قدرت مهاجرت

درباره هندی‌های خارج‌نشین و منافعی که برای کشور خود می‌آورند

وینود کوسلا سال 1976 به آمریکا مهاجرت کرد. در آن زمان شرایط بسیار محدودی برای مهاجرت وجود داشت. «نمی‌توانستم به آمریکا بروم، مگر اینکه دانشگاه کارنگی ملون هزینه تحصیل مرا پرداخت می‌کرد.» اما در نهایت مهاجرت او به آمریکا به موفقیتی بزرگ تبدیل شد. کوسلا به یکی از بنیانگذاران شرکت کامپیوتری بزرگ سان مایکروسیستمز تبدیل شد و بعدها سرمایه‌گذار خطرپذیر سیلیکون ولی. سرمایه‌گذار خطرپذیر به افرادی گفته می‌شود که در کمپانی‌های تازه‌تاسیس یا استارت‌آپ‌ها در ازای سهام آن شرکت سرمایه‌گذاری می‌کنند.

کوسلا حالا یکی از ثروتمندترین افراد آمریکاست و در نیمه بالایی لیست 100 نفر ثروتمند فوربز قرار دارد. کوسلا می‌گوید در دهه 80 میلادی که شروع به‌کار کرده بود با مشکلات بسیاری از تلفظ اسم گرفته تا درآمدزایی روبه‌رو شده بود. اما او معتقد است که در طول 5 دهه زندگی در آمریکا، تصور عمومی از هندی‌تبارهای همانند خودش رو به مثبت رفته است.

کوسلا در میان مهاجران هندی‌تباری است که در جایگاه قدرت کامل را دارد. مایکروسافت، آلفابت، آدوبی، شانل و حتی بریتانیا،‌ همه توسط افرادی اداره می‌شوند که پیشینه هندی دارند. رؤسای سه دانشگاه برتر تجارت از جمله مدرسه تجارت هاروارد نیز هندی‌تبار هستند. این موضوع برای پرجمعیت‌ترین کشور جهان اتفاق بسیار خوبی است. به گزارش اکونومیست از سال 2010 هندی‌ها بزرگترین جمعیت مهاجران جهان را تشکیل می‌دهند اما آنچه خیره‌کننده است، قدرت آنهاست. خبرنگار بین‌المللی اکونومیست در پادکست همین رسانه می‌گوید که هندی‌های خارج‌نشین به داشتن شغل‌های خوب معروف‌اند؛ مثل پزشکی یا مهندسی. درآمریکا میانه درآمد یک خانوار مهاجر هندی‌تبار دوبرابر میانگین یک خانوار آمریکایی است. این خبر خوبی برای هند است. هندی‌ها تصویر مثبتی از کشور خود می‌سازند و اقتصاد هند را تقویت می‌کنند.

بزرگترین جمعیت مهاجر در جهان

هند که به‌تازگی به‌عنوان پرجمعیت‌ترین کشور جهان از چین پیشی گرفته است، یک میلیارد و 400 میلیون نفر جمعیت دارد. تعداد مهاجران و موفقیت آنها نیز نسبت به همتایان چینی خود نیز افزایش یافته است. جمعیت مهاجران هند از سال 2010 از هر کشور دیگری بیشتر است و منبع قدرتمندی برای دولت هند به‌شمار می‌رود. درک اینکه چگونه و چرا هندی‌ها در خارج از کشور موفق بوده‌اند درحالی‌که چینی‌ها بیشتر مورد سوءظن قرار گرفته‌اند گسل‌های ژئوپلیتیکی را توضیح می‌دهد. مقایسه این دو گروه نیز میزان موفقیت هند را نشان می‌دهد. موفقیت‌های دیاسپورای هند، هم چهره هند را ارتقا می‌دهد و هم به نفع نخست‌وزیر آن، نارندرا مودی است.

