در شیوه‌‏نامه جدید بساط تجسس و اعتراف اجباری جمع می‌شود

علی کریمی، دبیر انجمن علمی دانشگاه شریف در گفت‌وگو با هم‌میهن به فضای حاکم در این دانشگاه پس از تغییر دولت و مدیریت دانشگاه پرداخته است که در ادامه می‎آید.

‌فضای سیاسی دانشگاه شریف بعد از اتفاقات سال ۱۴۰۱ و با روی کار آمدن دولت جدید چه تغییراتی کرده است؟ 

ابتدا توضیحاتی مختصر درباره اتفاقاتی که در سه سال گذشته در دانشگاه شریف رخ داد خواهم گفت. در سه سال گذشته شرایط خیلی سختی را تجربه کردیم؛ از برخورد حراست با دانشجوها گرفته تا کمیته انضباطی و فضای فرهنگی و سیاسی دانشگاه و همچنین وضعیت اساتید و شرایط مالی دانشگاه، همه اینها با چالش‌های متعددی روبه‌رو شدند. از زمانی که شیوه‌نامه در سال ۱۴۰۱ تصویب شد، شاهد بودیم حراست دانشگاه به تمام شئونات زندگی دانشجویان وارد می‌شد.

از دوربین‌های پرترافیکی که در سطح دانشگاه قرار دادند تا سرکشی در صفحات مجازی دانشجویان و مواردی از این دست همه مورد بررسی‌های شدید قرار می‌گرفتند. اخیراً نیز شاهد نصب دوربین‌های تشخیص چهره در سطح دانشگاه بودیم. این سرکشی‌ها و تجسس در صفحات شخصی دانشجویان برای پرونده‌سازی از معضلات جدی دانشجویان بوده است. با عوض شدن دولت و تغییر کردن شیوه‌نامه اتفاق امیدوارکننده‌ای رخ داده و امیدواریم بساط این قضیه نیز جمع شود، با توجه به اینکه‌ بندی درباره ‌عدم تجسس در شیوه‌نامه اضافه شده است.

‌شیوه‌نامه جدید در مهرماه اعلام شده است. چه مواردی در این شیوه‌نامه در دانشگاه شریف تغییر کرده است؟ 

یکی از موارد، بند عدم تجسس بود که به شیوه‌نامه اضافه شد؛ براساس این بند اسناد و مدارکی که براثر تجسس در صفحات شخصی دانشجوها به دست آمده نمی‌تواند ملاک حکم کمیته انضباطی باشد. همچنین‌ بندی اضافه شده است که بساط گرفتن اعتراف اجباری از دانشجویان جمع شود. مورد دیگری که بهبود پیدا کرد تماس با والدین است؛ مبنی بر اینکه قبلاً اجازه داده می‌شد در صورت تشخیص با والدین دانشجو تماس گرفته شود و این مورد نیز حذف شده است. همچنین حدود شش تبصره مربوط به تخلفات فضای مجازی از شیوه‌نامه حذف شده است؛ مجازات‌هایی که به دلیل پوشش دانشجویان در نظر گرفته می‌شد نیز کاهش پیدا کرده است.

‌در مورد تعلیق و احکامی که برای دانشجویان و اساتید در نظر گرفته شده چه اتفاقی رخ داده است؟ 

فضای دانشگاه شریف در زمینه کمیته انضباطی به این شکل بود که مواردی که برای دانشجوها رخ می‌داد به کمیته انضباطی می‌رفتند و حکم تعلیقی می‌گرفتند که خیلی از اوقات اجرایی نبوده است. الان نیز دانشگاه شریف با این معضل مواجه نیست و مسئله بازگشت دانشجوهای اخراجی که مطرح شد، دانشگاه شریف، با دانشجوی اخراجی به دلیل مسائل سیاسی تا جایی که می‌دانیم مواجه نبود. معضل این بود که بسیاری از دانشجوها با حکم تعلیقی مواجه شدند و مشکلی برای ادامه تحصیل نداشتند اما برای فعالیت‌های دانشجویی و حضور در کانون‌ها و انجمن‌ها و تشکل‌ها مشکل داشتند.

‌در حال حاضر چه انتظاری برای بهبود شرایط دانشگاه و بازگشت به شرایط عادی و آزادانه‌تر دارید؟ 

بعد از اینکه در دانشگاه‌های سراسر کشور مشکلات حل شد و دانشجوها به دانشگاه بازگشتند اولویت بعدی این است که مواردی که در پرونده‌ها ثبت شده لغو اثر شود.

‌در دانشگاه شریف ظاهراً تجسس زیادی در امور دانشجویان صورت می‌گرفت. در این مدت که دولت جدید روی کار آمده و وزیر علوم نیز عوض شده، آیا تغییری در رویکردها مشاهده می‌کنید؟ 

در فضای مجازی بعد از اتفاقی که برای بالگرد رئیس‌جمهور سابق رخ داد، یکسری لیست از وزارت علوم رسید (زمانی بود که دولت جدید مستقر نشده بود و انتخابات هم برگزار نشده بود) که حدود ۴۰ دانشجو که توئیتی دراین‌باره زده بودند، به کمیته انضباطی فراخوانده شده بودند و یکسری حکم تعلیقی گرفتند. هرچند که حکم‌ها نهایی نشده بود و اعتراض کردند و برخی که تعلیق اجرایی بودند، تعلیقِ تعلیقی شدند.

