اضطراب نهایی
خون دماغ، استفراغ، حالت تهوع، بی‌خوابی، ریزش مو، کم‌اشتهایی و اضطراب شدید؛ این خلاصه وضعیتی است که امسال بسیاری از دانشآموزان پایه‌های دهم، یازدهم و دوازدهم در آن گرفتار شده‌اند. امتحانات نهایی آنها از روز شنبه آغاز شده و تاثیر قطعی معدل امتحانات نهایی بر نتیجه کنکور، آنها را با چالش بزرگی مواجه کرده است:«اضطراب نهایی.»
شهریور سال گذشته بود که نمایندگان مجلس مصوب کردند کنکور سال‌های 1403، 1404 و 1405، به روال سال‌های قبل از کنکور 1402 برگزار شود و وزارت آموزش و پرورش را مکلف کردند تا تمام زیرساخت‌های لازم جهت اعمال تاثیر قطعی معدل در تعیین تراز و رتبه شرکت‌کنندگان در کنکور سال ۱۴۰۶ و بعد از آن را فراهم کند. اما روز گذشته دبیر شورایعالی انقلاب فرهنگی تاکید کرد که مصوبه شورا در مورد کنکور قطعی است و سال‌های آینده هم اجرا می‌شود.
بر همین اساس امسال تاثیر سوابق تحصیلی بر کنکور 50 درصد در نظر گرفته شده است و دانشآموزان پایه‌های دهم و یازدهم برای اولین بار در دایره چالش نهایی قرار گرفتند؛ چالشی که در هفته اول از برگزاری امتحانات دانشآموزان را با مشکلات زیادی مواجه کرده است. توزیع دیرهنگام کارت‌های امتحان، اختلال در تعیین صندلی و حوزه‌های امتحان، زمان برگزاری آزمون و استرس بیش از حد، مصرف قرص‌های آرامبخش، اختلال در قاعدگی، مراجعه به روانپزشک تنها بخشی از تنش‌هاست. خانواده‌هایی که با زیرانداز در مقابل حوزه‌های امتحانی انتظار می‌کشند، هر روز شاهد اشک و از حال رفتگی دانش‌آموزانی‌اند که به دلیل تاخیر، از امتحان جا مانده‌اند و دانشآموزان در داخل حوزه‌ها هر روز با غش کردن یکی از هم‌کلاسی‌هایشان مواجه می‌شوند.
مهاجرت قبل از کنکور
لاله محمودی، دبیر فیزیک با 29 سال سابقه کار است. او سال گذشته مصحح بوده و خودش هم دانش‌آموزی درگیر امتحان نهایی دارد. به گفته او، دانشآموزان در حال حاضر با 36 کنکور مواجه‌اند؛ تمام امتحانات نهایی دهم تا دوازدهم و دو کنکور: «این امتحانات برای دانشآموزان سرنوشت‌ساز است، آنها را درگیر کرده و روی خودشان و خانواده‌هایشان تاثیر منفی گذاشته است. این دانشآموزان هیچ آرامشی ندارند، مسئولان می‌خواستند استرس کنکور را کم کنند، درحالیکه شدت گرفت. دانشآموزان کلاس دوازدهم باید بعد از امتحانات نهایی، خودشان را برای کنکور تیرماه آماده کنند. قبلش هم کنکور اردیبهشتماه را شرکت کرده بودند و این فشار مضاعفی برای آنهاست.»
محمودی می‌گوید که روند امتحانات به سمت سوالات سخت و فرادانشی رفته است و دانشآموزان مجبورند برای درس‌های تشریحی بیرون از مدرسه به کلاسهای آموزشی بروند. یعنی در کنار کلاسهای تستی، باید کلاسهای تشریحی هم بروند: «هزینه دانشآموزان در این پروسه کم که نشده، بیشتر هم شده است. کتاب‌هایی که دانشآموزان باید بخرند بسیار زیاد و گران است و به‌طور متوسط 5 تا 6 میلیون تومان باید کتاب بخرند. در این میان همایش‌هایی هم برگزار می‌شود تحت عنوان جمع‌بندی نهایی که باید بابت آنها هم جداگانه پول پرداخت شود. کلاسهای تستی و تشریحی هم که قیمت‌های جداگانه‌ای دارد.» محمودی می‌گوید که بدون خریدن این کتاب‌ها نمی‌توان در آزمون شرکت کرد؛ در این وضعیت دانشآموزان از قشر اقتصادی ضعیف از سایرین جا می‌مانند: «مناطق محروم تنها سیستان و بلوچستان نیستند، اطراف تهران یا گرگان و گلستان هم پر از قشر ضعیف و محروم است.»
