دیپلماسی فناوری
در ماههای اخیر وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات چندین سفر به کشورهای دیگر در راستای تقویت روابط و تبادل دانش و فناوری با ممالک دیگر داشته است.این سفرها را میتوان بخشی از تلاشهای دولت چهاردهم در حوزه «دیپلماسی فناوری» دانست.

پنجشنبه ۱۱ بهمنماه، ستار هاشمی، وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات با محمدرضا عارف، معاون اول رئیسجمهور عازم قزاقستان شد تا در نشست نخستوزیران شورای بین دولتی اتحادیه اقتصادی اوراسیا و همایش دیجیتال آلماتی شرکت کند. در ماههای اخیر این چندمین سفر وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات به کشورهای دیگر در راستای تقویت روابط و تبادل دانش و فناوری با ممالک دیگر است.
پیش از آن هاشمی، وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات ایران، چهارشنبه ۱۰ بهمنماه با نصیر عبدالمحسن عبدالله الخراوی، سفیر عراق در تهران، دیدار کرده بود تا شبکه ارتباطی باکیفیتتری برای برگزاری بهتر مراسم اربعین تدارک دیده شود. پیشتر و در ۱۱ آبانماه نیز وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات، سفری به دو کشور کوبا و ونزوئلا داشت تا زمینههای ارتقای همکاریهای ارتباطی و فناورانه میان ایران و دو کشور یادشده را فراهم کند.
هاشمی ابتدا به ونزوئلا و پایتخت این کشور رفت و با چهار وزیر ارتباطات، برق، علوم و حملونقل ونزوئلا دیدار کرد و چندین اسناد و قراردادهای همکاری ارتباطاتی، فناورانه و مخابراتی را به امضاء رساند. گسترش همکاریها در حوزههای آموزشی، شبکههای ارتباطی و مقابله با نشر اطلاعات نادرست، هوش مصنوعی و مخابراتی و انتقال تجربهها در زمینه دولت الکترونیک، موضوع رایزنیهای وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات ایران با دولت ونزوئلا بود.
در همین سفر، قرارداد احداث کارخانه تولید فیبر نوری به ارزش ۱۰ میلیون دلار به امضای نمایندگان بخش خصوصی و استاندار ایالت لاگوایرا رسید و طرف ونزوئلایی نیز نسبت به ساخت نخستین پارک فناوری با مشارکت ایران، ابراز تمایل کرد. وزیر ارتباطات در ادامه سفر آمریکای لاتین خود به کوبا رفت و با مقامهای طراز اول این کشور به دیدار و گفتوگو پرداخت.
امضای تفاهمنامه همکاری میان دو کشور در حوزه خدمات پستی، ارائه طرحهای پیشنهادی انتقال فناوری اطلاعاتی و ارتباطاتی، اعلام آمادگی برای کمک در زمینه رباتیک و هوش مصنوعی، ارائه آموزش حوزههای IT و ICT، تولید محصولات و تجهیزات مخابراتی، همچنین امنیت سایبری ازجمله موضوعاتی بود که وزیر ارتباطات با مقامهای کوبایی درباره آنها به رایزنی پرداخت. وزیر ارتباطات در این سفر همچنین با میگوئل دیاز کانل برمودز، رئیسجمهور کوبا و نیکلاس مادورو، رئیسجمهوری ونزوئلا دیدار کرد و درخصوص زمینههای توسعه روابط دوجانبه در عرصههای گوناگون ـ بهویژه حوزه ارتباطات و تامین تجهیزات مخابراتی برای این کشورها ـ به رایزنی پرداخت.
این سفرها را میتوان بخشی از تلاشهای دولت چهاردهم در حوزه «دیپلماسی فناوری» دانست. دیپلماسی فناوری در دنیای امروز، یکی از ابزارهای قدرتمند دولتها محسوب میشود. بهنظر میرسد در دولت پزشکیان این نوع دیپلماسی از سوی وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات بهشکلی جدیتری دنبال میشود و در این مسیر، وزیر ارتباطات نقش محوری ایفا کرده است. سفرهای متعدد وزیر به کشورهای مختلف و امضای تفاهمنامههای بینالمللی، بخشی از این تلاشها برای تقویت روابط و تبادل دانش و فناوری با دیگر کشورهاست.
سفر و رایزنی با مقامهای کشورهای دیگر و امضای تفاهمنامهها و قرارداد در چارچوب رویکرد دولت چهاردهم، به ارتقای دیپلماسی فناوری تحلیل میشود؛ سفرهایی که از آنها باید بهمثابه فرصتهایی برای معرفی دستاوردهای داخلی ایران در حوزه فناوری و ارتباطات یاد کرد. خودِ وزیر ارتباطات نیز، پیشتر سفرهای برونمرزیاش را بخشی از دیپلماسی فناوری دولت چهاردهم برای تبدیل این وزارتخانه به پل ارتباطی بین بخش خصوصی با کشورها و شرکتهای بینالمللی دیگر معرفی کرده بود.
در دیپلماسی فناوری، وزیر ارتباطات با مقامات دولتی و نمایندگان شرکتهای بزرگ فناوری در کشورهای هدف دیدار میکند و تفاهمنامهها و قراردادهایی را امضاء میکند که در آنها مسائل مهمی همچون انتقال دانش فنی، توسعه زیرساختهای دیجیتال و... به بحث و گفتوگو گذاشته میشود. این تلاشها گذشته از اینکه به تقویت روابط دیپلماتیک کمک میکند، باعث میشود ایران بهعنوان یک شریک فناوری معتبر در عرصه بینالمللی شناخته شود. ضمن اینکه نباید فراموش کرد، منافع کشور نیز در همین نوع دیپلماسیها است.
از یکطرف ما بهشدت به بهرهبرداری از تجربیات کشورهای پیشرفته در زمینههای مختلف فناوری نیاز داریم و از طرفدیگر نیز شرکای بینالمللیمان از دسترسی به بازار بزرگ ایران و منافع حاصل از نقششان در توسعه زیرساختهای فناوریمان بهرهمند میشوند. در این چارچوب، سفرهای موسوم به دیپلماسی فناوری را میتوان بخشی مهم از استراتژی توسعه ارتباطات و فناوری اطلاعات کشور ارزیابی کرد.