سوسیالیست مسلمان/درباره زهران ممدانی نامزد ۳۴ ساله دموکرات‌ها که به شهرداری نیویورک رسید
نامزد جریان سوسیالیست حزب دموکرات، در انتخابات شهرداری کلانشهر نیویورک پیروز شد.
نامزد جریان سوسیالیست حزب دموکرات، در انتخابات شهرداری کلانشهر نیویورک پیروز شد. زهران ممدانی، مهاجری است که در خانواده‌ای با اصالت هندی و متعلق به مذهب شیعه به دنیا آمد، در اوگاندا بزرگ شد و در آمریکا زندگی کرد. او توانست با شکست اندرو کوموی دموکرات که به صورت مستقل و با حمایت ترامپ در انتخابات شرکت کرده بود و همچنین کورتیس اسلیوای جمهوری‌خواه بیش از ۵۰ درصد آرا را از آن خود کند و به عنوان شهردار منتخب نیویورک شناخته شود.
او از ۱ ژانویه ۲۰۲۶، به عنوان صدویازدهمین شهردار نیویورک کار خود را آغاز می‌کند. نیویورک، بزرگ‌ترین شهر ایالتی به همین نام، پایتخت اقتصادی ایالات متحده آمریکا، شهری ساخته‌شده به وسیله مهاجران است که حدود هشت و نیم میلیون نفر جمعیت دارد و پرجمعیت‌ترین شهر این کشور است. ممدانی از ژانویه ۲۰۲۱ میلادی عضو مجلس ایالتی نیویورک است. از لحاظ سیاسی به جریان سوسیالیست حزب دموکرات تعلق دارد و همین تعلق فکری در کنار مسلمان و مهاجر بودنش کافی بود تا ترامپ تمام تلاش‌اش را به کار ببندد که جلوی شهردار شدن او در نیویورک را بگیرد.
او نخستین مسلمان (شیعه) و نماینده نسل مهاجران جنوب آسیا و جوان‌ترین شهردار این شهر در بیش از یک قرن گذشته است که سکان بزرگ‌ترین شهر و قلب مالی آمریکا را به دست می‌گیرد. این انتخابات، نخستین انتخابات مهم پس از ورود ترامپ به کاخ سفید بود که دموکرات‌ها در آن پیروز شدند. دموکرات‌ها همچنین توانستند در انتخابات فرمانداری ویرجینیا و نیوجرسی به عنوان تنها ایالت‌هایی که امسال فرماندار جدید انتخاب می‌کنند، پیروز شوند. روز سه‌شنبه انتخابات ایالتی و محلی در ایالات مختلف آمریکا برگزار شد.
ما یک سلسله سیاسی را سرنگون کردیم
ممدانی پس از پیروزی در انتخابات، اولین سخنرانی خود به عنوان شهردار منتخب نیویورک را در سالن پارامونت بروکلین انجام داد. ان‌بی‌سی‌نیوز در گزارش این سخنرانی نوشت: ممدانی شهردار منتخب شهر نیویورک، روز سه‌شنبه پیروزی خود را به عنوان یک همه‌پرسی در مورد سیاست‌های مربوط به اختلاف نسل‌ها جشن گرفت و پس از شکست دادن اندرو کومو و کورتیس سیلوا به عنوان اولین شهردار سوسیالیست دموکرات این شهر انتخاب شد.
او گفت ما «یک سلسله سیاسی را سرنگون کرده‌ایم.» ممدانی در سخنرانی پیروزی خود از سالن پارامونت بروکلین گفت: «آینده در دستان ماست. برای اندرو کومو بهترین‌ها را در زندگی آرزو می‌کنم. اما بگذارید امشب آخرین باری باشد که نام او را بر زبان می‌آورم، زیرا در حال ورق زدن صفحه‌ای از سیاستی هستیم که بسیاری را رها می‌کند و فقط به تعداد کمی پاسخ می‌دهد.
