تصویب طرح صلح غزه در شورای امنیت
شورای امنیت سازمان ملل، پیش‌نویس قطعنامه ارائه‌شده از سوی ایالات متحده آمریکا در مورد صلح غزه را تصویب کرد. این پیش‌نویس که در واقع مفاد طرح صلح پیشنهادی دونالد ترامپ برای پایان دادن به جنگ دوساله میان اسرائیل و گروه مقاومت حماس را به صحن شورا برده بود، با ۱۳ رای مثبت و آرای ممتنع روسیه و چین روبه‌رو شد.
شورای امنیت سازمان ملل، پیش‌نویس قطعنامه ارائه‌شده از سوی ایالات متحده آمریکا در مورد صلح غزه را تصویب کرد. این پیش‌نویس که در واقع مفاد طرح صلح پیشنهادی دونالد ترامپ برای پایان دادن به جنگ دوساله میان اسرائیل و گروه مقاومت حماس را به صحن شورا برده بود، با ۱۳ رای مثبت و آرای ممتنع روسیه و چین روبه‌رو شد.
جزئیاتی از قطعنامه ۲۸۰۳
بر اساس گزارش الجزیره، قطعنامه ۲۸۰۳ شورای امنیت «از تشکیل شورای صلح برای نظارت بر بازسازی غزه تا پایان اصلاحات در تشکیلات خودگردان فلسطین استقبال کرد.در قطعنامه تأکید شده است که پایان اصلاحات در تشکیلات خودگردان و پیشرفت در روند بازسازی می‌تواند زمینه را برای تعیین سرنوشت و تشکیل کشور فلسطین فراهم سازد. این سند بر ضرورت ازسرگیری کمک‌ها به غزه تأکید دارد و خواستار همکاری با شورای صلح و تضمین استفاده از این کمک‌ها صرفاً برای اهداف صلح‌آمیز شده است.
قطعنامه مذکور می‌گوید کشورهای مشارکت‌کننده و شورای صلح می‌توانند نهادهای عملیاتی با اختیارات بین‌المللی برای اداره‌ی حکومت انتقالی ایجاد کنند.» در ادامه گزارش این شبکه قطری آمده است که «براساس این قطعنامه، نهادهای عملیاتی زیر نظر شورای صلح فعالیت خواهند کرد و تأمین مالی آنها از طریق کمک‌های داوطلبانه و نهادهای اهداکننده صورت می‌گیرد. از بانک جهانی و سایر مؤسسات مالی بین‌المللی خواسته شده تا از بازسازی غزه حمایت کرده و صندوقی برای این منظور ایجاد کنند.
در قطعنامه خواسته شده است نیروی بین‌المللی موقت ثبات در غزه تشکیل شود که تحت فرماندهی یکپارچه و با هماهنگی مصر و اسرائیل عمل خواهد کرد. وظایف نیروی ثبات عبارت از خلع سلاح نوار غزه، حفاظت از غیرنظامیان فلسطینی و آموزش نیروی پلیس فلسطینی است. نیروی ثبات همچنین در تأمین گذرگاه‌های انسانی در نوار غزه همکاری خواهد کرد.
این قطعنامه مقرر کرده است که با پیشرفتِ کنترل نیروی ثبات بر امور، ارتش اسرائیل بر اساس معیارها و جدول زمانی مورد توافق عقب‌نشینی خواهد کرد. قطعنامه مذکور از دولت‌ها و سازمان‌ها خواسته است تا پشتیبانی مالی، لجستیکی و نیروی انسانی برای شورای صلح و نیروی ثبات در غزه فراهم کنند. براساس این قطعنامه، شورای صلح موظف است هر شش ماه یک‌بار گزارش مکتوبی به شورای امنیت درباره پیشرفت امور در غزه ارائه کند.» بر اساس قطعنامه ۲۸۰۳، پایان سال ۲۰۲۷ میلادی به عنوان زمانه خاتمه ماموریت شورای صلح و حضور غیرنظامی و امنیتی بین‌المللی در نوار غزه تعیین شده است.
استقبال آمریکا از تصمیم شورای امنیت
دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور ایالات متحده آمریکا پس از تصویب این قطعنامه در شبکه اجتماعی خود نوشت: «به جهان به خاطر رأی شگفت‌انگیز شورای امنیت تبریک می‌گویم که تشکیل شورای صلح برای غزه را تصویب کرد؛ شورایی که خودم ریاست آن را بر عهده خواهم داشت. این به عنوان یکی از بزرگترین مصوبات در تاریخ سازمان ملل متحد ثبت و منجر به صلح بیشتر در سراسر جهان خواهد شد.» او همچنین گفت که اعضای شورای صلح و جزئیات دیگر طی هفته‌های آینده اعلام خواهد شد.