مودی در سفر این ماه خود به آمریکا با جو بایدن، رئیس‌جمهوری این کشور در واشنگتن دی‌سی دیدار می‌کند و فرصتی پیدا می‌کند تا با مهاجران هندی-آمریکایی دیدار کند. هر بار که مودی به کشور دیگری می‌رود گردهمایی بزرگی را برگزار می‌کند. ماه گذشته مودی به استرالیا رفت و برای ده‌ها هزار نفر از استرالیایی-هندی‌ها سخنرانی کرد و همتای استرالیایی‌اش آنتونی آلبانیزی نمی‌خواست فرصت روی صحنه بودن با مودی را از دست بدهد.‌

عده بسیار کمی از سیاستمداران سراسر جهان وجود دارند که می‌توانند چنین جمعیتی را جمع کنند. در میان دیاسپورا، نخست‌وزیر مودی و اعضای حزب‌اش بهاراتیا جاناتا، بسیار محبوب‌اند. دیاسپورا در واقع به مودی کمک کردند تا انتخاب شود. مودی سال 2014 به‌قدرت رسید و در آن زمان هزاران هندی از بریتانیا و آمریکا به هند برگشتند و برای او کمپین زدند. بسیاری از افراد دیگر نیز به خانواده و دوستان‌شان در هند زنگ می‌زدند یا پیام می‌فرستادند تا رای جمع کنند.‌

حتی خارج از زمان انتخابات، مودی نیاز دارد تا دیاسپورا را در کنار خود داشته باشد. هندی‌های داخل کشور برایشان مهم است که چه تصوری از آنها درخارج از کشور وجود دارد. دیاسپورا برای هند خوب بوده و هند برای دیاسپورا. در این لحظه به نظر می‌رسد مودی و دولت هند بهترین نتیجه را از عملکرد دیاسپورا به‌دست آورده‌اند. هندی‌ها واقعا برایشان مهم است که دیاسپورا چه مشاغلی داشته باشند؛ چه آجای بانگا، رئیس بانک جهانی باشد چه ریشی سوناک در داونینگ استریت در بریتانیا.

مهاجران نسبت به فرزندان خود که در خارج از کشور متولد می‌شوند، پیوندهای قوی‌تری با سرزمین مادری خود دارند. بنابراین پیوندهای حیاتی را میان خانه جدید و زادگاه خود ایجاد می‌کنند. در سال 2022، میزان بازگشت سرمایه به هند به رقم رکورد تقریبا 108 میلیارد دلار رسید که 3درصد از تولید ناخالص داخلی را تشکیل می‌دهد که از هر کشور دیگری بیشتر است. هندی‌های خارج‌نشین تجارت و سرمایه‌گذاری فرامرزی را با روابط، مهارت‌های زبانی و دانش، تقویت می‌کنند. تحقیقی از اندیشکده مؤسسه سیاست مهاجرت نشان می‌دهد که بیش از نیمی از چینی‌ها در زبان با مشکل روبه‌رو هستند اما تنها یک‌پنجم مهاجران هندی‌تبار در آمریکا مشکل زبان دارند.

این موضوع در مشاغلی که هندی‌ها درخارج از این کشور دارند نیز مشخص است. تحصیلات فنی عالی در خانه به آنها کمک می‌کند. در سال‌های اخیر بیش از 70درصد از ویزاهای H1B (ویزای افراد متخصص مثلا در علوم کامپیوتر) برای هندی‌ها صادر شده است. تعداد زیادی از چینی‌های نسل دوم، سوم و چهارم در خارج از کشور به‌ویژه در جنوب شرق آسیا، آمریکا و کانادا زندگی می‌کنند. اما در بسیاری از کشورهای ثروتمند، از جمله آمریکا و بریتانیا، جمعیت هندی‌تبار بیشتر از متولدین چین است. 2 میلیون و 700 هزار نفر در آمریکا، بیش از 835 هزار نفر در بریتانیا، 720هزار نفر در کانادا و 579هزار نفر در استرالیا زندگی می‌کنند. جوانان هندی به خاورمیانه هجوم می‌آورند؛ جایی که برای مشاغل ساخت‌وساز و صنعت گردگشری که به مهارت کمی نیاز دارند، دستمزد بهتری دریافت می‌کنند. 5/3 میلیون مهاجر هندی در امارات متحده عربی و 5/2 میلیون مهاجر در عربستان سعودی (جایی که سازمان ملل شهروندان هندی را به‌عنوان نماینده جمعیت هندی‌تبار در نظر می‌گیرد) وجود دارند. بسیاری دیگر در آفریقا و دیگر قسمت‌های قاره آسیا و دریای کارائیب زندگی می‌کنند. همانطور که دیاسپورای هند رشد کرده، تنوع بیشتری نیز پیدا کرده است. تعداد فزاینده‌ای از هندی‌های فقیر و به‌حاشیه رانده‌شده به خارج از کشور مهاجرت می‌کنند. زمانی عمده مهاجران هند از گجرات و پنجاب بودند اما حالا دیگر اینگونه نیست. ساکنان جنوب این کشور دسته‌دسته در حال مهاجرت‌اند. کنسولگری آمریکا در شهر جنوبی حیدرآباد بزرگترین پایگاهی است که ایالات متحده در جنوب آسیا دارد. در عین حال، سریع‌ترین زبان روبه افزایش در آمریکا تلوگاست که منحصراً در جنوب هند صحبت می‌شود.