نیویورک، امشب، شما فرمان تغییر را صادر کرده‌اید.» ممدانی از دونالد ترامپ رئیس‌جمهوری آمریکا به عنوان «مستبد» یاد کرد که شهر، او را پاسخگو خواهد دانست. او گفت: «اگر راهی برای ترساندن یک مستبد وجود داشته باشد، آن راه از بین بردن همان شرایطی است که به او اجازه داده قدرت را به دست آورد. این نه‌تنها راهی است که ما ترامپ را متوقف می‌کنیم، بلکه راهی است که ما نفر بعدی را نیز متوقف می‌کنیم.»
ممدانی از سخنرانی پیروزی‌اش در انتخابات برای برقراری ارتباط با همه گروه‌هایی استفاده کرد که تحت تاثیر کارزارهای انتخاباتی‌اش بوده‌اند و وعده داد که شهردار نیویورکی‌ها، صرف نظر از جنسیت، مذهب و قومیت آن‌ها شود. پیام اصلی ممدانی به ترامپ بود که در طول مبارزات انتخابات شهرداری نیویورک، او را «کمونیست» خوانده و تهدید کرده بود حداقل بودجه نیویورک را قطع خواهد کرد. شهردار مسلمان جدید نیویورک گفت: «دونالد ترامپ! چون می‌دانم که در حال تماشا هستی چهار کلمه برایت دارم: صداها(ی مخالف) را بلندتر بشنو. ما صاحبان خانه‌های بدرفتار را پاسخگو خواهیم کرد، زیرا خیال ترامپ‌های شهر ما در سوءاستفاده از مستاجران خود بیش از حد راحت شده‌است.
ما به فرهنگ فساد پایان خواهیم داد، فرهنگی که به میلیاردرهایی همچون ترامپ اجازه داده از مالیات فرار کنند و از معافیت‌های مالیاتی بهره‌برداری کنند. ما در کنار اتحادیه‌ها خواهیم ایستاد و از حقوق کارگران دفاع خواهیم کرد، چون می‌دانیم، همانطور که خود ترامپ هم می‌داند، وقتی کارگران، حقوقی محکم و تضمین‌شده دارند، آن‌هایی که می‌خواهند از آن‌ها سوءاستفاده کنند، بسیار کوچک و بی‌اثر می‌شوند.»
ممدانی سپس خطاب به نیویورکی‌ها گفت: «نیویورک، تو شهری خواهی ماند برای مهاجران، شهری ساخته‌شده به دست مهاجران، و از امشب، رهبری‌شده توسط یک مهاجر.» او در پایان باز هم سخنانش را به سمت ترامپ هدف قرار داد و گفت: «رئیس‌جمهور ترامپ، پس بشنو، وقتی که می‌گویم برای رسیدن به هر یک از ما، باید از همه ما عبور کنی.»
ترامپ: پیروز شد چون اسم من در برگه نبود
دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور ایالات متحده آمریکا دو واکنش به پیروزی ممدانی نشان داد. او یک پست در تروث‌سوشال منتشر کرد که در آن نوشته بود: «و اینگونه آغاز خواهد شد.» که بسیاری آن را با کلمه جنگ تکمیل خواهند کرد که اشاره‌ای به تهدیدات گذشته او در صورت پیروزی ممدانی بود. او همچنین در پست دیگری نوشت: «نبودن نام ترامپ روی برگه رأی و تعطیلی دولت، دلیل شکست جمهوری‌خواهان در انتخابات امشب بود.»
چند واکنش متفاوت به پیروزی ممدانی
نتیجه انتخابات نیویورک، از لحاظ گوناگونی مورد توجه اهل رسانه و فعالان سیاسی قرار گرفت.
