جام کاغذی/بررسی حضور تیم ملی ایران در تورنمنت کافا با حضور تیم‌های درجه سه و چهار آسیا
تیم ملی فوتبال ایران با پیروزی مقابل تیم ملی افغانستان جام کافا را آغاز کرد و احتمالاً اگر اتفاق خاصی رخ ندهد طبق روال گذشته بازهم قهرمان این تورنمنت نه‌چندان قابل‌توجه خواهد شد.
تیم ملی فوتبال ایران با پیروزی مقابل تیم ملی افغانستان جام کافا را آغاز کرد و احتمالاً اگر اتفاق خاصی رخ ندهد طبق روال گذشته بازهم قهرمان این تورنمنت نه‌چندان قابل‌توجه خواهد شد. شاید تورنمنت کافا تنها جامی باشد که تیمی با وجود قهرمانی در آن بازهم مورد نقد جدی قرار بگیرد، اما دلیل بسیار مهم و ویژه‌ای دارد و آن این است که در فاصله یک‌سال تا شروع جام‌جهانی ۲۰۲۶، تیم ملی ایران می‌توانست از فیفادی موجود بهترین استفاده را مقابل تیم‌های بزرگ و صاحب سبک فوتبال ببرد اما ترجیح داد در جامی شرکت کند که به‌جز ازبکستان، آورده‌ای برای ایران ندارد. در این گزارش قصد داریم تورنمنت کافا را مورد نقد و بررسی قرار دهیم و البته چرایی حضور در این جام را بیشتر تحلیل کنیم.
چرایی شرکت در جام کافا
تیم ملی ایران در اولین بازی به مصاف افغانستان رفت و موفق شد با حساب سه بر یک، به برتری برسد. شاگردان امیر قلعه‌نویی در ادامه هم باید به‌ترتیب با هند و تاجیکستان بازی کنند و در صورت صدرنشینی و صعود به فینال، به مصاف صدرنشین دیگر گروه رقابت‌ها می‌روند که به‌احتمال زیاد، ازبکستان خواهد بود. اما موضوع تأمل‌برانگیز این است که شخص امیر قلعه‌نویی نیز در نشست خبری، پیش از دیدار با افغانستان انتقاد نرمی را نسبت به این بازی‌ها مطرح کرد. او گفت، دوست داشته تیم ملی با تیم‌های بزرگ و مقبولی در فیفادی بازی داشته باشد اما شرایط طوری است که باید در جام کافا نیز شرکت کنند.
گرچه شرایط تحریم‌های بین‌المللی علیه ایران بر فوتبال و ورزش نیز تاثیر گذاشته، اما نباید این اتفاق توجیهی باشد بر این ادعا که هیچ تیم آسیایی و اروپایی‌ای برای دیدار با ایران به کشورمان سفر نمی‌کنند. چراکه درحال‌حاضر در شرایط جنگی نیستیم و طبعاً می‌توان با برنامه‌ریزی مناسب دیدارهای به‌مراتب بهتر و ارزشمندی را ترتیب داد.
رقبایی که درحال فاصله‌گرفتن هستند
شاگردان امیر قلعه‌نویی در مرحله گروهی به‌ترتیب باید با تیم‌های ۱۶۱، ۱۳۳ و ۱۰۶ جهان بازی کنند و کیفیت رقبای تیم ملی در اولین فیفادی پس از صعود به جام جهانی با انتقادات زیادی همراه شده است. در طرف مقابل، دیگر رقبای آسیایی ایران برنامه متفاوتی برای فیفادی دارند. رقبای ایران اما علاوه بر برنامه‌ریزی مناسب به‌لحاظ سخت‌افزاری، موفق شده‌‌اند دیدارهای تدارکاتی کم‌سابقه‌ای را با تیم‌های بزرگ دنیا ترتیب دهند تا نقاط ضعف خود را بیش‌ازپیش بشناسند.
برای نمونه، تیم‌های کره‌جنوبی و ژاپن ـ که مثل ایران صعودشان به جام جهانی قطعی شده ـ در این فیفادی برنامه مشابهی دارند و به مصاف مکزیک و آمریکا ـ دو تیم قدرتمند آمریکای شمالی ـ می‌روند. آن‌ها از همین حالا برنامه خود را برای فیفادی بعدی هم مشخص کرده‌اند و قرار است در مهرماه به مصاف برزیل و پاراگوئه بروند تا پس از تقابل با دو تیم مطرح آمریکای‌شمالی، در جدال با تیم‌های آمریکای‌جنوبی هم محک بخورند.
تیم ملی استرالیا هم که صعودش را خیلی‌وقت پیش به جام جهانی آمریکا قطعی کرده بود با نیوزیلند رقیب دیرینه خود مصاف می‌کند با این تفاوت که نیوزیلند هم صعودش به جام‌جهانی را قطعی کرده و رتبه ۸۱ دنیا را دارد. همچنین استرالیا در دوماه آینده با کانادا و آمریکا میزبان جام جهانی دیدار می‌کند تا با آمادگی بیشتری راهی مهم‌ترین تورنمنت دنیا شود. تیم ملی اردن هم که به‌واسطه افزایش باورنکردنی تعداد تیم‌های حاضر در جام‌جهانی موفق شد جواز صعود به این رقابت‌ها را کسب کند، در این فیفادی با روسیه و دومینیکن مصاف می‌کند تا سرآغاز دیدارهای دوستانه آن‌ها برای حضور در جام جهانی باشد.