این دبیر در گرگان زندگی می‌کند و می‌گوید که روستاهای اطراف گرگان همه از قشر ضعیف هستند: «در حال حاضر تنها دانشآموزان مدارس پولی و سمپادی‌ها هستند که می‌توانند وارد دانشگاه شوند.» حالا در کنار همه اینها، آنهایی هم که برای ترمیم معدل، در امتحانات نهایی شرکت می‌کنند برای هر درس باید 50 هزار تومان پول بدهند.
این دبیر فیزیک می‌گوید که در کنار تمام این مشکلات، ماجرای تقلب هم بسیار پررنگ است: «تعدادی از مراقبان خودشان سوالات را منتشر می‌کنند، دانشآموزان هم به‌راحتی موبایل‌ها را جاسازی می‌کنند و وارد جلسه امتحان می‌شوند. مراقبت‌ها بسیار ضعیف است و حجم حوزه‌ها بالاست. کنترل حوزه‌های امتحانی امکان‌پذیر نیست.» سال گذشته تنها دانشآموزان کلاس دوازدهم و پشت کنکوری‌ها برای ترمیم معدل، امتحان نهایی داشتند، اما امسال دهم، یازدهم، دوازدهم و ترمیمی‌ها باید این امتحانات را بدهند: «تعداد روزهای امتحان، تعداد داوطلبان و تعداد حوزه‌ها بسیار بالاست، حتی امکان تصحیح درست هم وجود ندارد. سال گذشته مصحح کم آورده بودند، یکسری از معلمان راهنمایی یا دانشجو معلمان برای تصحیح به کار گرفته شدند. حالا امسال با این حجم بالای دانش‌آموز، چطور می‌خواهند برگه‌های امتحان را تصحیح کنند؟»
به گفته او، سال گذشته تعدادی کد دادند و به معلمان گفتند که می‌توانند از طریق کامپیوتر، برگه‌ها را تصحیح کنند: «خبر دارم که یکی از معلمان برگه را به دختر کلاس یازدهمی‌اش داده بود برای تصحیح. آن یکی به منشی آموزشگاهش.» همه ماجرا هم به این موضوع خلاصه نمی‌شود. مصحح‌ها به‌طور سلیقه‌ای عمل می‌کنند، یکی از مصحح‌ها نمره 12 می‌دهد، آن یکی به همان برگه 16 و نفر بعدی 18: «دانشآموزان از این وضعیت به‌شدت ضربه می‌بینند. در خانواده‌ها شاهد افسردگی و استرس بسیار بالای دانشآموزان هستیم. یکسری از دانشآموزان داروهای اعصاب و روان و آرامبخش مصرف می‌کنند.»
آنطور که این دبیر فیزیک توضیح می‌دهد، عادت ماهانه دانشآموزان به‌دلیل بالا رفتن میزان استرس مختل شده است، تعداد زیادی به‌دلیل فشار زیاد، حالت تهوع دارند و به زیر سرم می‌روند، در منطقه دو تهران به‌دلیل دیر توزیع شدن سوالات، بیشتر دانشآموزان حال‌شان بد شده بود. حالا او این را هم اضافه می‌کند که برخی از دانشآموزان برای فرار از این تجربه، ترجیح می‌دهند از کشور خارج شوند: «دوستان پسرم برای اینکه کنکور و امتحان نهایی ندهند، به کانادا مهاجرت کرده‌اند. دلیل فرارشان هم همین تاثیر قطعی معدل بر کنکور است.»
