واکاوی جریان اطلاع رسانی حادثه انفجار بندر شهید رجایی/ خُدادی: در مواقع بحران یک نظام رسانه ای واحد نداریم

به گزارش هم‌میهن آنلاین، به نقل از شفقنا، معاون مطبوعاتی دولت دوازدهم درباره عملکرد رسانه ها در پوشش انفجار بندر شهید رجایی معتقد است: اساسا جریان رسانه ای ما کارکرد سوژه ای خود را از دست داده و تبدیل به پوششی شده است یعنی وقتی حادثه ای پیش می آید رسانه به دنبال بررسی و تحلیل ابعاد ماجرا نیست که بگوید چند انفجار تا به حال داشته ایم؟اطلاعات دقیقی از بندر شهید رجایی بدهد و اینکه گزارشی از سابقه و اطلاعات این بندر بدهد و از تجهیزات آن بگوید و اینکه کدام دستگاه ها در آن منطقه بوده است و این اتفاق در کدام دستگاه رخ داده است یا اینکه چند اینفوگرافیک از محل حادثه نشان دهند. حتی جغرافیای حادثه را دقیقا مشخص کنند و … متاسفانه رسانه های ما دنبال این موارد نیستند و اصولا سابقه خبر که جذابیت بیشتری دارد و برای مخاطب می تواند ابعاد دقیق تری از حادثه بدهد،  خیلی کم دیده می شود.

محمد خُدادی درباره مشکلات رسانه های داخلی به هنگام یک بحران در کشور به شفقنا رسانه می گوید: ما در کشور بحرانی به نام “بحران اطلاع رسانی” داریم که ریشه آن به تفکیک نشدن منبع و مرجع اطلاعات از هم، برمی گردد. در بحث مرجعیت و به هنگام یک بحران، مراجع اطلاعاتی  و دستگاه های مختلف شروع به اظهار نظر و اعلام واقعه، ابعاد حادثه، تلفات و نوع اقداماتی که در حال انجام است، می کنند. این نوع اقدامات دو نوع حادثه را رقم می زند حادثه اول تناقض اطلاعات به وجود می آید و حادثه دوم اینکه گمانه هایشان تبدیل به اطلاعات می شود و در بین افکار عمومی دست به دست می شود. مشکل سوم این است که این اطلاعات به صورت تجمعی اعلام نمی شود بلکه هر کس هرچه به او اطلاع داده اند را به رسانه ها می گوید و در اینجا بیشتر برداشت از بحران است تا اطلاع از بحران و به این شکل مخاطب اقناع نمی شود.

او با انتقاد می گوید: افرادی که در بحران ها اطلاع رسانی می کنند مرجع اطلاعات نیستند، در بحران ها معمولاستاد مدیریت بحران -استانداری – فرمانداری – نمایندگان مجلس، جمعیت هلال احمر، اورژانس، استانداری، فرمانداری، نیروهای انتظامی و ….هر کدام به نسبت اطلاعی که دارند اقدام به اطلاع رسانی می کنند و همین خود باعث می شود گاهی اطلاعات موازی -متضاد و بعضا خلاف واقع و … منتشر شود و نتیجه چنین رفتاری، شایعات و ابهام سازی -تشکیک و … را در فضای رسانه ای بیشتر می کند. همه این موارد نشان از خلا نظام رسانه ای ما در مواقع بحران است در حالیکه ما باید یک مرکز واحد داشته باشیم با شرح وظایف مشخص و همزمان ممانعت ازاطلاع رسانی بخش های مختلف .

این کارشناس ارتباطات و رسانه با اشاره به مسائل جریان رسانه ای کشور می گوید: در داخل رسانه ها مشکل به گونه ای دیگر است – مشکل اول کمیت رسانه است. همه جای دنیا، ۵ کشور شورای امنیت یک خبرگزاری دارند، در حالیکه ما به ۴۲ خبرگزاری مجوز داده ایم و ۹۰ خبرگزاری اعلام موجودیت کرده اند، ولی به نظرم ما یک خبرگزاری هم نداریم، چون خبرگزاری رسانه ای برای رسانه هاست در حالیکه ما سایت های بزرگ را خبرگزاری می دانیم.