عمادالدین باقی، پژوهشگر حقوق بشر در این باره نوشت: «زُهران ممدانی، مسلمانِ شیعه هندیِ‌تبارِ سوسیال‌دموکرات، نامزد شهرداری نیویورک پایتخت مالی آمریکا شد و به‌رغم مخالفت‌ها و تهدیدهای ترامپ پیروز شد. این انتخابات از شگفتانه‌های انتخاباتی آمریکا بود و تصویری از روند رویدادهای آینده آمریکا را نشان می‌دهد. صرف‌نظر از انتخابات افتضاح و بی‌رونق قبلی مجلس و شوراها در کشور خودمان و مشکلات اقتصادی و امنیتی حاصله، حالا ببینید در انتخابات شهرداری‌ها در ایران در اردیبهشت ۱۴۰۵ چه کسانی می‌توانند نامزد شوند و چه شیرین!کاری‌هایی خواهند کرد.»
احمد زیدآبادی، نویسنده و مشاور هم‌میهن نیز در واکنشی کوتاه اظهار داشت: «پدیده‌ای مثل پیروزی زهران ممدانی در انتخابات شهرداری نیویورک طیف‌های افراطی چپگرا و مذهبی را دچار تناقضی لاینحل می‌کند. این طیف از نیروها نمی‌دانند که از پیروزی او باید ابراز خوشحالی کنند یا ناراحتی! اگر خوشحالی کنند، عملاً به ظرفیت دموکراسی آمریکایی اعتراف کرده‌اند و اگر از خود ناراحتی بروز دهند که در کنار ترامپ و راست‌های افراطی قرار می‌گیرند!»
محسن برهانی، وکیل و استاد حقوق دانشگاه تهران خطاب به شورای نگهبان، با اشاره به ماجرای رد صلاحیت سپنتا نیکنام در انتخابات شورای شهر یزد نوشت: «ای کاش خبر پیروزی این شهردار به شورای نگهبان برسد و آن را با انتخابات شورای شهر یزد و انتخاب یک هم‌وطن زرتشتی مقایسه کنند.»
فواد ایزدی، استاد اصولگرای مطالعات منطقه‌ای دانشگاه تهران نیز توئیت زد: «پیام ۱۳ آبان به نیویورک رسید. سه شعار اصلی زهران ممدانی، شهردار جدید نیویورک، در مقایسه با دیگر نامزدها: ۱-حمایت از آرمان فلسطین. ۲-عدالت‌خواهی. ۳-مبارزه با نژادپرستی در سیاست‌های داخلی و خارجی. افرادی که سه شعار بالا را برجسته کنند حکمرانان آینده کل آمریکا خواهند بود.»
این پیروزی یعنی دموکراسی وجود دارد
صادق زیباکلام، استاد بازنشسته علوم سیاسی دانشگاه تهران به خبرنگار هم‌میهن گفت: «پیروزی زهران ممدانی اثبات وجود دموکراسی و ساختار دموکراتیک در آمریکاست. چه بخواهیم و چه نخواهیم، دوست داشته باشیم یا دوست نداشته باشیم، به‌رغم تمام تبلیغاتی که در تمام این سال‌ها کردیم و به تحلیل آن پرداختیم، یک مسلمان شیعه خارجی با اصالت هندی و متولد آفریقا، در انتخابات کاملاً آزاد شهرداری مهمترین شهر آمریکا پیروز شد. نمی‌دانم ما در ایران چطور می‌خواهیم این پیروزی را تفسیر کنیم.
سال‌ها روایت کردیم که این دموکراسی وجود ندارد و خلاف واقع است، اما فردی با این عقبه توانست این پیروزی را رقم بزند. علاوه بر اینکه پیروزی ممدانی، سال‌ها تبلیغات ما را از بین برد، کاملاً برخلاف رویه‌ایست که ما در این سال‌ها داشتیم. چند سال قبل خاطرتان هست برای عضویت سپنتا نیکنام در شورای شهر شیراز، چون زرتشتی بود چه اتفاقی رخ داد؟ ما اگر فردی انتقادی به ساختار کرده باشد، به آقای خاتمی ارادت داشته باشد، به میرحسین موسوی لبخند زده باشد او را ردصلاحیت می‌کنیم.