حالا در این شرایط، بازار مؤسسات و مدارس غیرانتفاعی و غیردولتی هم داغ شده است: «قرار بود هزینه‌ها کم شود که نشد. برخی از مدارس شهریه‌های 65 میلیون تومانی می‌گیرند، مدارس رقابتی شده‌اند و دانشآموزان تنها برای نمره و برنده‌شدن در این رقابت درس می‌خوانند. تربیت در مدارس فراموش شده است.» او می‌گوید که شورایعالی انقلاب فرهنگی در این مدت هیچ توضیحی درباره اشکالات و ایرادات موجود نداده است. آنها می‌گویند که می‌خواستند تعداد پشت کنکوری‌ها کم شود، اما با سخت‌شدن امتحان عملاً این اتفاق نمی‌افتد و دانشآموزان هم درس‌خوان‌تر نمی‌شوند. دانشآموزان با بالا رفتن امکانات مدرسه، درس‌خوان می‌شوند. دو سال است که اعتراض می‌شود اما عدالت آموزشی وجود ندارد.
دانشآموزان سر جلسه غش می‌کنند
زهرا خودش را پشت کنکوری معرفی می‌کند؛ اهل اصفهان. او از تجربه سه امتحانی که در این هفته داده است، می‌گوید. به گفته زهرا، مسئولان حوزه امتحانی، خودشان هم سردرگم شده‌اند و بی‌نظمی زیادی در برگزاری امتحانات دیده می‌شود: «دانشآموزان به سختی توانستند کارت امتحان را بگیرند، برای مدتی که سایت بالا نمی‌آمد و مجبور شدیم چندین‌بار به کافی‌نت برویم، بعد که مشکل سیستم حل شد، کارت‌ها را نمی‌توانستیم پیدا کنیم. درنهایت هم کارت‌ها را گرفتیم اما حوزه‌ها و صندلی‌هایشان درست نبود و دانشآموزان در نهایت هر صندلی‌ای که خالی بود، می‌نشستند.» به گفته او، حوزه‌های امتحان بسیار شلوغ و بدون نظم و ترتیب است، دانشآموزان را روانه حوزه‌ها کرده‌اند اما جایی برای نشستن آنها وجود ندارد.
زهرا رشته تجربی خوانده و دوسال پیش کلاس دوازدهم بوده است. حالا برای ترمیم معدل باید در امتحانات نهایی پایه دوازدهم شرکت کند: «در دوره ما، نمره امتحانات تاثیری روی کنکور نداشت. حالا همین تاثیر باعث شده تا دانشآموزان با استرس بسیار زیادی مواجه شوند. در روزهای گذشته، چندین دانش‌آموز قبل از جلسه امتحان به بیمارستان رفته بودند. به هر حال تاثیر 50 درصدی کم نیست و نمرات روی ترازها تاثیر می‌گذارد. سال گذشته هر 25 صدم که کم می‌شد، حدود هزار واحد تراز کنکور اختلاف پیدا می‌کرد. باید حتماً نمره 20 بگیریم تا تراز خوبی از معدل در کنکور گرفته شود و رشته خوب و شهر خوبی برای تحصیل انتخاب شود.»
او می‌گوید که سر جلسه امتحان چندین مورد از حال‌رفتگی دانشآموزان را دیده درحالیکه در حوزه امتحانی اورژانس و تکنیسین اورژانس حضور ندارند: «حوزه ما که آمبولانس ندارد، سایر حوزه‌ها را نمی‌دانم اما فکر می‌کنم شرایط آنها هم همین‌طور است.» زهرا از ماجرای تقلب‌ها هم می‌گوید: «دانشآموزان سر جلسه امتحان از گوشی یا ابزارهای هوشمند و میکروفن‌های ریز صدا استفاده می‌کنند. بازرسی بدنی به خوبی انجام نمی‌شود و سوالات به سرعت در فضای مجازی منتشر می‌شود. وقتی دانشآموزان با خودشان تلفن همراه می‌آورند به‌راحتی هم می‌توانند از آن استفاده کنند. برخی از آنها پاک‌کن و مداد هوشمند یا ساعت هوشمند هم همراه دارند.»
