استعفای ناموفق

رئیس سازمان بورس به دنبال گرفتن امتیازات بودجه‌ای بود؟

مجید عشقی، رئیس سازمان بورس دیروز یک استعفای ناموفق داشت. با وجود آنکه وزیر اقتصاد با این استعفا موافقت کرد و حتی محمد رضوانی‌فر، مدیرعامل اسبق شستا به ریاست این سازمان گماشته شد، اما شورای عالی بورس در جلسه روز گذشته تصمیم به ابقای عشقی گرفت. آنچه از نقل‌قول‌های مختلف فعالان بازار سرمایه می‌توان برداشت کرد، این است که استعفای روز گذشته رئیس سازمان بورس بیش از آنکه به عملکرد او مربوط باشد، وجوه سیاسی داشته است.
گویا موضوع به حمایت‌های مالی دولت در بودجه سال آینده و عدم موافقت با پیشنهادات عشقی مرتبط است. روابط‌ عمومی سازمان بورس در گفت‌وگویی با ایرنا گفته بود که برخی موارد ازجمله مخالفت با برخی پیشنهادهای سازمان بورس برای گنجاندن در لایحه بودجه سال آینده مبنی بر حمایت از بازار از دلایل این استعفا اعلام شده است. اما نکته عجیب‌تر اینکه در شرط ابقای عشقی هیچ اشاره‌ای به موارد اختلافی در خصوص بودجه اشاره نشده و روابط‌ عمومی سازمان بورس بدون هیچ توضیحی در این زمینه عنوان کرد که هیچ‌یک از اعضا؛ حتی یک نفر از اعضای شورای عالی بورس استعفای مجید عشقی را نپذیرفتند.

استعفا با فشار یکی از نمایندگان

احسان دشتیانه، عضو شورای عالی بورس نیز به مسائلی خارج از بورس اشاره و تاکید کرد: «این استعفا با فشار یکی از نمایندگان کمیسیون اقتصادی مجلس صورت گرفته بود.» دشتیانه از جلسه روز گذشته روایت کرد: «با شروع جلسه شورای عالی بورس، اعضای شورا با قاطعیت رای به ابقای عشقی در ریاست سازمان بورس دادند و وزیر اقتصاد نیز اعلام کرد که به این نظر شورای عالی بورس احترام می‌گذارد و اگر خود عشقی قبول کند که استعفا را پس بگیرد و همچنان ریاست سازمان بورس را برعهده داشته باشد، او نیز موافق ابقای عشقی خواهد بود.»
در این باره احمد بیات، کارشناس بازار سرمایه در گفت‌وگو با هم‌میهن گفت: «به عقیده من نباید در بازار سرمایه به دنبال دلیل استعفای رئیس سازمان بورس باشیم. دست‌کم در مقطع فعلی نمی‌توان اتفاق خاصی را مبنا و محرک این استعفا دانست. از سوی دیگر هنوز مدت زیادی از مسئولیت عشقی در بورس نگذشته که بخواهیم بررسی دقیقی از عملکرد او داشته باشیم. مجید عشقی پیش از مسئولیت در رأس سازمان بورس، در بدنه بازار سرمایه کار کرده و در بخش‌های مختلف مسئولیت داشته، لذا دانش لازم را در این حوزه دارد. اما با توجه به اینکه مدت مسئولیت او در بورس کوتاه بوده، نمی‌توان سنجش درستی از عملکرد او داشت.»
بیات در حالی بر کوتاه بودن دوره ریاست عشقی تاکید می‌کند که دوره ریاست دهقان‌دهنوی از دوره ریاست عشقی کوتاه‌تر بوده، ولی عملکرد دهنوی به عقیده بسیاری از فعالان بازار مورد پذیرش‌تر بوده است.
بیات با تاکید بر اینکه از نظر من این استعفا نمی‌تواند با موضوعات بازار سرمایه مرتبط باشد، عنوان کرد: «مهم‌ترین موضوعی که عشقی در مدت ریاست خود در سازمان بورس پیگیری کرد، بحث قیمت‌های دستوری و کمرنگ کردن این سیاست از ارکان بازار سرمایه بود که در این حوزه نیز توانست تا حدی موفق عمل کند. لازمه داشتن یک بازار شفاف نبود قیمت‌گذاری دستوری است. قیمت‌گذاری می‌تواند قیمت سهام را تحت تاثیر قرار دهد. لذا وقتی می‌بینیم بازار سهام دچار افت شده و ارزش سهام هر روز کم می‌شود، باید در ریشه‌یابی‌ها به این نکات سیاستگذاری حتما توجه کنیم. دولت در شرایطی بر قیمت‌گذاری دستوری اصرار دارد که هیچ‌گاه منافع قیمت‌های سرکوب‌شده به مردم نرسیده است و عمدتا افرادی معدود از فاصله قیمتی ایجاد شده با بازار آزاد استفاده کرده‌اند. بر این اساس پیگیری لغو قیمت‌های دستوری و کشف قیمت کالا بر مبنای عرضه و تقاضا از نکات مثبت عملکرد عشقی است.»
بیات در خصوص ارتباط استعفا با پیشنهاد حمایت مالی در بودجه نیز گفت: «طبیعی است که رئیس سازمان بورس به دنبال منافع سهامداران باشد. بنابراین زمانی که مراجع بالاتر برای حفظ منافع سهامداران همراهی نکنند؛ استعفا نیز می‌تواند به عنوان یک ابزار مورد استفاده قرار گیرد.»

