مشکلسازی نتانیاهو برای ترامپ
سوریه به عنوان کشوری که در گذرگاه قدرتهای بزرگتر قرار دارد در میانه رقابت این قدرتها منگنه شده است.

سوریه به عنوان کشوری که در گذرگاه قدرتهای بزرگتر قرار دارد در میانه رقابت این قدرتها منگنه شده است. سرنوشت سوریه تبعات مهمی برای منافع امنیت ملی ترکیه و اسرائیل دارد. نیاز ترکیه این است که دولت جدید سوریه ثبات داشته باشد درحالیکه نگاه اسرائیل، دولت جدید سوریه از دریچه تهدید است و معتقد است که دولت جولانی توسط یک گروه اسلامگرای بزرگ اداره میشود.
برای ایالات متحده نیز دشوار است که ترکیه و اسرائیل که هر دو متحدانش هستند و دیدگاههای متفاوتی درباره سوریه دارند را مدیریت کند. روز 23 جولای، پس از حملات اسرائیل به وزارت دفاع و کاخ ریاستجمهوری سوریه، وزارت دفاع ترکیه به درخواست دولت جولانی برای ارسال کمکهای نظامی پاسخ مثبت داد. یک روز قبل، هاکان فیدان، وزیرخارجه ترکیه هشدار داده بود که کشورش در صورت مشاهده هرگونه تلاشی برای چندتکه کردن سوریه و تلاش هر گروهی برای تشکیل دولت خودمختار در این کشور، بهطور مستقیم در سوریه مداخله خواهد کرد.
در آمریکا، تام باراک، فرستاده ویژه دونالد ترامپ به سوریه که سفیر آمریکا در ترکیه نیز هست، در گفتوگویی با خبرگزاری آسوشیتدپرس گفت که دولت ملتهای قوی و بهخصوص کشورهای عربی از نظر اسرائیل تهدید هستند. قبل از این، در تاریخ 20 جولای، وبسایت اکسیوس به نقل از چند مقام کاخ سفید که نخواستند نامشان فاش شود، نوشت که کاخ سفید به شکلی جدی از تصمیم نتانیاهو برای اقدام نظامی در سوریه ناراضی است. موفقیت اسرائیل در عقبراندن ایران از شامات عواقب ناخواستهای ایجاد کرده است. خلأ قدرت استراتژیک در سوریه توسط گروه هیئتتحریرالشام که یک گروه اسلامگرای مسلح سنی است پر شده است. این گروه شالوده اصلی دولت محمد جولانی در سوریه است.
به زبان ساده، تضعیف ایران و گروههای مسلح شیعه در شامات جهادگرایی سنتی را در این منطقه قدرت بخشیده است و اسرائیل تا اطلاع ثانوی هیچ راه فرار فوری از این مخمصه ندارد. به همین دلیل است که ارتش اسرائیل یک منطقه حائل 236 کیلومتر مربعی را در فراتر از بلندیهای جولان در جنوب سوریه در استان قنیطره ایجاد کرده است. هدف اعلامی از ایجاد این منطقه که از کوه هرمون تا مرز سوریه - لبنان در دره رودخانه یرموک در امتداد مرز اردن با سوریه و اسرائیل امتداد دارد این است که شمال اسرائیل از نفوذ و هجوم گروههای وابسته به دولت محمد جولانی محافظت شود.
دولت جولانی اعلام کرده که به دنبال درگیری با اسرائیل نیست. علاوه بر این، اسرائیل و سوریه با میانجیگری آمریکا و امارات متحده عربی و دیگر کشورها نظیر جمهوری آذربایجان مشغول گفتوگو هستند. اما از نظر اسرائیل، قصد و نیت دولت جدید در سوریه و تواناییهایش برای اعمال تهدید علیه اسرائیل هنوز واضح و مشخص نیست. اسرائیل از طریق جامعه دروزیهای خودش روابط نزدیکی با برخی از دروزیهای سوریه دارد. دروزیهای سوریه با تلاشهای دولت جولانی برای اعمال حاکمیت دمشق در استان دروزینشین سویدا به مخالفت برخاستهاند.
در نتیجه وقتی که درگیری بین نیروهای جولانی و قبایل عرب متحدش با دروزیهای جداییطلب استان سویدا درگرفت، اسرائیل به نفع دروزیها مداخله نظامی کرد. ارتش اسرائیل حملاتی را علیه قبایل بدوی، نیروهای دمشق که در مسیر سویدا بودند و مراکز نظامی دولت سوریه در دمشق انجام داد. این اقدام موجب تنش بین اسرائیل و ترکیه که مهمترین حامی دولت جولانی است، شد. بنابراین اگرچه اسرائیل و ترکیه هیچ تمایلی به درگیری با هم ندارند، اما دیدگاههایش در خصوص سوریه با هم متفاوت است. از ماه آوریل تاکنون، سه دور گفتوگوهای کاهش تنش بین ترکیه و اسرائیل در باکو برگزار شده است اما این گفتوگوها هنوز نتوانسته اختلافات استراتژیک بین اسرائیل و ترکیه را کاهش دهد.
آنچه که وضعیت را پیچیدهتر میکند این است که ایالات متحده و حتی کشورهای عربی نظیر امارات و عربستان سعودی نیز تمایل دارند که دولت جولانی در ایجاد ثبات در سوریه موفق شود. ترکیه و عربستان سعودی دو ستون اصلی استراتژی دولت ترامپ برای مدیریت جهان عرب هستند. گام نخست در مدیریت وضعیت جهان عرب این است که سوریه از درگیری دور نگاه داشته شود و به سمت برقراری ثبات حرکت کند. این پیام زمانی ارسال شد که ترامپ با محمد جولانی در ریاض دیدار کرد و بنسلمان نیز در این دیدار حضور داشت و رحب طیب اردوغان هم به صورت ویدئوکنفرانس در این دیدار شرکت کرد.
واشنگتن معتقد است که افزودن اسرائیل به این ترکیب بسیار حیاتی است. آمریکا معتقد است تنها در این صورت است که سوریه میتواند از افتادن به سیاهچال جنگ داخلی ایمن باشد و به سرنوشت یمن و لیبی دچار نشود. اگر این هدف واشنگتن محقق شود، تاثیرات گستردهای بر امنیت کل منطقه خواهد داشت. اما مشکل این استراتژی، تا به اینجای کار، سرکشی اسرائیل و تکروی بنیامین نتانیاهو است.