این داوطلب می‌گوید که قرار بود جلوی مافیای کنکور گرفته شود اما مافیای معدل شکل گرفته: «من سال گذشته رشته علوم آزمایشگاهی قبول شدم، می‌خواستم پزشکی بخوانم به همین دلیل برای سال بعدش خودم را آماده کردم اما هیچ‌وقت تصور نمی‌کردم که این میزان تغییر ایجاد شود. حالا همان رشته علوم آزمایشگاهی را هم از دست دادم.»
بهناز 21 ساله است، او رشته تجربی خوانده و حالا پشت کنکور است تا بتواند در دانشگاه فرهنگیان قبول شود. حالا در این پروسه باید درس‌های تخصصی رشته علوم انسانی را با نمره بالا قبول شود؛ فلسفه و منطق، ریاضی و آمار، تاریخ و جغرافیا و... او اهل خرم‌آباد است و می‌گوید برای دانش‌آموزانی که در مدارس عادی درس خوانده‌اند گرفتن نمره 15 و 16 کار بسیار سختی است. تدریس معلمان در شهرهایی مانند خرم‌آباد به اندازه‌ای نیست که دانشآموزان بتوانند در مدارس عادی نمره بالایی بیاورند. شیوه امتحانات تغییر کرده اما روش تدریس تغییری نکرده است.
او از استرس بالای دانشآموزان و شرایط آنها هم می‌گوید: «سطح سوالات بالا و تشریحی است. استرس از این‌جهت بالاست که اگر امسال نمرات بالایی نگیرم سال آینده باید امتحانات سال یازدهم را هم به‌صورت نهایی بدهم. همین موضوع استرس را چندین برابر می‌کند.» بهناز می‌گوید که هم‌کلاسی‌هایش برای اینکه استرس شرکت در امتحانات نهایی را تجربه نکنند، هر رشته‌ای که سال‌های قبل قبول شده بودند را رفتند و منتظر ترمیم معدل نماندند.
مشکل قلبی و مصرف قرص‌های اعصاب
صبا از شرایط امتحان نهایی اسلام‌آباد غرب کرمانشاه می‌گوید. به گفته او، بعضی از پشت‌کنکوری‌ها به‌دلیل استرس بالای امتحان نهایی، در این آزمون‌ها شرکت نمی‌کنند: «خودم سر جلسه امتحان دیدم که چند دانش‌آموز غش کرده‌اند و برایشان آمبولانس خبر کرده‌اند. مراقبان هم روی پاسخنامه‌شان یک خط سبز می‌کشند. استرس چندین‌برابر شده است.»
صبا قرص‌های اعصاب مصرف می‌کند و تراپی می‌رود و می‌گوید که ماهانه 3 تا 4 میلیون تومان بابت مشاوره‌های روانشناسی پرداخت می‌کند: «از استرس زیاد مشکل قلبی پیدا کرده‌ام و بدنم به‌شدت ضعیف شده است.»
او برای شرکت در هر امتحان، 50 هزار تومان پرداخت کرده، چون پشت کنکوری است: «برخی از داوطلبان باید مسیرهای طولانی را طی کنند تا به حوزه امتحانی برسند. گاهی دیر می‌رسند و نمی‌توانند در امتحان شرکت کنند. از همه اینها گذشته ساعت 8 صبح که امتحان شروع می‌شود ساعت 8:15 سوالات و جواب‌هایش در کانال‌های تلگرامی پخش می‌شود و آنهایی که سر جلسه گوشی می‌آورند به‌راحتی به جواب‌ها دسترسی پیدا می‌کنند. بعضی هم با مراقبان فامیلند یا به آنها پول می‌دهند تا به‌راحتی تقلب کنند.»
