هشدار رهبری درباره دوگانگی مجلس و دولت
در آغاز آخرین سال فعالیت دوره یازدهم بیان شد:
در آغاز آخرین سال فعالیت دوره یازدهم بیان شد:
مقام معظم رهبری دیروز در دیدار رئیس و نمایندگان مجلس یازدهم، این مجلس را «درمجموع و در نگاهی کلی، مجلسی انقلابی، جوان، پرتحرک و دارای مصوبات خوب برای رفع مشکلات کشور» خواندند و با تبیین الزامات قانون‌گذاری ازجمله «اثرناپذیری از جوزدگی و ملاحظات جناحی»، گفتند: «در سال آخر مجلس، کارهای بزرگی چون بررسی و تصویب برنامه هفتم توسعه، تصویب قوانین لازم برای تحقق شعار سال یعنی مهار تورم و رشد تولید و بررسی لوایح و طرح‌های نیمه‌کاره را با تلاش بی‌وقفه به سرانجام برسانید». آیت‌الله خامنهای در آغاز سخنان‌شان به‌مناسبت سوم خرداد، سالروز آزادسازی خرمشهر، این حماسه معجزه‌آسا را به آحاد ملت بزرگ ایران تبریک گفتند و با توصیه برای مطالعه کتاب‌هایی که درباره عملیات بیت‌المقدس نوشته شده، افزودند: «مهمتر از این فتح عظیم، ابتکارات، نقشه‌های جنگی قابل تدریس در دانشگاه‌های جنگ، فداکاری‌ها و رشادت‌های فوق طاقتِ متعارفِ بشر، شهیدان عالی‌مقام و جریان‌ها و حقایق دیگری هستند که در آن عملیات کم‌نظیر جاری بود که نباید گذاشت کمرنگ یا فراموش شوند». ایشان با تکریم عظمت و جایگاه نهاد مجلس، شأن قانون‌گذاری مجلس را از شأن نظارتی آن «بسیار بالاتر و مهمتر» برشمردند و با اشاره به ضرورت حیاتی قوانین برای «ایجاد ثبات»، «قابل پیش‌بینی شدن آینده فرد، جامعه و کشور» و «فراهم شدن امکان برنامه‌ریزی مسئولان»، افزودند: «قانون‌گذاری، ریل‌‌گذاری و به‌تعبیر دقیق‌تر «جاده‌سازی» است که مسیر حرکت دیگر قوا را مشخص می‌کند».
نسبت سیاست‌های کلی نظام با قانون‌گذاری، نکته دیگری بود که رهبری در تبیین آن گفتند: «سیاست‌های کلی که برای همه سلایق و شیوه‌های مدیریتی ظرفیت حرکت دارد، جهت را مشخص می‌کند و قانون‌گذاری مسیرهایی را تعیین می‌کند که می‌شود در این جهت مشخص‌شده، در آنها حرکت کرد». آیت‌الله خامنهای «توجه کامل به سیاست‌های کلی» را در هر نوع قانون‌گذاری «کاملا ضروری» دانستند و گفتند: «قانون‌گذاری هم شیوه‌ها و اصولی دارد که در سیاست‌های کلی تقنین ابلاغ شده؛ اما متأسفانه بعد از چندین سال هنوز در مجلس به‌صورت قانون در نیامده است». ایشان با استناد به سیاست‌های کلی تقنین، «تأویل‌ناپذیری و صراحت»، «اتقان و اتکاء به کار کارشناسی جامع» را ازجمله خصوصیات لازم «قانون» خواندند و گفتند: «قانون خوب باید قابل اجرا باشد وگرنه شبیه آرزو و اهداف اجرانشدنی می‌شود».
