زلزله ویرانگر در همسایه شرقی/بررسی ابعاد انسانی و چالش‌های امدادرسانی فاجعه زمین‌لرزه افغانستان
دو زمین‌لرزه در یکشنبه ۹ شهریور افغانستان و پاکستان را لرزاند.
دو زمین‌لرزه در یکشنبه 9 شهریور افغانستان و پاکستان را لرزاند. طی این زلزله‌ها پاکستان با مشکل خاصی روبه‌رو نشد اما شامگاه یکشنبه 9 شهریور زمین‌لرزه‌ای به بزرگی 6/7 ریشتر ولایت پهناور و پرجمعیت کنر افغانستان لرزاند که در دیگر ولایات افغانستان نیز به طور محسوس این لرزش احساس شده است. مرکز آن در مرز استان‌های ننگرهار و کونر، تقریباً 27کیلومتری شرق–شمال‌شرقی جلال‌آباد واقع شده بود.
عمق آن نیز تنها حدود ۸ کیلومتر بود که منجر به تخریب گسترده شد. طبق آمار رسمی طالبان، حداقل 812 نفر در اثر این زمین‌لرزه جان باخته‌اند و تعداد مجروحان بیش از 2800 نفر اعلام شده است. چندین روستا به‌طور کامل ویران شده‌اند. مسیرهای دسترسی نیز به‌واسطه زمین‌لغزش‌ها مسدود شده است.
عملیات امداد و نجات
ارتش و نیروهای محلی با استفاده از بالگردها، مجروحان را به بیمارستان منطقه‌ای ننگرهار منتقل کرده‌اند. بالگردها برای انتقال مجروحان از مناطق کوهستانی به بیمارستان جلال‌آباد و کابل به کار گرفته شدند.شرایط جغرافیایی سخت و کمبود تجهیزات بهداشتی، عملیات نجات را به شدت پیچیده کرده است. زلزله‌ای شدید و ویرانگر در مناطق شرقی افغانستان با تبعات انسانی و ساختاری پرشمار. واکنش‌ها تدافعی و محدود بوده‌اند، درحالی‌که محدودیت منابع، نیاز به کمک فوری و چشم‌انداز نگران‌کننده‌ای برای ادامه‌ی امدادرسانی وجود دارد.
افغانستان همچنان به دلیل زمین‌ساخت فعال منطقه، در معرض خطر زلزله‌های مشابه است. وزارت دفاع طالبان نیز اعلام کرده که بیش از ۳۰ پزشک و حدود ۸۰۰ کیلوگرم دارو و تجهیزات پزشکی به مناطق زلزله‌زده ارسال کرده است. با این حال بیمارستان‌های محلی با کمبود تخت، دارو و تجهیزات حیاتی روبه‌رو هستند. کادر پزشکی، خصوصاً کادر زن، بسیار محدود است و همین امر دسترسی زنان و کودکان به خدمات درمانی را دشوارتر کرده است.
واکنش‌ها و کمک‌های بین‌المللی
این حادثه بازتاب گسترده‌ای در سطح بین‌المللی داشته است. آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل متحد، با صدور بیانیه‌ای ضمن ابراز همدردی با مردم افغانستان، از همه کشورهای عضو خواست تا کمک‌های فوری برای امدادرسانی ارسال کنند. دفتر هماهنگی کمک‌های بشردوستانه سازمان ملل (OCHA) تیم‌های ارزیاب و پشتیبان را به منطقه اعزام کرده است.
چین نیز اعلام کرد که آماده است بسته‌های کمک اضطراری شامل دارو، چادر و مواد غذایی به افغانستان ارسال کند. برخی کشورهای منطقه نیز همدردی خود را ابراز کرده‌اند اما هنوز کمک‌های عملی گسترده‌ای به‌طور رسمی وارد کشور نشده است. یکی از چالش‌های اساسی افغانستان، کاهش شدید کمک‌های بین‌المللی در سال‌های اخیر است. کمک‌های جهانی از حدود 3/8 میلیارد دلار در سال ۲۰۲۲ به کمتر از ۷۶۷ میلیون دلار در سال ۲۰۲۵ کاهش یافته است. این افت شدید بودجه باعث شده ظرفیت دولت طالبان و نهادهای بشردوستانه برای واکنش سریع به فجایع طبیعی به‌شدت محدود شود.
آمادگی ایران جهت کمک به افغانستان
ایران نیز جهت کمک به افغانستان اعلام آمادگی کرده است. مسعود پزشکیان، رئیس‌جمهور کشورمان در پیامی وقوع حادثه زلزله در شرق افغانستان، جان باختن و مصدوم شدن شماری از مردم آن کشور را تسلیت گفته و با اعلام آمادگی جمهوری اسلامی برای امدادرسانی و ارسال کمک‌های انسان‌دوستانه به مناطق آسیب‌دیده تاکید کرد: «وقوع حادثه ناگوار زلزله در شرق افغانستان و جان باختن و مصدوم شدن شماری از مردم آن کشور دوست و برادر، موجب تأثر خاطر اینجانب و ملت ایران شد. اینجانب به نمایندگی از ملت ایران، این رخداد مصیبت‌بار را تسلیت می‌گویم و برای جانباختگان، رحمت و مغفرت الهی و برای مصدومان شفای عاجل مسئلت دارم. ملت و دولت ایران ضمن ابراز همدردی در کنار شما بوده و آمادگی خود را برای هرگونه کمک‌های امدادی و درمانی اعلام داشته و آرزو دارد در سایه همبستگی و همدلی آن ملت همسایه، هر چه سریعتر شاهد وضعیت عادی در مناطق آسیب‌دیده باشد.»
پیر حسین کولیوند، رئیس جمعیت هلال‌احمر جمهوری اسلامی ایران طی پیامی به جناب آقای شیخ الحدیث شهاب‌الدین دلاور، رئیس جمعیت هلال‌احمر افغانستان تاکید کرد: «با اندوه فراوان، از وقوع زلزله مهیب در ولایت‌های ننگرهار، کنر، نورستان و لغمان در شرق افغانستان مطلع شدیم که متأسفانه به جان باختن شمار زیادی از شهروندان آن کشور و همچنین مصدومیت ده‌ها نفر دیگر انجامیده است. جمعیت هلال‌احمر جمهوری اسلامی ایران ضمن ابراز همدردی صمیمانه با جنابعالی و جمعیت هلال‌احمر افغانستانی در غم از دست دادن جان با ارزش قربانیان، مراتب تسلیت خود را به خانواده‌های داغدار و آسیب‌دیدگان این فاجعه غم‌انگیز اعلام می‌دارد.»