او می‌گوید شرکت در امتحانات نهایی درست مانند شرکت در 12 کنکور است و اگر امسال نمره دلخواه را نیاورند، باید سال آینده در 24 امتحان یا همان کنکور شرکت کنند: «برای شرکت در امتحانات نهایی، 500 هزار تومان پرداخت کرده‌ام، علاوه بر آن نزدیک به 6 میلیون تومان کتاب خریده‌ام. این البته سوای از کتاب‌هایی است که باید برای کنکور بخرم.»
رتبه سال گذشته این داوطلب، 9 هزار بود و برای پذیرفته‌شدن در یکی از رشته‌های پزشکی باید رتبه زیر هزار بیاورد: «من در مدرسه تیزهوشان درس خوانده‌ام اما دبیرهای ما معلمان مدرسه‌های عادی بودند.» آنها اواخر تیرماه، باید در دومین مرحله از کنکور شرکت کنند. صبا می‌گوید هم‌کلاسی‌هایم می‌خواهند هر رشته‌ای که شده بخوانند و بعد مهاجرت کنند.
ریزش مو و اختلال در قاعدگی
خانم رستمی، مادر یکی از دانشآموزان کلاس یازدهم است؛ دخترش 16 ساله است و می‌گوید که مشکلات برگزاری آزمون‌های نهایی بسیار زیاد است. دخترش دانش‌آموز مدرسه تیزهوشان است و برای 25 صدم نمره‌ای که از او کم خواهد شد، تمام روز گذشته را گریه کرده چون می‌گوید که روی ترازش تاثیر می‌گذارد. خانم رستمی می‌گوید که چرا باید دانشآموزان از سن 15 سالگی این میزان استرس و اضطراب را تحمل کنند؟ قبلاً کنکور یک‌بار در سال بود، اما حالا دانشآموزان بالای 30 بار باید کنکور بدهند: «همه ما در خانه مضطربیم، اوضاع خانه‌مان به‌هم‌ریخته است.»
مادر این دانش‌آموز می‌گوید که مشاور دخترش گفته، حتی اگر در حال مرگ هم بود با سرم، بچه را به سر جلسه امتحان ببرد تا نمره صفر برایش رد نشود. حالا فکر کنید که یک دانش‌آموز در مسیر تصادف کند یا به هر دلیلی نتواند به‌موقع به جلسه برسد، این مسئله روی سرنوشتش تاثیر می‌گذارد: «اگر دانش‌آموز از یک امتحان جا بماند، سال بعد باید آن را ترمیم کند و این فشار زیادی به او وارد می‌کند.»
آنها ساکن کرج هستند و در مدرسه تیزهوشان دانشآموزان زیاد درس می‌خوانند، امتحانات نهایی اما فشار مضاعفی به آنها وارد کرده است: «دخترم در این هفته سه درس شیمی، عربی و دینی را امتحان داده است و شرایط بسیار سختی را تجربه کرده. در این مدت به‌دلیل استرس بالا، دچار ریزش مو شده، دوستان دیگرش هم همین وضعیت را دارند. همه سوالات تشریحی است و این موضوع کار را برای دانشآموزان سخت‌تر می‌کند. سال بعد که دخترم در پایه دوازدهم درس می‌خواند، باید همزمان برای کنکور هم خودش را آماده کند. واقعاً اوضاع دانشآموزان جالب نیست.» او می‌گوید که آموزش‌وپرورش باید دو، سه سال این امتحان را برای پایه دوازدهم برگزار می‌کرد تا ایرادات آن مشخص شود، بعد به پایه‌های دیگر تعمیم دهد.
مادر این دانش‌آموز هر روز جلوی در حوزه امتحانی منتظر می‌ایستد، با زیراندازی که چندنفر از مادران روی آن می‌نشینند: «ساعت 6:30 صبح به محل آزمون می‌رویم، ساعت 7 درها بسته می‌شود. دو، سه ساعت منتظر می‌مانیم تا امتحان تمام شود.»