«ثبات قوانین و پرهیز از تغییرات پی‌درپی آنها، منقح و روشن بودن و عدم تعارض قوانین» از دیگر بایدها و الزامات قانون‌گذاری بود که آیت‌الله خامنهای با اشاره به آنها افزودند: «در بحث نبایدها هم جلوگیری از انباشته‌شدن قوانین مهم است؛ چراکه وقتی قانون در موضوعی زیاد باشد، تکلیف مشخص نیست و همانطور که بارها گفته شده، قانون‌دانانِ قانون‌شکن از همین رخنه‌ها به سوءاستفاده می‌پردازند». ایشان «قانون‌گذاری به‌خاطر منافع فلان فرد یا مجموعه» را از دیگر آفات قانون‌گذاری دانستند و در نکته‌ای دیگر افزودند: «در مجلس، «لایحه» باید بر «طرح» اولویت و غلبه داشته باشد؛ چراکه دولت در تقدیم لوایح امکان اجرا شدن آنها را هم در نظر می‌گیرد». «اثرپذیری از جوزدگی و فضاسازی تبلیغاتی دشمنان یا اصحاب تبلیغ»، آفت دیگری بود که رهبری، نمایندگان را از آن کاملا منع کردند و افزودند: «ملاحظات جناحی و دسته‌بندی‌ها نیز مطلقاً نباید در بررسی و تصویب قوانین نقش داشته باشد. البته به‌دلیل سلایق مختلف، دسته‌بندی همیشه در مجالس بوده اما نباید گذاشت به‌صورت دوقطبی درآید و به‌جای حق و مصلحت، در قانون‌گذاری تأثیرگذار شود». آیت‌الله خامنهای در جمع‌بندی این بخش از سخنان‌شان تأکید کردند: «قانون را با سلامت، طهارت و برای رضایت و نصرت خدا بنویسید که اگر این باشد، حتما برکت می‌یابد».
ویژگی‌ها و عملکرد مجلس یازدهم
رهبری بخش دوم سخنان‌شان را به ویژگی‌ها و عملکرد مجلس یازدهم اختصاص دادند و گفتند: «بعد از سه‌سال، درمجموع این مجلس را همچنان انقلابی، جوان و پرتحرک می‌دانم؛ البته این نگاه، کلی و بدون در نظر گرفتن استثنائاتی است که ممکن است در مجلس وجود داشته باشد». «شناخت مشکلات کشور و قانون‌گذاری برای حل آنها»، دیگر خصوصیتی بود که ایشان برای مجلس یازدهم برشمردند و گفتند: «عمده قوانین برای مبارزه با فساد، رفع تبعیض، رفع انحصار و بهبود فضای کسب‌وکار و با قاطعیت و صراحت تصویب شده است». آیت‌الله خامنهای برخی مصوبات مجلس فعلی را «راهبردی» دانستند و گفتند: «قانون اقدام راهبردی برای لغو تحریم‌ها، مصوبه‌ای اساسی و مهم بود که کشور را از سرگردانی در مسئله هسته‌ای و حالت ندانم‌کاری نجات داد که نتایج اجرای آن را حتی در عرصه جهانی مشاهده می‌کنیم». ایشان قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت را «قانونی بسیار مهم» خواندند و افزودند: «قانون جهش تولید دانش‌بنیان هم ازجمله مصوبات راهبردی مجلس است». رهبری «ساده‌زیستی و پرهیز از رفتار اشرافی‌مآبانه و نگاه بالا به مردم» را ویژگی بسیاری از نمایندگان مجلس دانستند و درعین‌حال افزودند: «البته استثنائاتی در این زمینه هم وجود دارد». آیت‌الله خامنهای با توصیه موکد به نمایندگان مجلس برای از دست ندادن ویژگی «نشست و برخاست و تواضع در مقابل آنها»، افزودند: «البته این مسئله با دادن وعده‌های غیرقابل تحقق کاملا متفاوت است». ایشان سال آخر مجلس را «سال حساسی» خواندند و گفتند: «ازجمله گرفتاری‌های کشور، سال آخر مجالس است؛ چون نمایندگان در شرف انتخابات و نگاه‌های مردم قرار می‌گیرند، اما شما سعی کنید بدون توجه به انتخاب شدن یا نشدن در انتخابات اسفند امسال، کار کنید؛ چراکه آنچه می‌ماند، فقط کار برای رضایت پروردگار است».