پرونده قضایی برای رئیس‌جمهور سابق

بازار سرمایه از سال 1399 تبدیل به یک بازار فراگیر شد و امروز تحرکات مختلف در این بازار بر جمع کثیری از افراد حقیقی که پیشتر حتی کد بورسی نداشتند، اثرگذار است. این مسئله مسئولیت رئیس سازمان بورس را سنگین می‌کند. مسبب این مسئولیت سنگین نیز رئیس دولت دوازدهم و اعضای اقتصادی همراه‌اش هستند. بازی دولت دوازدهم با بازار سهام زیان بزرگی را در سال 1399 برای حقیقی‌های خرد به دنبال آورد. هرچند سهامداران زیان‌دیده نتوانستند طرح شکایتی کنند، اما نصرالله پژمانفر رئیس کمیسیون اصل 90 از طرح شکایت از رئیس‌جمهور سابق در دو حوزه ارزی و بورس و ارسال آن به قوه قضائیه خبر می‌دهد.
در سه سال گذشته به قدری حساسیت درباره بازار سرمایه بالا بود که رئیسی در دوره نامزدی ریاست‌جمهوری بازدید سرزده از تالار را بر بخش‌های دیگر مقدم دید. او رفت تا با دلجویی از مالباختگان، از سیاست‌های حمایتی مدنظرش بگوید.
او پس از کسب رای، مجید عشقی را بر رأس سازمان بورس گذاشت تا سیاست‌هایی که پیشتر بر آن تاکید کرده بود، از کانال عشقی محقق کند. مجید عشقی نیز با وعده حمایت به ریاست سازمان بورس رسید و در اولین مصاحبه تلویزیونی خود اظهار کرد که بازار به‌زودی مثبت شده و قرمزی‌های بازار کم می‌شود. این گفته از کسی که سال‌ها در بازار سرمایه حضور داشته به اندازه‌ای بعید بود که برخی کارشناسان در واکنش به گفته‌های او تاکید کردند که وظیفه ریاست سازمان بورس مثبت و منفی کردن بازار نیست.
در یک‌سال و چندماهی که از حضور عشقی در بورس می‌گذرد، بازار شاهد اتفاقات مثبت قابل ذکری نبوده و هنوز سهامداران حقیقی برای دیدن روزهای سبز بازار، تغییرات روزانه را پیگیری می‌کنند. شاخص کل این روزها یک‌میلیون و 409 هزار واحدی است و با وجود رشدهایی که در روزهای گذشته داشته، اما از حال خوش بازار خبر نمی‌دهد.