خانم رستمی روز گذشته دیده که یکی از دانشآموزان دیر به جلسه رسیده چون تاکسی گیرش نیامده. آنقدر استرس داشت که از در بسته، بالا رفت و خودش را در حیاط انداخت. روزهای قبل هم چنین اتفاقاتی افتاده بود: «بچه‌ها می‌گویند اگر امتحانی را از دست بدهیم، دیگر همه‌چیز تمام می‌شود. در مدرسه هم اوضاع را برای دانشآموزان بدتر کرده‌اند اینقدر که اعتمادبه‌نفس‌شان را پایین آورده‌اند. آموزش‌وپرورش می‌خواست با این طرح نقش مدرسه را پررنگ کند؛ درحالیکه اشتباه کرد. دانشآموزان به‌دلیل استرس کنکور اصلاً مدرسه نمی‌رفتند. چون می‌گفتند که در خانه درس بخوانند بهتر است تا اینکه بروند مدرسه. چون درنهایت نمره مهم است.»
او می‌گوید که برخی از دانشآموزان قبل از آزمون، از استرس زیاد، به بیمارستان می‌روند و آمپول می‌زنند: «دختر من از استرس زیاد با اختلال در قاعدگی مواجه شده است.»
جهنم امتحان نهایی
خانم رجایی هم دانش‌آموز کلاس دهمی دارد. روز گذشته مقابل در حوزه امتحان با استرس بسیار زیادی مواجه شده و می‌گوید که یکی از دانشآموزان کمی دیر به حوزه رسید، از استرس زیاد فقط گریه می‌کرد، اما هرچه در را کوبیدند تا در را باز کنند، نگهبان حاضر نشد در را باز کند و درنهایت دختر همان‌جا غش کرد: «از دیروز حالم بد است. وقتی رسیدم خانه گفتم که از جهنم نهایی آمده‌ام. نمی‌دانم کسی که این طرح را تصویب کرده، چطور این‌کار را کرده. می‌گویند که کارشناسی‌شده است، اما چطور؟ دانشآموزان در مسیر مدرسه دچار استفراغ می‌شوند.»
او ادامه می‌دهد: «دخترم شب امتحان تا صبح گریه می‌کرد، صبح حالت تهوع داشت و استفراغ شدید کرد. مجبور شدم او را به درمانگاه ببرم، حتی وقت نمی‌شد سرم بزنند، به او آمپول زدند و راهی حوزه امتحانی شدیم. این دانشآموزان قرار است سه‌سال استرس کنکور را بکشند؟ دیگر چیزی از آنها باقی نمی‌ماند.» دختر خانم رجایی رشته تجربی می‌خواند، امتحانات نهایی‌شان از روز شنبه آغاز شده و تا 26 خردادماه هم ادامه دارد؛ 10 امتحان نهایی دارند: «یک‌هفته استرس کارت‌ها را گرفته بودیم، سایت بالا نمی‌آمد و خانواده‌ها به‌شدت درگیر بودند. از آن طرف هم شناسنامه‌شان باید عکسدار می‌شد تا بتوانند کارت بگیرند و شناسنامه دختر من خیلی دیر آمد. همین مسئله فشار را بیشتر کرده بود.»
مادر حالا به‌دنبال روانپزشک برای دخترش است: «دخترم قرار است سه‌سال با این استرس زندگی کند، باید حتماً به پزشک برود و دارو مصرف کند. واقعاً چه آینده‌ای در انتظار این دانشآموزان است؟ از شدت استرس وسط سرش خالی شده. نمره 19 تا 20 حدود دوهزار تراز را جابه‌جا می‌کند. به هر حال دوهزار تراز کمی نیست.»
دختر دانش‌آموز خانم رجایی هم می‌گوید که شرایط تمام دانشآموزان همین است، یکسری از هم‌کلاسی‌هایش امتحانات را خراب کرده‌اند و به همین دلیل استرس بسیار زیادی دارند، غذا نمی‌خورند و به اندازه کافی نمی‌خوابند: «ما مدام نگران کنکورمان هستیم.» او می‌خواهد در رشته پزشکی درس بخواند.
