بررسی رایزنی‌های پزشکیان و عراقچی در نیویورک /آخرین تلاش‌ها در آخرین ساعات
شمارش معکوس بازگشت قطعنامه‌های شورای امنیت سازمان ملل علیه ایران در حالی به آخرین اعداد نزدیک می‌‌شود که هیئت دیپلماتیک حاضر در نیویورک، رایزنی‌های فشرده‌ای برای جلوگیری از این رخداد مهم را پیگیری می‌کند.
شمارش معکوس بازگشت قطعنامه‌های شورای امنیت سازمان ملل علیه ایران در حالی به آخرین اعداد نزدیک می‌‌شود که هیئت دیپلماتیک حاضر در نیویورک، رایزنی‌های فشرده‌ای برای جلوگیری از این رخداد مهم را پیگیری می‌کند.
مسعود پزشکیان، رئیس‌جمهور کشورمان که همچنان در نیویورک حضور دارد، دیدارهای مهمی با سران کشورها به‌خصوص سران اروپایی داشت. تیم وزارت امور خارجه هم که به ریاست سیدعباس عراقچی در حاشیه مجمع عمومی حضور دارد، دیدارهای فشرده دیپلماتیک را پیگیری می‌کند.
در واقع می‌توان گفت که آخرین تلاش‌ها برای جلوگیری از اسنپ‌بک در نیویورک جریان دارد. چراکه بامداد یکشنبه به وقت ایران، تکلیف این موضوع مشخص می‌‌شود و تقریباً هیچ طرفی در بازگشت قطعنامه‌های تحریمی شورای امنیت تردیدی ندارد. پیش‌نویس قطعنامه پیشنهادی روسیه و چین برای تمدید اسنپ‌بک نیز بعدازظهر دیروز به وقت نیویورک (حوالی ساعت ۲۳ به وقت تهران) به رای گذاشته شد که نتیجه آن پیش از پایان کار روزنامه، مشخص نمی‌شد.
اما طی روزهای گذشته برآوردها حاکی از این بود که قطعنامه مذکور در شورای امنیت رای نمی‌آورد یا با وتوی یکی از ۳ عضو دیگری شورای امنیت روبه‌رو خواهد شد. شرایط در حالی به زیان ایران پیش می‌رود که رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در آخرین اظهارنظر خود گفت: «آژانس بین‌المللی انرژی اتمی نشانه‌های مستقیمی مبنی بر افزایش سطح غنی‌سازی اورانیوم توسط ایران نمی‌بیند اما این کشور چنین ظرفیتی دارد. ایران همچنان شریک مهمی برای آژانس است. بازرسی‌های آژانس در ایران تا حدی از سر گرفته شده است.»
دیدارهای پزشکیان با سران کشورها
پزشکیان صبح روز جمعه به وقت نیویورک (عصر جمعه به وقت تهران) دیدارهای خود را با ملاقات صباح خالد الصباح، ولیعهد کویت آغاز کرد. تا لحظه تنظیم این گزارش، خبری از دیگر دیدارهای رئیس‌جمهور در سومین روز حضورش در نیویورک، منتشر نشد. او همچنین شامگاه جمعه به وقت تهران، با آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل متحد دیدار و گفت‌وگو کرد. پزشکیان در دفتر یادبود سازمان ملل نوشت: «در 23 سپتامبر 2025 در اجلاس سازمان ملل شرکت داشتیم به همراه هیئت ایرانی، و این در حالی بود که رژیم صهیونیستی تمامی مقررات و قوانین سازمان ملل را و سازمان‌های حقوق بشری را زیر پا گذاشته بود و گوش به مسئولین این سازمان و سازمان‌های مربوط نمی‌داد و آمریکا با تمام قدرت از جنایات رژیم پشتیبانی می‌کرد. امیدوارم که اعضای مهم سازمان ملل قدرت اعمال قوانین سازمان را با سازوکارهای اجرایی بتوانند در جهان پیدا نمایند.»
