صلح‌نامه گلستان میان ایران و روسیه تزاری که نخستین قرارداد استعماری و تحمیلی به دولت ایران در دوران جدید است، در زمان خود از سوی ایرانیان به‌عنوان یک قرار صلح و آتش‌بس تلقی شد که نبایستی رنگ دائمی به خود بگیرد اما در قرارداد ترکمنچای واقعیت تلخ خود را به جامعه ایرانی تحمیل کرد و بخش‌های مهمی از قلمرو حکومت قاجاری را از ایران جدا کرد. این صلح‌نامه با وساطت و شراکت بریتانیا به ایران تحمیل شد.