امین عبادی، یکی از داوطلبان کنکور است که امسال به‌دلیل استرس بالای امتحانات نهایی، برای ترمیم معدل در آزمون‌ها شرکت نکرد. او می‌گوید که اگر نمره‌ای جز 20 بگیرد، دیگر فرصت ترمیم نخواهد داشت. به همین دلیل تصمیم به مهاجرت دارد. او ساکن رشت است و می‌گوید که در این وضعیت بیشترین آسیب به دانشآموزان اهل روستا وارد شده است: «دانشآموزان وارد درگیری میان اعضای شورای انقلاب فرهنگی و نمایندگان مجلس شده‌اند، به‌طور مداوم هم روی مصوبه‌ها اصلاحیه می‌زنند که خود این موضوع هم بسیار سوال‌برانگیز است.»
به گفته او، آنهایی که این مصوبه را تصویب کردند، گفتند که ما کاری کردیم که مافیا ضربه بخورد، اما همین حالا بروید ببینید که مافیای نهایی چگونه رونق گرفته است: «کتاب‌های رنگارنگی برای امتحانات نهایی فروخته می‌شود و گردش مالی موسسات برای برگزاری امتحانات نهایی بسیار بالاست. به هر حال 10 عنوان آزمون جدید اضافه شده است و آنطور که ما اطلاع داریم یک انتشارات خیلی بزرگ، یک مشاور بسیار معروف و افراد سرشناس دیگری در ماجرای تاثیر قطعی معدل بر کنکور، نقش دارند.»
تقلب‌ها در سرویس بهداشتی
در این شرایط، هامون سبطی، دبیر کمیسیون آموزش دیده‌بان شفافیت و عدالت در روزهای گذشته گزارش‌های متعددی از جاماندگی دانشآموزان و وضعیت جسمی و روانی آنها دریافت کرده است. او به هم‌میهن می‌گوید که پیش از این معاون دادستان کل گفته بود که به وزیر آموزش‌وپرورش نسبت به برگزاری آزمون برای دو تا سه میلیون دانش‌آموز هشدار امنیتی داده شده بود. اینکه برگزاری امتحانات نهایی در این شکل، درصورتی‌که تمهیدات لازم در نظر گرفته نشود، می‌تواند مشکلات آموزشی، اجتماعی و امنیتی ایجاد کند. البته در برخی حوزه‌ها تمهیدات لازم صورت گرفت اما نه کافی بود، نه ارزشمند. چراکه باید برای تمام بخش‌ها پروتکل‌ها و استانداردهای برگزاری آزمون رعایت شود.»
سبطی می‌گوید که در همین روزهای گذشته اتفاقات ناگواری رخ داده است، سوالات به شکل گسترده‌ای در کانال‌های تلگرامی منتشر شده و تمام آنها پاسخ داده شده است. دانشآموزان زیادی به بهانه رفتن به سرویس بهداشتی، از سالن خارج شده و همان‌جا با گوشی‌های تلفن همراه به جواب‌ها دسترسی پیدا کرده‌اند. گزارش‌ها نشان می‌دهد که اغلب تقلب‌ها در سرویس بهداشتی رخ داده و حتی مسئولان اعلام کرده‌اند که دانش‌آموز با یکی از کارکنان خدمات مدرسه به سرویس بهداشتی برود.
به گفته او، در همین مدت به‌دلیل استرس خیلی زیاد، گزارش حضور آمبولانس به حوزه‌های امتحانی به ما رسیده، دانشآموزان از فشار زیاد دچار خون دماغ و استفراغ شده‌اند: «این گزارش‌ها از سراسر کشور است و تنها در مناطق بالای شهر تهران کمترین میزان از گزارش‌های اینچنینی داده شد.»
به گفته او، مشکل دیگر دانشآموزان رفت‌وآمدهای آنهاست؛ برخی از آنها برای هر امتحان باید 300 هزار تومان هزینه رفت‌وآمد بدهند که هزینه بالایی برای آنها به‌شمار می‌رود. در کنار همه اینها هم در همین روزهای گذشته جاماندگی دانشآموزان از آزمون هم اعلام شده که بررسی‌های ما نشان می‌دهد، حدود 10 درصد از داوطلبان در این روزها از امتحان جا مانده‌اند.
عکس: ایرنا
