و در نهایت باعث تسریع خرابی عایق خواهد شد. اضافه بار الکتریکی مستقیما باعث ایجاد فاجعه نخواهد شد. این درحالی است که اگر اتصالات کوتاه برق در سازه وجود داشته باشند؛ می‌توانند باعث احتراق و آتش‌سوزی شوند.

در برج‌های مسکونی به دلیل وجود تجهیزات برقی پرمصرف و تاثیر آن بر داغ شدن سیم‌ها، اختلالات اتصال کوتاه بیشتر است. کیفیت پایین سیم‌کشی و تجهیزات غیر استاندارد در برخی ساختمان‌ها هم می‌تواند علت این موضوع باشد.

انتخاب و استفاده از سیم، کابل و قطعات باکیفیت و استاندارد می‌تواند از اتصالات سیم کوتاه پیشگیری کند. سیم‌هایی که عایق محافظ دارند، در برابر شرایط محیطی از مقاومت بالاتری برخوردار هستند. به یاد داشته باشید که در زمان خرید سیم، کابل یا قطعات الکتریکی، باید از فروشگاه‌های معتبر و تأمین‌کنندگان استاندارد خرید کنید.

پیامدهای ناشی از آتش‌سوزی در ساختمان‌های بلند

الزامات خاصی برای نصب و اجرای سیستم‌های اطفای حریق در ساختمان‌های بلند وجود دارد. معمولا خسارات جانی و مالی در ساختمان‌های بلندتر و بزرگ‌تر به دلیل دشواری اطفای حریق بیشتر است و حتی خطر گسترش سریع آتش در طبقات به دلیل وجود مسیرهای عمودی هوا به احتمال زیاد بیشتر خواهد بود.

در چنین ساختمان‌هایی باید سیستم اعلام حریق قابل اعتماد با برق پشتیبان در صورت قطع برق ایجاد شود. حتی این سیستم باید بدون برق و برای مدت طولانی کار کند. باتوجه به ارتفاع و پیچیدگی این نوع سازه‌ها باید سیستم اطفای حریق نسبت به ساختمان‌های معمولی، پیشرفته‌تر و قابل اعتماد باشد تا بتوان امنیت جان ساکنان و همچنین خود سازه را فراهم کرد.  نکته مهم اینجاست که برای اطفای حریق در ساختمان‌های بلند باید اندازه ساختمان، تصرفات و الزامات حفاظت در برابر آتش را در نظرگرفت.  

نقش تجهیزات ایمنی در جلوگیری از آتش‌سوزی‌های ناشی از اتصال کوتاه

سیستم‌های اعلام و اطفای حریق می‌توانند از آتش‌سوزی‌های ناشی از اتصالات کوتاه جلوگیری کنند. یک نمونه بارز این امر، استفاده از کابل‌های مقاوم در برابر حریق است. عملکرد کابل نسوز اعلام حریق، در جلوگیری از گسترش آتش در برج‌های مسکونی تاثیر زیادی دارند.

این درحالی است که نمی‌توان از کابل‌های معمولی در چنین ساختمان‌هایی استفاده کرد؛ کابل‌های معمولی خاصیت ضدحریق بودن را ندارند و به‌راحتی می‌توانند حریق و آتش‌سوزی را از خود عبور دهند. نقش کابل‌های نسوز اعلام حریق در ایمنی ساختمان‌ها را نمی‌توان نادیده گرفت.

یک نکته مهم دیگر این است که سیم‌کشی استاندارد نقش مهمی در پیشگیری از اتصال کوتاه دارد. اگر سیم کشی‌های ساختمان به درستی و اصولی اجرا شوند، می‌توان از ایجاد احتمال اتصال کوتاه و در نهایت آتش‌سوزی و حریق پیشگیری کرد.

معمولا در سازه‌های مختلف از آشکارسازهای دود و حرارت متفاوتی استفاده می‌شود. این نوع آشکارسازه‌ها دارای دو محوطه هستند. یک محوطه حای منبع رادیوالکتیو و معمولاً ذره آلفا و دیگری مرجع تغییرات دما، رطوبت یا فشار محیط است. وقتی که دود وارد محفظه می‌شود، جریان کاهش پیدا کرده و همین موضوع باعث به صدا در آمدن زنگ هشدار خواهد شد.

اهمیت سرویس دوره‌ای سیستم برق و ایمنی ساختمان

بررسی دوره‌ای تابلو برق، کلیدهای مینیاتوری و سیم‌کشی داخلی ساختمان موضوع مهمی است که باعث می‌شود که اتصالات کوتاه در سازه برقرار نشوند. باید به صورت دقیق وضعیت عایق سیم‌ها و کابل‌ها بررسی شوند و در صورت ترک، ساییدگی یا آسیب‌دیدگی آن‌ها را تعویض کرد.

در بسیاری از موارد ممکن است این اتصالات کوتاه به دلیل خرابی یا آسیب به قطعات الکترونیکی مانند ترانزیستورها، مقاومت‌ها یا دیودها باشد؛ در چنین شرایطی سرویس دوره‌ای سیستم برق و ایمنی ساختمان می‌تواند به پیشگیری از اتصال کوتاه کمک کند.

یک نکته مهم دیگر نقش آموزش ساکنان برج‌ها در کاهش حوادث برقی است. اگر به شکل درست و اصولی از دستگاه الکتریکی استفاده شود، می‌تواند به کاهش بروز مشکلات اتصال کوتاه کمک کند. در بسیاری از موارد استفاده نادرست یا بی‌احتیاطی از دستگاه می‌تواند باعث اتصال کوتاه برق شود.

شرکت برق و صنعت رساء تامین کننده تجهیزات ایمنی و کابل‌های اعلام حریق

توجه به ایمنی برق در برج‌های مسکونی موضوع مهمی است که در صورت عدم رعایت می‌تواند منجر به حریق و آتش‌سوزی شود. مالکان و مدیران ساختمان‌ها برای ارتقاء سطح ایمنی ساختمان یا برج مسکونی، باید از تجهیزات استاندارد استفاده کنند. این تجهیزات می‌توانند از مشکلاتی مانند اتصال کوتاه برق در ساختمان و در نهایت از حریق و آتش‌سوزی پیشگیری کنند. 

شرکت برق و صنعت رساء به عنوان تأمین‌کننده تجهیزات ایمنی و کابل‌های اعلام حریق، با هدف مشاوره، طراحی و اجرای تاسیسات الکتریکی و سیستم‌های اطفای حریق با وجود نیروهای متخصص و خبره، بهترین خدمات را به مشتریان ارائه می‌دهد.

این مجموعه با تأکید بر استانداردهای بالای محصولات و خدمات ارائه‌شده در زمینه اجرای تجهیزات اعلام حریق، تجهیزات ارت و همبندی، تجهیزات اطفای حریق وآتش‌نشانی، تجهیزات حفاظت صاعقه و کابل‌های تخصصی اعلام حریق فعالیت دارد.