در واقع دلایلی که شورای نگهبان برای ردصلاحیت‌ها ذکر می‌کند، از یک سو خنده‌دار و از یک سو گریه‌دار است که وضعیت مردم‌سالاری در کشورمان به کجا رسیده.» او ادامه داد: «ممکن است پذیرش‌اش سخت باشد اما دیدیم فردی که رئیس‌جمهور آمریکا به عنوان قدرتمندترین فرد در آمریکا و شخص اول این کشور به صراحت با او مخالفت کرده، او را کمونیست و خرابکار خوانده و مردم را تشویق کرده که به او رای ندهند، وارد انتخابات و به‌رغم تمام این مخالفت‌ها پیروز شد.
حقیقتاً نمی‌دانم اگر می‌گوییم آمریکا دموکراسی ندارد و دروغ است، همه چیز دست دو حزب است و همه حرف‌های دیگری که در این باره زده‌ایم، پس زهران ممدانی چگونه در انتخابات پایتخت مالی جهان پیروز شد؟ بنابراین هم دموکراسی وجود دارد و هم حکومت قانون. طبیعتاً چنین چیزی در کره شمالی، روسیه یا چین اصلاً وجود ندارد که بعضی سیاسیون سعی می‌کنند آن‌ها را الگو قرار دهند.»
جنگ ایدئولوژیک میان رادیکال‌ها آغاز شد
امیرعلی ابوالفتح، کارشناس مسائل آمریکا درباره پیروزی ممدانی و ابعاد گوناگون آن به خبرنگار هم‌میهن گفت: «این موضوع را باید در چند لایه تحلیل کرد که صرفاً بخشی از آن به نیویورک برمی‌گردد. این موضوع هم تاثیرات ملی و بین‌المللی دارد چراکه جهت‌گیری سیاست آمریکا را مشخص می‌کند. به مرور زمان تکلیف دعواهای درون حزب دموکرات در حال مشخص شدن است.
این حزب بعد از شکست در انتخابات ۲۰۲۴ دچار سردرگمی و انشقاق شده بودند. اما در جریان این کمپین انتخاباتی، جریان چپ، ترقی‌خواه یا سوسیالیست حزب دموکرات – که ترامپ آن‌ها را کمونیست می‌نامد – حول محور ممدانی متحد شدند و احتمالاً هدایت حزب به این جریان منتقل شود. همانطور که در حزب جمهوری‌خواه، حزب به سمتِ جریان رادیکال راست رفت.
از این مسیر، بخش مرکزگرای هر دو حزب تضعیف می‌شوند.» او ادامه داد: «برای ممدانی ارزش زیادی قائل شدند چون مسیر سختی را طی کرد. حتی اوباما گفت که من آماده‌ام مشاور او باشم. در واقع موضوع انتخاب اخیر نیویورک خون تازه‌ای به فضای رخوت‌زده و مملو از سرخوردگی حزب دموکرات تزریق کرد و تلاش می‌کنند که با استفاده از این فرصت فضای ایجادشده پس از انتخابات ریاست‌جمهوری را تغییر دهند.» کارشناس مسائل آمریکا تاکید کرد: «این نتیجه یک تاثیر ملی هم دارد چراکه نشان می‌دهد جامعه آمریکا از وضعیت موجود ناراضی و عصبانی است.
به همین دلیل نسبت به افرادی اقبال نشان می‌دهد که ایده‌های ساختارشکنانه مطرح می‌کنند. دور افرادی حلقه می‌زنند که می‌گویند می‌خواهند با سیستم فاسد و ناکارآمد مبارزه کنند. دونالد ترامپ هم با طرح همین گفتمان در انتخابات توانست به پیروزی برسد اما ممدانی این گفتمان را در سطح نیویورک مطرح کرد ولی اثرش فقط در نیویورک باقی نمی‌ماند.
بنابراین با شرایط فعلی، جامعه آمریکا به دو سر طیف راست و چپ اقبال نشان می‌دهند که جنس حرف و ایده‌هایشان یکسان است. توجه به این نکته مهم است که آمریکا اوضاع خوبی ندارد. همین دیروز رکورد طولانی‌ترین تعطیلی دولت در آمریکا شکست. ۴۲ میلیون نفر کوپن غذایی‌شان را نمی‌گیرند.