مایک والتز، سفیر و نماینده دائم آمریکا در سازمان ملل، پیش از رای‌گیری درباره این قطعنامه گفت: رای ندادن به این قطعنامه به‌معنای موافقت با آغاز دوباره جنگ است. در طرح ۲۰ ماده‌ای ترامپ همه راه‌حل‌ها پیش‌بینی شده است. نمی‌توانیم به نقطه جنگ برگردیم.»
او درباره دلایل ارائه این قطعنامه و رای مثبت واشنگتن به پیش‌نویس قطعنامه برای اعزام نیروی بین‌المللی به غزه ادعا کرد: «این قطعنامه یک نقشه راه جسورانه و عمل‌گرایانه بوده که بر اساس برنامه ۲۰ ماده‌ای آتش‌بس دونالد ترامپ تدوین شده و نتیجه تلاش‌های دیپلماتیک مشترک میان قطر، مصر، عربستان سعودی، پاکستان، اندونزی و ترکیه است. این قطعنامه به نیروی ثبات بین‌المللی - ائتلافی از نیروهای حافظ صلح، از جمله از کشورهای با اکثریت مسلمان مانند اندونزی و جمهوری آذربایجان - اجازه می‌دهد تا تحت فرماندهی واحد برای تامین امنیت غزه، نظارت بر فرایند خلع سلاح، محافظت از غیرنظامیان و عبور امن کمک‌های بشردوستانه مستقر شوند. این نیرو به تدریج جایگزین حضور ارتش اسرائیل خواهد شد و نیروی پلیس فلسطینی منتخب و تاییدشده، نقش جدیدی بر عهده خواهد گرفت.»
استدلال چین و روسیه برای رای ممتنع
پیش از این گمانه‌زنی‌ها حاکی از این بود که احتمالاً روسیه این قطعنامه را وتو می‌کند. اما این اتفاق رخ نداد و مسکو و پکن، هر دو رای ممتنع دادند و برای این رای نیز استدلال‌های خود را ارائه کردند. روسیه نیز یک پیش‌نویس دیگر در همین موضوع ارائه کرده بود.
واسیلی نبنزیا، سفیر و نماینده دائم روسیه با اعلام رای ممتنع مسکو به قطعنامه آمریکا، درباره کنار گذاشته شدن فلسطینیان ابراز نگرانی کرد و گفت: «آمریکا با حسن‌نیت عمل نکرده است. اسرائیل بارها اعلام کرده است اجازه تشکیل کشور مستقل فلسطین را نخواهد داد و این موضوع در این قطعنامه به وضوح مطرح نشده است. روسیه به دلیل عدم توانایی در حمایت از این قطعنامه رای ممتنع داد. ما معتقدیم که این قطعنامه نمی‌تواند درگیری بین فلسطین و اسرائیل را پایان دهد و قحطی در فلسطین را متوقف کند. اگرچه این اقدامات برای ایجاد صلح در جهان و خاورمیانه گامی مثبت است، اما شورای امنیت به عنوان مسئول اصلی امنیت جهانی باید مسئولیت خود را به درستی انجام دهد.»
او تاکید کرد: «مسئولان اسرائیل بارها اعلام کرده‌اند که اجازه نخواهند داد فلسطینِ مستقل وجود داشته باشد. در این قطعنامه هیچ صراحتی برای اینکه فلسطینی‌ها کشوری مستقل داشته باشند وجود ندارد.»
نماینده روسیه با انتقاد از رویکرد غربی‌ها درباره بحران غزه و انتقاد از طرح ترامپ گفت: «ما نمی‌توانیم اقدامی انجام دهیم که شفاف نباشد و فقط به صدور قطعنامه بسنده کنیم؛ باید راه‌حلی واقعی برای تشکیل کشور مستقل فلسطین ارائه شود. در طرح ترامپ اعلام شده است که تمامی گروه‌های نظامی باید خلع سلاح شوند، اما مشخص نشده است کدام گروه باید امنیت مردم را تامین کند. باید اقدامی انجام دهیم که توافق صلح آسیب نبیند و شورای امنیت نمی‌تواند فقط با لبخند و تضمین‌های آمریکا این طرح را بپذیرد، چراکه تاکنون هیچ اقدام مثبتی در غزه ایجاد نشده است.»
فو کونگ، سفیر و نماینده دائم چین در سازمان ملل هم گفت: «قطعنامه هیچ اشاره‌ای به حقوق مردم فلسطین و طرح دودولتی ندارد. قطعنامه‌ای که امروز تصویب شد مشکلات زیادی دارد و حقوق مردم فلسطین در آن وجود ندارد. موارد قطعنامه شفاف نیست. آنها می‌خواهند سازمان ملل اعزام نیروهای صلح را تایید کند، اما مشخص نیست این نیروها برای کجا اعزام خواهند شد. قطعنامه هیچ توضیحی در این باره نداده است. اعضای شورای امنیت بارها خواسته‌اند که شفاف‌سازی شود، اما هیچ توضیحی ارائه نشد و فقط برای این قطعنامه رای‌گیری صورت گرفت.»