فرار مغزها

با افزایش جمعیت هند در دهه‌های آینده، مهاجرت مردم این کشور برای یافتن مشاغل پرسود و فرار از گرمای شدید به خارج از کشور ادامه خواهد داشت. قوانین مهاجرت در کشورهای ثروتمند برای فارغ‌التحصیلانی در نظر گرفته شده که می‌توانند در حرفه‌هایی با تقاضای بالا مانند پزشکی و فناوری اطلاعات کار کنند. به گفته ژین باتالووا در اندیشکده آمریکایی مؤسسه سیاست مهاجرت، در آمریکا تقریبا 80درصد از جمعیت مهاجرانی که درهند به‌دنیا آمده‌اند و دوران مدرسه را تمام کرده باشند، حداقل یک مدرک کارشناسی دارند. درحالی‌که این موضوع برای 50درصد از متولدین چین و 30 درصد از کل جمعیت صدق می‌کند.

جوزف نای، استاد دانشگاه هاروارد که بیش از سه دهه پیش واژه «قدرت نرم» را ابداع کرده بود، می‌گوید که چنین قدرتی به‌طور خودکار با حضور صرف یک دیاسپورا ایجاد نمی‌شود. اما اگر افرادی در دیاسپورا دارید که موفق هستند و چهره مثبتی از کشوری که در آن به‌دنیا آمده‌اند، ایجاد می‌کنند، آنها کمک بزرگی برای کشور مادری خود محسوب می‌شوند. «نای» در ادامه می‌گوید: «تعداد فقرا در هند بسیار زیاد است اما آنها افرادی نیستند که به آمریکا می‌آیند.» به گفته مؤسسه مشاوره Henley and Partners، نزدیک به 7هزار و پانصد نفر از میلیونرها در سال گذشته از هند سفر کرده‌اند.

هند سال‌هاست که مواد اولیه بزرگترین صادرکننده استعداد را دراختیار داشته است. تعداد بالایی از جمعیت‌ در سن کار هستند، الیت جامعه به زبان انگلیسی صحبت می‌کنند و تحصیلات عالیه برای افرادی خوش‌شانس وجود دارد که می‌توانند جایی برای خود در مدارس خوب پیدا کنند. این موضوع تفاوت دیاسپورای هند با بقیه است. اما سوال اینجاست که اگر بیشتر استعدادهای هند به خارج از کشور می‌روند چه کسی در داخل باقی می‌ماند.

این همان مشکل فرار مغزها از کشورهاست. تئوری جدیدی نیست و قطعاً درست است. هند در حال از دست دادن برخی از بهترین و بااستعدادترین دانش‌آموزان خود است به‌ویژه آن‌دسته که در زمینه فناوری کار می‌کنند. ‌یکی از مدارسی که همه می‌خواهند در آن تحصیل کنند مؤسسه تکنولوژی یا IIT است و تحقیقات بسیاری درباره آنها انجام شده است. بسیاری از مدیران اجرایی و ساکنان سیلیکون ولی در IIT درس خوانده‌اند. تحقیق اخیر درباره متقاضیان IIT نشان می‌دهد بیش از یک‌سوم از هزاران دانش‌آموز برتر که برای IIT درخواست می‌کنند پس از 8 سال از ورود خود هند را ترک می‌کنند.‌ آنها اغلب به آمریکا می‌روند تا در مقطع کارشناسی تحصیل کنند. هنوز نمی‌توان گفت این تحصیل‌کرده‌ها بعدها به کشور خود بازمی‌گردند یا نه.

