مطالعات سیاسی در ایران، برخلاف آنچه گاه تصور میشود، پدیدهای تازه و صرفاً آکادمیک نیست، بلکه ریشه در تجربهای تاریخی دارد که از نیمه قرن نوزدهم آغاز شد
جامعه ایران در وضعیت پارادوکسیکالی بهسر میبرد؛ نه در جنگی آشکار است، نه در صلحی مطمئن. این «برزخ اجتماعی» از جنگ هم فرسایندهتر است، زیرا بهجای تخریب فیزیکی، ذهن و روان جامعه را میفرساید و امید به آینده را از بین میبرد.
جنگ و صلح، استبداد و آزادی، مقاومت و انقلاب واژگانی آشنا بهنظر میرسند اما در عصر شبکهای، پر از معانی متضادند. برای ایرانیانی که در خارج از مرزهای سرزمین زندگی میکنند (دیاسپورا)، این مفاهیم بیش از آنکه تجربهای زیسته باشند، بازتابیاند از تصویرهایی که در شبکههای اجتماعی و رسانهها در گردشاند.
تا زمانی که دوتابعیتی بودن تهدید تلقی شود و دیاسپورا بهجای بازوهای ملی، در مظان اتهام و کنترل قرار گیرند، بازگشت سرمایه انسانی یا اقتصادی تنها روی کاغذ باقی میماند. دیاسپورا به تغییر نگاه نیاز دارد، نه صرفاً به تصویب ماده و تبصره. اگر هدف، امنیت ملی و انسجام اجتماعی است، راه آن از مشارکت فراگیر و احترام به تفاوتها میگذرد؛ نه از نگاه امنیتی و کنترلگرایانه به شهروندانی که، اگرچه دور از مرزهای جغرافیاییاند، اما هنوز دل در گرو ایران دارند.