او بر حفظ حقوق مردم فلسطین تاکید کرد و گفت: «جزئیات این قطعنامه ارزش‌های اساسی فلسطینی‌ها را ندارد. حق حفظ تمامیت ارضی و تعیین سرنوشت مردم فلسطین در این قطعنامه وجود ندارد و به طرح دودولتی اشاره‌ای نشده است. فقدان جزئیات در قطعنامه عمیقاً نگران‌کننده است. این قطعنامه اصل اساسی حکومت فلسطینی‌ها بر فلسطین را نشان نمی‌دهد. غزه متعلق به مردم فلسطین است، نه هیچ‌کس دیگری.» فو گفت: «ایالات متحده باید اطلاعات بیشتری در مورد نیروی ثبات بین‌المللی و هیئت صلح ایجادشده توسط این قطعنامه ارائه می‌داد. باید ساختار، ترکیب، شرح وظایف و معیارهای آماده‌سازی آنها را به تفصیل توضیح می‌داد.»
واکنش حماس و استقبال اسرائیل
جنبش حماس به عنوان یکی از دو طرف اصلی این درگیری، در واکنش به تصویب قطعنامه پیشنهادی آمریکا در شورای امنیت، با صدور بیانیه‌ای اعلام کرد که این تصمیم «با حقوق و مطالبات سیاسی و انسانی مردم فلسطین، به‌ویژه در نوار غزه، مطابقت ندارد.» حماس تاکید کرد که این تصمیم در واقع سازوکاری را تحمیل می‌کند که «تحقق اهداف رژیم اشغالگر که در دو سال گذشته از طریق جنگ و نابودی نتوانست به آنها برسد را دنبال می‌کند.» این جنبش با اعلام اینکه این قطعنامه «یک سازوکار قیمومیت بین‌المللی بر نوار غزه تحمیل می‌کند»، بر مخالفت مردم فلسطین و گروه‌ها و جناح‌های آن با این طرح تاکید کرد.
حماس افزود: «این قطعنامه نوار غزه را از سایر مناطق فلسطینی جدا می‌کند و سعی دارد واقعیت‌های جدیدی تحمیل کند که با اصول و حقوق ملی مشروع مردم فلسطین از جمله حق تعیین سرنوشت و تأسیس کشور مستقل فلسطینی با پایتختی قدس، سازگار نیست.»
این جنبش مجدداً تأکید کرد که سلاح مقاومت «مرتبط با وجود اشغالگری است» و افزود: «هرگونه بحث درباره سلاح باید یک موضوع ملی داخلی باقی بماند و در چارچوب روند سیاسی باشد که به پایان اشغال، تأسیس کشور مستقل و حق تعیین سرنوشت منجر شود.»
حماس با یادآوری حق مشروع مقاومت، اعلام کرد که سپردن مأموریت‌ها و نقش‌های عملیاتی در نوار غزه از جمله خلع سلاح مقاومت، «بی‌طرفی این نیروها را از بین برده و آنها را به طرفی درگیر در منازعه به سود رژیم اشغالگر تبدیل می‌کند.»
حماس تصریح کرد که اگر نیروی بین‌المللی ایجاد شود، حضور آن باید محدود به مرزها باشد تا بتوان «نیروها را از هم جدا کرد و بر آتش‌بس نظارت داشت».
همچنین تأکید شد که این نیرو باید کاملاً تحت نظارت سازمان ملل متحد باشد و تنها با نهادهای رسمی فلسطینی هماهنگ عمل کند، بدون اینکه رژیم صهیونیستی نقشی در آن داشته باشد. حماس تاکید کرد که هدف اصلی این نیرو باید تضمین جریان کمک‌های انسانی باشد، بدون اینکه به یک قدرت امنیتی برای سرکوب مردم فلسطین یا مقاومت تبدیل شود.
دفتر بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل هم با صدور بیانیه‌ای از این قطعنامه استقبال کرد. «طرح ارائه‌شده توسط ایالات متحده با تأکید بر خلع سلاح کامل نوار غزه، زمینه‌ساز ثبات پایدار و توسعه اقتصادی خواهد بود.»
در ادامه این بیانیه آمده است: «تلاش‌های دیپلماتیک آمریکا به بازگرداندن تمامی اُسرای زنده و اجساد کشته‌های اسرائیلی کمک شایانی کرده است.»
دفتر نتانیاهو در ادامه با اشاره به تأثیرات مثبت این طرح بر روابط منطقه‌ای تأکید کرد: «این قطعنامه موجب گسترش همکاری با کشورهای همسایه و تقویت توافق‌های ابراهیم خواهد شد.»