فرمانروایی هند

همانطور که آمریکا به سمت یک جنگ سرد با چین می‌رود، غربی‌ها به‌طور فزاینده‌ای این کشور را به چشم یک دشمن نگاه می‌کنند. پاندمی کووید-19 که در شهر ووهان چین آغاز شد اوضاع را بدتر کرد. ظاهر شدن یک بالن جاسوسی چینی بر فراز آسمان آمریکا در اواخر ژانویه و گزارش‌های این ماه مبنی بر توافق چین و کوبا برای راه‌اندازی یک دستگاه شنود الکترونیکی در جزیره (که چین آن را تکذیب می‌کند) چهره چین را بیشتر از قبل به دشمن تبدیل کرده است. در یکی از نظرسنجی‌های مؤسسه گالوپ، 84درصد از پاسخ‌دهندگان گفتند که نگاه‌شان به چین عمدتاً نامطلوب یا بسیار نامطلوب است. در مورد هند فقط 27درصد گفتند که نظرات منفی مشابهی دارند.

این بی‌اعتمادی به چین از طریق سیاست نفوذ می‌کند. هوآوی، تولیدکننده تجهیزات مخابراتی چینی که در گذشته مظنون به شکستن تحریم‌ها و مجرای جاسوسی دولت چین بود، در آمریکا تحریم شد. برخی از کشورهای اروپایی نیز از این روند پیروی کردند. بررسی‌های دقیق سرمایه‌گذاری‌های خارجی در شرکت‌های آمریکایی به بهانه امنیت ملی، پول چین را آشکارا در سیلیکون ولی هدف قرار می‌دهند. افرادی که از دستورات چین پیروی می‌کنند از جمله یک استاد سابق هاروارد مجازات شدند. شرکت‌های هندی با چنین نظارتی مواجه نیستند.

در مقابل دولت هند، حداقل تا قبل از آنکه مودی روی کار بیاید پر از افرادی بود که حداقل بخشی از جهان‌بینی‌شان به‌واسطه تحصیل در غرب شکل گرفته بود. جواهر لعل نهرو، اولین نخست‌وزیر هند در کمبریج تحصیل کرده بود. سلف مودی، مانموهان سینگ هم در آکسفورد و هم در کمبریج درس خوانده بود. نارندرا مودی که روی کار آمد، مسئولیت بانک مرکزی را به راغورام راحان یکی از مقامات سابق صندوق بین‌المللی پول و استاد دانشگاه شیکاگو واگذار کرد.

در دورانی که چین و دوستانش می‌خواهند با نظم جهانی که توسط رقبایش تعیین شده روبه‌رو شوند، برای غرب بسیار مهم است که هند را در کنار خود نگه دارد. مهاجران هندی‌تبار نقش مهمی در ساخت پلی میان هند و غرب دارند. مهاجران هندی‌تبار شهرت خوبی دارند، تصویر خوبی از هند می‌سازند و در عین حال از این تصویرسازی در غرب سود می‌برند. در دورانی که روسیه و چین در برابر قدرت‌های غربی ایستاده‌اند و آنها را به چالش می‌کشند هند به عنوان متحد آمریکا بسیار مهم است. با وجود آنکه با روی کار آمدن نارندا مودی منتقدان بسیاری در سراسر جهان عملکرد او را زیر سوال برده‌اند اما هند همچنان یک کشور دموکراتیک است که در سال‌های اخیر رشد بسیار خوبی داشته است. رابطه هند و غرب با وجود بدتر شدن رابطه چین و آمریکا تقویت شده است.

در طول جنگ اوکراین، هند از محکوم کردن روسیه خودداری و گاز و کودهای کشاورزی ارزان‌قیمت روسیه را انبار کرد. اما چون هند یک کشور دموکراتیک رو به رشد است غرب به سادگی نمی‌تواند روابطش را با مودی قطع کند.