اما در مورد برخورد حراست، اخیراً در مورد فعالیت فضای مجازی گزارشی نرسیده است که دانشجویی دچار مشکل شده باشد اما همچنان در گیت‌های ورودی بر سر پوشش دانشجویان مشکلاتی به وجود می‌آید و دانشجوها را به دلیل پوشش باز می‌گردانند و نمی‌توانند به دانشگاه بیایند. موردی داشتیم که ابتدای مهر دانشجویی قصد ورود به دانشگاه داشته و به دلیل پوشش از ورود او جلوگیری کردند و وقتی گفته کلاس دارد به او در جواب گفته‌اند حالا کلاس اول مهر که مهم نیست اما به صورت کلی در مورد فضای مجازی، فضا بهبود داشته است.

‌فضای بسته سیاسی و فشارهایی که به اساتید و دانشجوها وارد شد باعث شد تا مهاجرت اساتید از دانشگاه‌ها در این مدت شدت بگیرد. در حال حاضر فضا در دانشگاه شریف چگونه است؟ 

اساتید با مشکلات زیادی از جمله مشکلات مالی، علمی و نادیده گرفتن‌ خودشان روبه‌رو هستند و تعداد زیادی هم در این سال‌ها به خارج از کشور مهاجرت کرده‌اند و این باعث شده مهاجرت به کشوری با شرایط بهتر یکی از گزینه‌های اصلی اساتید تبدیل شود؛ همانگونه که یکی از گزینه‌های محبوب دانشجوها بوده است. تعدادی از کسانی که مانده‌اند نیز با برخوردهای انضباطی روبه‌رو شدند.

دانشگاه شریف الان با مشکلات مالی و کمبود بودجه نیز روبه‌رو است؛ برای نمونه جهت تامین غذای دانشگاه و یا تامین امنیت فضای اطراف خوابگاه‌ها هزینه‌ای نمی‌شود. شاید حتی پول هم باشد اما برای مسائل امنیتی و گیت ورودی و کنترل دانشجوها هزینه می‌شود و از آنجایی که شفافیتی درباره بودجه شریف وجود ندارد، دقیقاً مشخص نیست که این پول‌ها کجا خرج می‌شود.

الان مدت زیادی است که دانشجوها با مشکل زورگیرهای اطراف خوابگاه مواجه هستند و چند باری که پیگیری کردیم امنیت اطراف خوابگاه را تامین کنند، پاسخ این بوده است که برای به کارگیری نیروی بیشتر بودجه نداریم. مشکل دیگری که با آن در این مدت روبه‌رو شدیم تعاملات بین‌المللی است و افت همکاری بین‌المللی از دلایل افت دانشگاه شریف در رنکینگ جهانی در سال‌های اخیر بوده است.

‌مهاجرت دانشجوها در این سه سال چه روندی داشته است؟ آیا مواردی بوده که به دلیل فشارهای امنیتی بالای دانشگاه دانشجویان از ادامه تحصیل صرف‌نظر کنند؟ 

بیشترین دلایل مهاجرت در سه سال اخیر به دلیل ناامیدی از وضعیت کشور و نبود امید و انگیزه برای درس خواندن است. در زمینه فرهنگی نیز، باید به فضای رخوت و ناامیدی دانشگاه اشاره کرد که بخشی به دلیل فضای حاکم بر کشور و بخشی دیگر به دلیل رویکرد و سیاست‌های ریاست و معاونین دانشگاه شریف است چراکه خیلی اجازه فعالیت به دانشجوها داده نمی‌شود. با بسیاری از دانشجوها هم که صحبت می‌کنیم می‌گویند هر مقصدی که باشد می‌رویم و به نوعی فرار کردن است که دارد رخ می‌دهد. البته این محدود به دانشگاه شریف نیست و به شرایط کلی کشور باز می‌گردد.

‌فضای سیاسی و فرهنگی حاکم در شریف تغییر کرده است؟ محدودیت‌هایی که برای برگزاری نشست‌ها و رویدادها وجود داشته آیا برطرف شده است؟ 

نوعی رخوت در دانشگاه حاکم است که در فضای فرهنگی و سیاسی دانشگاه خود را بیشتر نشان می‌دهد و این فعالیت‌ها کم‌رونق شده است و حتی فعالیت‌هایی که وجود دارد نیز با موانع و مشکلاتی از سوی دانشگاه در زمینه مجوز و مواردی از این دست روبه‌رو است. از نگرانی ریاست دانشگاه برای پوشش گرفته تا نگرانی بیش از حد و غیر معقولانه درباره مدعوین برنامه‌ها. اینها نیز ناشی از عوض شدن ریاست قبلی دانشگاه است.

عوض شدن دکتر جلیلی به بهانه عکسی بود که از فارغ‌التحصیلی دانشجوها رخ داد و همین موضوع باعث شده ریاست جدید نیز برای دادن مجوز برنامه‌ها دست به عصا عمل کند. حتی در برخی از موارد سعی داشتند برنامه را کنسل کنند و یا از فعالین فرهنگی دانشگاه تعهد گرفتند. هشت ماه است که رئیس جدید آمده و رویکرد ریاست جدید خیلی تفاوتی با تیم قبلی ندارد و در تیم معاونین همچنان نفرات قبلی بر سر کار هستند و حتی ریاست سابق دانشگاه مشاور ایشان است و عملاً همان روند قبلی ادامه پیدا می‌کند.