کارمندان فدرال بدون حقوق ماندند و مشکلات مختلفی در حوزه‌های گوناگون به وجود آمده است. تعرفه‌گذاری‌های ترامپ خود را در افزایش تورم نشان می‌دهد که کسب‌وکارها را با مشکل مواجه کرده. اثرات اجتماعی این موضوعات و نارضایتی‌ها خود را در صندوق رای نشان می‌دهد.» ابوالفتح تاکید کرد: «سال آینده میلادی انتخابات میان‌دوره‌ای کنگره و دو سال بعد از آن (۲۰۲۸) انتخابات ریاست‌جمهوری برگزار می‌شود.
این تحولات احتمال شکست جمهوری‌خواهان را بالا می‌برد. ترامپ در جریان انتخابات نیویورک تمام اعتبار و حیثیت‌اش را به میان آورد اما نتوانست ممدانی را شکست دهد. همزمان با پیروزی ممدانی در انتخابات شهرداری نیویورک، برادر ناتنی جی.دی‌ونس معاون رئیس‌جمهور آمریکا در همین رقابت که در سینسیناتی برگزار شد، شکست سختی خورد.»
این کارشناس مسائل آمریکا درباره اینکه گفته می‌شود ممدانی شباهت‌هایی به اوباما دارد، گفت: «ممدانی بیشتر شبیه ترامپ است. اوباما اینقدر رادیکال نبود. اوباما با شعار تغییر (Change) روی کار آمد، صحبتش این نبود که می‌خواهم تغییر ساختاری ایجاد کنم. او می‌گفت برنامه‌ای برای این تغییرات دارم.
اما ترامپ می‌گفت من می‌خواهم سیفون فساد در واشنگتن را بکشم و علیه سیستم هستم که در انتخابات پیروز شد. ممدانی هم در اشلی کوچک‌تر این ادبیات را به کار می‌برد و می‌گوید من یک دودمان – منظورش میلیاردرهای نیویورک است – را سرنگون کردم. به جنگ میلیاردرهای فاسد رفتم. اما اینکه او در انتخابات شهرداری نیویورک پیروز شده، خیلی مهمتر از شهرهای دیگر و تعیین‌کننده است.
بودجه سالانه نیویورک ۱۲۰ میلیارد دلار است. اگر بخواهیم این عدد را به درستی درک کنیم، می‌شود به این موضوع اشاره کرد که بودجه ۱۴۰۴ ایران ۱۱۲ میلیارد دلار بوده است. نیویورک شهر کوچکی نیست. پایتخت مالی جهان و گل سرسبد نظام سرمایه‌داری است که حالا یک سوسیالیست در انتخابات آن پیروز شده است. ترامپ در تروث سوشال و در واکنش به این پیروزی نوشت «و اینگونه آغاز خواهد شد». برخی این پیام ترامپ را به این معنی برداشت کردند که او می‌گوید «و اینگونه جنگ آغاز خواهد شد» که اشاره آن به همان تهدید ترامپ مبنی بر قطع بودجه فدرال نیویورک است.
درحالی‌که اولاً این بودجه در مقایسه با بودجه نیویورک رقم زیادی نیست و دوم اینکه موضوع را به دادگاه می‌برند و در نهایت ترامپ را مجبور می‌کنند که پرداخت کند. چون جزو تعهدات فدرال است که رئیس‌جمهور نمی‌تواند بگوید انجام نمی‌دهم. حتی نبود این پول هم مشکل زیادی ایجاد نمی‌کند.» او ادامه داد: «موضوع بسیار بزرگ‌تر از بودجه فدرال است.