هشدار درباره دوگانگی دولت و مجلس
رهبری در بخش پایانی سخنان‌شان چند توصیه مهم خطاب به نمایندگان مجلس بیان کردند. ایشان در بیان توصیه اول با اشاره به دوگانه «تقریب یا تخریب» در روابط مجلس با سایر قوا به‌خصوص دولت، گفتند: «در نگاه تخریبی، طرفین به چشم رقیب و با هدف به خاک مالیدن شانه یکدیگر به هم نگاه می‌کنند که این نگاه چه ازطرف دولت و چه ازطرف مجلس، خطرناک و مشکل‌ساز است». ایشان با اشاره به نمونه‌هایی از آثار این نگاه تخریبی که موجب معطل‌شدن کار کشور می‌شود، خاطرنشان کردند: «در گذشته یکی از رؤسای مجلس شکایت می‌کرد که دولت چون ترکیب مجلس را موردنظر خود نمی‌داند، به مجلس لایحه نمی‌دهد که البته در اینگونه موارد، راه علاج، تهیه و تصویب طرح‌ها به‌دست خود مجلس است؛ یا اینکه به دولت قانونی ابلاغ می‌شود اما آئین‌نامه‌های آن تنظیم و آن قانون اجرا نمی‌شود. در نگاه تخریبی، مجلس هم در به‌کارگیری ابزارهای نظارتی مانند سوال، تذکر و استیضاح افراط می‌کند و مثلا وزیری که هنوز سه‌ماه از رأی‌اعتماد به آن نگذشته است، استیضاح می‌شود که اینها ناشی از همان نگاه رقیب‌پنداری است». آیت‌الله خامنهای، نگاه و رویکرد درست را «نگاه تقریبی، مکمل بودن و یک پیکره دیدن مجموعه نظام» دانستند و افزودند: «رویکرد مجلس و دولت باید همکاری و هم‌افزایی باشد. البته این تذکرات را به دولت و قوه‌قضائیه هم می‌دهیم اما دولت بار اجرا را بر دوش دارد و با توجه به حجم زیاد کار، مطالبات و توقع از آن، باید مراعات دولت را کرد». ایشان با تأکید بر خودداری از وارد کردن مناقشات در روابط دولت و مجلس، گفتند: «در مواقع همکاری مجلس با دولت، گاهی برخی افراد بداخلاق در مطبوعات و فضای مجازی، مجلس را متهم می‌کنند که دولتی شده و استقلال خود را از دست داده است؛ ولی نباید به این حرف‌ها که از روی غرض یا بی‌اطلاعی از مصلحت است، اعتنا کنید».
توصیه بعدی رهبری به نمایندگان، «پرهیز از بعضی سخت‌گیری‌ها در قبال وزرای معرفی‌شده به مجلس» بود که در این زمینه گفتند: «در تشخیص صلاحیت‌ها دقت کافی و در حد معقول و منطقی، سخت‌گیری کنید اما نه به‌شکلی که موجب شود وزارتخانه تا مدت‌ها بدون وزیر بماند که اکنون هم چند وزارتخانه وزیر ندارند و به مجلس معرفی خواهند شد». «همراه کردن تقوا و صداقت با حریت و صراحت»، توصیه دیگر رهبری به نمایندگان بود که گفتند: «اگر موردی ازطریق تذکر دادن به دستگاه‌های مسئول و اطلاعاتی و دولتی قابل‌حل است، لزومی ندارد علنی بیان شود و در مواردی هم که بیان علنی لازم است، تقوا و صداقت رعایت شود». آیت‌الله خامنهای افزودند: «گاهی برخی می‌خواهند به فلان مسئول سیلی بزنند اما در عمل به مجلس سیلی می‌زنند؛ درحالی‌که تعرّض به آبروی افراد و هویت دینی و انقلابی آنها جایز نیست. البته این توصیه مربوط به مردم هم هست، ولی ما مسئولان که روی منبرهای بلند نشسته‌ایم و همه صدای ما را می‌شنوند، باید این ملاحظات را بیشتر رعایت کنیم». ایشان در توصیه‌ای دیگر با اشاره به سال آخر مجلس یازدهم، به نمایندگان گفتند: «نگذارید وجاهت‌طلبی روی حرف‌ها و اقدامات شما اثر بگذارد و این را که فلان حرف یا فلان کار موجب علاقمندی مردم و افزایش احتمال رأی‌آوری می‌شود، به‌کلی از ذهن خود خارج کنید که این‌کار از مجاهدت‌های مهم و لازم است». رهبری در توصیه پایانی با تأکید بر به‌سرانجام‌رساندن کارهای بزرگ مجلس در سال آخر همچون برنامه هفتم، پیگیری شعار سال، نهایی کردن لوایح نیمه‌کاره و جبران خلأها و قصورها، خطاب به نمایندگان گفتند: «سرافراز وارد مجلس شدید، ان‌شاءالله سرافراز از مجلس خارج شوید».