صعود در رنکینگ به چه قیمتی؟
تیم ملی ایران که در دوره قبلی رقابت‌ها به‌راحتی قهرمان کافا ۲۰۲۳ شد، حالا برای دفاع از عنوان قهرمانی خود در شرایطی در مرحله گروهی باید با افغانستان، هند و تاجیکستان پیکار داشته باشد که در گروه دیگر تیم‌های ملی ازبکستان، قرقیزستان، ترکمنستان و عمان حضور دارند. مشخصاً سطح گروه «A» بهتر است و حداقل ازبکستان و عمان در جمع 100تیم برتر دنیا حضور دارند که به‌نظر می‌رسد همانند دوره قبلی، نبرد ایران و ازبکستان در مرحله فینال کافا تکرار شود.
بااین‌حال ایران مقابل رقبایی قرار می‌گیرد که اگر این تورنمنت نبود، قطعاً هیچ‌وقت ایران با هند و افغانستان دیدار نمی‌کرد. همان‌طور که اشاره شد، رقبای آسیایی ایران به راحتی مصاف‌های به‌مراتب بهتر داشته است. به‌طور قطع پیروزی‌های پیاپی تیم ملی ایران مقابل رقبای درجه ۴ و ۵ باعث بهبود حضور ایران در رنکینگ جهانی می‌‌شود، چراکه بردهای تیم‌ها در جدول رنکینگ دنیا براساس قدرت رقبا بررسی نمی‌شود. اگر تیم ملی برزیل مقابل چاد هم به برتری برسد، همان امتیازی را می‌گیرد که مقابل آلمان در جام جهانی کسب خواهد کرد.
بهبود وضعیت
پیروز قربانی، سرمربی فجر سپاسی نیز در انتقاد به حضور تیم ملی ایران در جام کافا و تعطیلی زودهنگام و البته بلندمدت مسابقات لیگ در نشست خبری گفت: «شاید قصد دارند با بردهای پیاپی در جام تقریباً بی‌ارزش کافا، رتبه ایران را بهبود ببخشند اما این اتفاق مثبت و روشنی نیست و دلیل حضور تیم ملی در این رقابت‌ها را اصلاً متوجه نمی‌شوم.»
ازطرف‌دیگر رحمان رضایی که خود تا همین چندوقت اخیر مربی تیم‌ملی ایران بود نیز اعتراض‌اش را با لحنی تندتر نسبت به حضور ایران در این رقابت‌ها اعلام کرد: «تا کی باید با برد مقابل تیم‌های ضعیف، افتخار کنیم؟ واقعاً با این تدارکات می‌خواهیم به مصاف تیم‌های قدر در جام جهانی برویم؟» ازسوی‌دیگر شجاع خلیل‌زاده که یکی از کاپیتان‌های تیم ملی است و به‌جز اردوی آخر در تمام اردوی‌های دوران قلعه‌نویی حضور داشته نیز معتقد است، جام کافا اعتباری به فوتبال ایران نمی‌دهد و ارزشمند نیست.
البته شاگردان قلعه‌نویی بعد از پایان تورنمنت کافا قرار است مسابقات به‌مراتب بهتری را ترتیب دهند. اردن که طی سال‌های اخیر نتایج خوبی گرفته و پس از صعود به فینال جام ملت‌های آسیا، توانست به جام جهانی ۲۰۲۶ هم برسد، در این فیفادی ابتدا به مصاف روسیه می‌رود، سپس مقابل دومینیکن قرار خواهد گرفت. ایران هم مثل اردن قرار است در فیفادی بعدی، یک بازی تدارکاتی با روسیه برگزار کند که درحال‌حاضر در رتبه ۳۵ رده‌بندی فیفا قرار دارد. روسیه در این فیفادی، یک بازی تدارکاتی هم با قطر ـ قهرمان دو دوره اخیر جام ملت‌های آسیا ـ برگزار خواهد کرد. قطری‌ها پیش از روسیه، مقابل بحرین هم قرار می‌گیرند تا آماده حضور در دور چهارم مرحله مقدماتی جام جهانی شوند.
گفتنی است، فدراسیون فوتبال درحال رایزنی است تا یک مسابقه تدارکاتی قابل‌توجه با تیم ملی اروگوئه در کشور قطر برگزار کند که این دیدار می‌تواند شبیه‌سازی رقیب آمریکای جنوبی ایران در جام جهانی باشد. موضوعی که در جام کافا قطعاً لحاظ نشده، چون افغانستان و هند به‌هیچ‌عنوان شبیه هیچ‌یک از رقبای احتمالی ایران در جام جهانی نخواهند بود.
اینکه دروازه تیم ملی ایران، مقابل هر تیمی حتی افغانستان باز می‌‌شود؛ یعنی چالش محدود به وضعیت خط دفاعی نیست، بلکه مسئله‌ای که زنگ خطر را به‌صدا درآورده اتفاقاً همان موضوعی است که قلعه‌نویی معتقد است که تیم ملی آن را خوب اجرا می‌کند؛ «ساختار دفاعی». بااین‌حال ضعف در ساختار دفاعی باعث شد دروازه ایران حتی مقابل تیم تقریباً آماتور افغانستان باز شود. تا جام‌جهانی، فرصت کم است و قلعه‌نویی باید فکری به حال تیم‌اش کند و فدراسیون فوتبال هم به فکر بازی‌های تدارکاتی بهتر با تیم‌های دارای سطح کیفی بالاتر باشد.