حتی دعوای شخصی ترامپ و ممدانی هم نیست. جنگ ایدئولوژیک دو سر طیف رادیکال چپ و راست آمریکاست و این جنگ آغاز شده. از دیروز این بحث آغاز شده و مرتب از چهره‌های رسانه‌ای تا نماینده در کنگره این را تکرار می‌کنند که نیویورک سقوط کرد و اگر دیر بجنبیم کل آمریکا را تروریست‌ها و کمونیست‌ها از آنِ خود می‌کنند. پس جنگ بر سر یک کرسی شهرداری نیست. این‌ها احساس می‌کنند که با پیروزی ممدانی، مسلمان‌ها آمدند که آمریکا را نابود کنند و حاضرند برای این موضوع بجنگند که حتی ممکن است از دل آن خشونت سیاسی و حتی ترور بیرون بیاید.»
چرا ممدانی پیروز شد؟
نشریه هیل، در گزارشی به موضوع پیروزی ممدانی پرداخت و پنج دلیل برای آن ذکر کرد. این رسانه آمریکایی نوشت: درحالی‌که اندرو کومو، رقیب زهران ممدانی کارزار انتخاباتی خود را بر مسئله امنیت و جنایت متمرکز کرده بود، زهران ممدانی مسئله هزینه‌هایی که ساکنان نیویورک متحمل می‌شوند را محور کارزار خود قرار داد و شعارهایی مانند «شهری که بتوانیم از پس هزینه‌های آن بر بیاییم» و «مسکن مقرون‌به‌صرفه برای همه» را در این کارزار استفاده کرد.
کارزار انتخاباتی ممدانی از ابتدا دارای پیامی منسجم بود؛ یعنی دفاع از طبقه کارگر و راحت‌تر کردن زندگی این قشر. برخلاف کارزارهایی که دموکرات‌ها پیشتر داشتند، او در خصوص اهداف و مواضعش پیچیده عمل نکرد؛ تا جایی که برخی از هواداران سابق دونالد ترامپ از کارزار وی به سبب روشن و واضح بودن آن حمایت کردند.
اما علت سوم پیروزی ممدانی این بود که اندرو کومو، رقیب وی تلاش کرد تا خود را به عنوان فردی که فرماندار نیویورک بوده و با اهرم‌های قدرت در سطوح محلی و ملی آشنایی دارد، جا بزند؛ حتی به ممدانی نیز به دلیل نداشتن تجربه کار اجرایی خرده گرفت؛ اما ممدانی این مسئله را به عنوان نقطه قوت خود در نظر گرفت و خود را به عنوان چهره‌ای جدید که مخالف نظام سیاسی گذشته است، مطرح کرد.
ممدانی تلاش کرد تا در هر جایی حضور یابد؛ از نشست‌های مطبوعاتی گرفته تا شبکه‌های اجتماعی و حتی جشن‌های شبانه. به‌طور مثال او هفته گذشته یک کنفرانس مطبوعاتی برای اینفلوئنسرها و تولیدکنندگان محتوا در فضای مجازی گذاشت که بیش از ۳۱ هزار پخش زنده و تماشای ده‌ها میلیون نفر را به همراه داشت.
او همچنین به‌صورت ناگهانی در یک کلاب شبانه در بروکلین حضور یافت و در آنجا به سخنرانی پرداخت. حتی در اقدامی غیرمتعارف، با آنکه وی دموکرات بود، تبلیغاتش از شبکه محافظه‌کار فاکس‌نیوز نیز پخش شد. کارزاری که ممدانی به راه انداخت، متکی بر انرژی موجود در چپ مترقی حزب دموکرات و با حمایت اتحادیه‌ها بود.
با آنکه تحلیلگران می‌گویند نمونه ممدانی به طور مشخص مناسب نیویورک است، اما کارزار انتخاباتی او را از موفق‌ترین کارزارهای مترقی مدرن توصیف می‌کنند. براساس این گزارش، کارشناسان بر این باورند پیروزی ممدانی تنها پیروزی یک شخص نیست؛ بلکه نشانگر تغییر و تحولاتی در درون سیاست پیشرو در آمریکاست؛ به‌طوری‌که مسائلی مانند مسکن آسان و هزینه‌های معیشتی بر تخصص سیاسی متعارف و چهره‌های قدیمی مانند اندرو کومو پیشتاز است.