دیدارهای دوجانبه پزشکیان در حاشیه مجمع عمومی، با فاصله کوتاهی پس از سخنرانی او در روز چهارشنبه آغاز شد. نخستین دیدار او با امانوئل مکرون، رئیس‌جمهور فرانسه بود که اهمیت زیادی داشت. چراکه فرانسه به عنوان یکی از اعضای دائم شورای امنیت و یکی از طرف‌های برجام، نقش مهمی در موضوع هسته‌ای ایران بازی می‌کند و تاثیرگذاری مستقیمی بر موضوع اسنپ‌بک دارد. اگرچه رئیس‌جمهور فرانسه پس از این دیدار پستی در شبکه اجتماعی ایکس (توئیتر) منتشر کرد و نوشت که توافق همچنان امکان‌پذیر است، اما همان صحبت‌های پیشین از سوی او تکرار شد و نشانه‌ای از تغییر شرایط دیده نشد. پزشکیان همچنین پس از مکرون، با نخست‌وزیر نروژ نیز دیدار کرد. او در دیدار با یوناس گار استوره، نخست‌وزیر نروژ تاکید کرد که «اگر اسنپ‌بک اتفاق بیفتد، گفت‌وگو دیگر معنایی ندارد.»
رئیس‌جمهور همچنین با «آنتونیو کوستا» رئیس شورای اتحادیه اروپا نیز ملاقات کرد. پزشکیان با تاکید بر اینکه ایران قاطعانه اعلام کرده و می‌کند که هرگز به دنبال ساخت سلاح هسته‌ای نیست، تصریح کرد: «آماده همکاری برای شفاف‌سازی در این زمینه و اثبات غلط بودن فضاسازی‌ها در این رابطه هستیم. مسئول وضعیت فعلی کسانی هستند که تعهدات خود را نقض و از توافق برجام خارج شدند.»
او در بخش دیگری از سخنانش گفت: «در حالی که قدرت‌های دنیا بر سر یک مشکل کوچک در کشوری مثل ایران، جنجال به راه می‌اندازند، در برابر عبور از همه خطوط قرمز از سوی رژیم صهیونیستی سکوت کرده‌اند؛ جمهوری اسلامی ایران مرتکب کدام جنایت و ترور شده است! آیا ما دانشمندان کشور دیگری را ترور کردیم، یا خود یکی از بزرگترین قربانیان ترور هستیم؟»
دیدار پزشکیان با رؤسای‌جمهور سوئیس و فنلاند نیز دیگر برنامه‌های او تا شامگاه چهارشنبه به وقت نیویورک بود. پزشکیان در دیدار با کارین کلر سوتر، رئیس‌جمهور سوئیس با یادآوری فتوای مقام رهبری درباره تسلیحات کشتارجمعی، گفت: «ایران آماده است در چارچوب قوانین بین‌المللی و حقوق خود این مسئله راستی‌آزمایی شود. ما از گفت‌وگوهای دیپلماتیک برای حل مسئله استقبال می‌کنیم، اما طبیعتاً اگر اسنپ‌بک فعال شود دیگر گفت‌وگو معنایی نخواهد داشت.»
او همچنین طی ملاقاتی که با الکساندر اشتوب، رئیس‌جمهور فنلاند داشت، بر این موضوع تاکید کرد که «روند تقویت روابط با کشورهای اروپایی آنچنان که مدنظر ما بود پیش نرفت تا امروز که به تلاش سه کشور اروپایی برای اجرای اسنپ‌بک رسیده‌ایم.»
پزشکیان با بیان اینکه ایران هیچ قصدی برای ساخت سلاح هسته‌ای ندارد و لذا مشکلی در زمینه شفاف‌سازی در این زمینه نیز نداریم، افزود: «با توجه به تجربه نقض تعهدات آمریکا و کشورهای اروپایی و نیز حمله نظامی به ایران در میانه مذاکرات، یک بی‌اعتمادی نسبت به غرب وجود دارد، اما باور داریم که دیپلماسی تنها راه رفع این بی‌اعتمادی است.» رئیس‌جمهور کشورمان روز پنجشنبه دیداری با «لوئیس آرسه کاتاکورا، همتای بولیویایی خود داشت.
عراقچی خطاب به شورای امنیت: مسئولانه رفتار کنید
سیدعباس عراقچی که یک روز پیش از رئیس‌جمهور به نیویورک رفته بود، به صورت موازی دیدار و رایزنی‌های خود در حاشیه مجمع را ادامه داد. او عصر دیروز به وقت تهران، در یک پست توئیتری خطاب به شورای امنیت نوشت: «بعدازظهر امروز، شورای امنیت سازمان ملل درباره پیش‌نویس قطعنامه‌ای برای تمدید قطعنامه ۲۲۳۱ رای گیری خواهد کرد. این فرصتی کوتاه برای شورای امنیت است تا به رویارویی «نه» و به همکاری «آری» بگوید، و از این طریق زمان و فضای لازم را برای دیپلماسی فراهم کند.