مشکل دوم مهارت رسانه هاست. یک رسانه فکر می کند اگر سرعت خبرش سریعتر باشد، ارزش خبری بیشتری دارد. در حالیکه بنده زمانیکه مدیر خبرگزاری ایرنا بودم تاکید داشتم سرعت را حذف کنیم و مدام دنبال صحت باشیم . پس بسیار ضروری است که صحت بر سرعت پیشی بگیرد. اما این امر در رسانه های ما برعکس اتفاق می افتد و راستی آزمایی دغدغه ما نیست. ما فراموش کرده ایم وظیفه رسانه تحلیل اطلاعات و واکاوی اطلاعات و راستی آزمایی اطلاعات است . متاسفانه پردازش اطلاعات دغدغه جریان رسانه ای نیست و فقط انتقال اطلاعات دغدغه آنهاست.

خُدادی تاکید می کند: اساسا جریان رسانه ای ما کارکرد سوژه ای خود را از دست داده و تبدیل به پوششی شده است یعنی وقتی حادثه ای پیش می آید رسانه به دنبال بررسی و تحلیل ابعاد ماجرا نیست که بگوید چند انفجار تا به حال داشته ایم؟اطلاعات دقیقی از بندر شهید رجایی بدهد و اینکه گزارشی از سابقه و اطلاعات این بندر بدهد و از تجهیزات آن بگوید و اینکه کدام دستگاه ها در آن منطقه بوده است و این اتفاق در کدام دستگاه رخ داده است یا اینکه چند اینفوگرافیک از محل حادثه نشان دهند. حتی جغرافیای حادثه را دقیقا مشخص کنند و … متاسفانه رسانه های ما دنبال این موارد نیستند و اصولا سابقه خبر که جذابیت بیشتری دارد و برای مخاطب می تواند ابعاد دقیق تری از حادثه بدهد،  خیلی کم دیده می شود.

او با انتقاد از اینکه خبرنگاران نقش کمی در روایت های خبری و تحلیلی حوادث دارند، بیان می کند: شوربختانه رسانه ها در کارکردپوششی هم به میدان و محل حادثه نمی روند تا از نزدیک واقعه را برای مخاطبان خود بازگو کنند و بیشتر از تلفن یا رسانه های دیگر برای پوشش سوژه خود بهره می برند و یا به دنبال کپی پیست هستند. اینجاست که ایده خبرنگار و رسانه مطرح نمی شود و یک واقعه یا یک خبر و یک رویداد شاید تنها با تغییر تیتر در همه رسانه ها دیده می شود.

خُدادی در پایان بر وجود یک مرکزاطلاع رسانی درهر بحرانی بعنوان مهم ترین و تاثیرگذارترین عنصر برای مهار و مدیریت بحران تاکید می کند و می گوید: مساله جالب توجه در حادثه انفجار بندر شهید رجایی این است کسی که اطلاعات می دهد استمرار اطلاعات ندارد، بلکه به صورت قطره چکانی بعضا با سکوت است. در واقع یا هیچ کس حرف نمی زند یا همه باهم حرف می زنند.

 پس در این شرایط است که سردرگمی و تشتت آرا پیش می آید و نکته مهم تر این است که ما در بحران ها به جای صدای واحد – اطلاعات موثق – اطلاع رسانی منطبق بر واقع و… اطلاع رسانی مبتنی برگزارش عملکرد دستگاهها را داریم و بیشتر از آنکه در باره حادثه اطلاع رسانی شود،  بیشتر درمورد عملکرد دستگاه‌ها اطلاع رسانی می شود که همین خود بستری بسیار زیادی برای عدم اطلاع از ابعاد حادثه و بدنبال آن شایعات و گمانه ها – شبه خبر و … می شود – البته ما مدیریت اطلاع رسانی در بحران موفق هم داشته ایم.

او روایت می کند: در ایام کرونا به عنوان مشاور وزیر و دبیر کمیته اطلاع‌رسانی و مدیریت جو روانی کرونا، از اینکه هر دستگاهی و مسئولی بخواهد آماری از میزان مرگ و میر بگوید را جلوگیری کردم و تنها نهاد متولی در این حوزه را وزارت بهداشت معرفی کردیم. یادمان هست ما ماسک را به روی صورت مردم کشیدیم نه با زور بلکه با اقناع – جاده بسته شد – حتی منع رفت و آمد شبانه بود با اطلاع رسانی و…. پس باید از این تجارب بهره برد

به کانال تلگرام هم میهن بپیوندید