در روزها و هفته‌های گذشته، ایران چندین پیشنهاد برای حفظ پنجره دیپلماسی ارائه کرده است، اما سه کشور اروپایی (E3) پاسخی ندادند و آمریکا نیز سیاست خود را با فشار بیشتر ادامه داد. در برابر این سیاست آشکار تشدید تنش از سوی سه کشور اروپایی و آمریکا، ایران از اعضای شورا می‌خواهد که مسئولانه عمل کنند و در کنار دیپلماسی، عدالت و حقوق بین‌الملل بایستند. قدرت هرگز نباید به معنای حق باشد.» پیش از این، پیشنهادی از سوی ایران ارائه شده بود که مکرون به‌رغم رد کردن این پیشنهاد، آن را معقول خوانده بود.
عراقچی در آخرین رایزنی‌های خود در ملاقات‌های دوجانبه یا گفت‌وگوها در حاشیه نشست‌های مختلف مجمع عمومی، به تبادل نظر با سرگئی لاوروف، وزیر خارجه روسیه، معاون وزیر خارجه چین، وزرای خارجه کره جنوبی، اسلوونی، انگلستان، فرانسه، اوگاندا، ونزوئلا و برزیل پرداخت. او پیش از این دو ملاقات با رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، یک نشست با وزرای خارجه تروئیکای اروپایی و یک نشست نیز با کایا کالاس، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا داشت.
آخرین طرح مشترک مسکو و پکن
اشاره عراقچی به رای‌گیری شورای امنیت درباره پیش‌نویس قطعنامه پیشنهادی روسیه و چین برای تمدید قطعنامه ۲۲۳۱ است که شب گذشته به رای گذاشته شد. دیروز جزئیاتی از این طرح جدید در سطح رسانه‌ها منتشر شد. این طرح شامل تمدید ۶ ماهه سازوکار بازگشت خودکار تحریم‌های ایران در شورای امنیت و تحلیل‌ها نیز از این قرار بود که اگر بدون برآورده شدن نظر طرف‌های اروپایی به رای گذاشته شود، رای موافق نخواهد گرفت. حتی اگر رای موافق نیز گرفته می‌شد، از ابتدا این موضوع مورد توجه بود که اروپا یا آمریکا این قطعنامه را وتو خواهند کرد.
پیش از انتشار متن عراقچی خطاب به شورای امنیت، کاظم غریب‌آبادی، معاون امور حقوقی و بین‌المللی وزارت امور خارجه نیز که جلسه‌ای با نمایندگان ۱۰ کشور عضو غیردائم شورای امنیت داشت، در گزارشی از این جلسه نوشت: «در این جلسه با اشاره به تلاش‌های ایران در جهت بازگذاشتن مسیر دیپلماتیک، به‌ویژه در طول هفته‌های گذشته، ادعاهای مقامات آمریکایی و اروپایی در پایبندی به دیپلماسی را غیرواقعی و غیرصادقانه خواندم. در این نشست، بر تعهد راسخ جمهوری اسلامی ایران به راه‌حل دیپلماتیک تأکید و خاطرنشان ساختم که پیش‌نویس قطعنامه ارائه‌شده از سوی روسیه و چین برای تمدید فنی قطعنامه ۲۲۳۱ آخرین فرصت برای جلوگیری از تشدید تنش‌های خودساخته اروپایی-آمریکایی به‌شمار می‌رود. همچنین، تأکید کردم که تک تک اعضای شورا در این زمینه مسئولیت سنگینی برعهده دارند. یا باید تعهد مجدد خود به دیپلماسی را نشان داده و وظیفه خود در حفظ صلح و امنیت بین‌المللی را ایفا کنند، و یا مسئولیت کامل اخلال در مسیر دیپلماسی و پیامدهای آن را برعهده بگیرند. در این راستا، تصریح کردم که ایران به هرگونه اقدام خصمانه، مانند بازگشت قطعنامه‌های خاتمه‌یافته شورای امنیت، واکنش مقتضی نشان خواهد داد و به عنوان اولین اقدام، تفاهم قاهره میان ایران و آژانس پایان خواهد یافت.»
