حضور و غیاب

انتخابات مجلس دوازدهم و خبرگان ششم به پایان رسید و باید چند روز صبر کرد تا ببینیم کدام اسامی از صندوق‌های رای بیرون می‌آید. انتخابات ۱۱ اسفند ۱۴۰۲ از چند ماه پیش درگیر حواشی و اظهارنظرهای فراوانی بود. اعتراضات پاییز ۱۴۰۱، وضعیت بد اقتصادی کشور و انتخابات کم‌رونق ریاست‌جمهوری ۱۴۰۰ را شاید بتوانیم از جمله مسائلی بدانیم که از ماه‌ها پیش روی این انتخابات سایه انداخته بود. جبهه اصلاحات ایران اعلام کرد که در این انتخابات شرکت و از لیست و کاندیدایی حمایت نمی‌کند اما صحبتی مبنی بر تحریم انتخابات از سوی اصلاح‌طلبان مطرح نشد. از سوی دیگر، چهار حزب اصلاح‌طلب و میانه‌رو کارگزاران سازندگی، اعتدال و توسعه، ندای ایرانیان و اعتماد ملی تصمیم به حمایت از فهرست «صدای ملت» به سرلیستی علی مطهری و معرفی کاندیدا تا حد ممکن در استان‌های دیگر کردند تا در فضای کنونی، بتوانند حرکتی را رقم بزنند. اصول‌گرایان که برای شرکت در این انتخابات هیچ مانعی پیش پایشان نبود، بیشتر درگیر دعواهای درونی خودشان بودند و لیست‌های متعددی منتشر کردند. با تمام این منازعات درون‌جبهه‌ای میان اصول‌گرایان، برآوردها حاکی از مشارکت‌ حدود 40 درصدی در سراسر کشور و حدود ۲۲ درصد در تهران است. برآوردی که نسبت به میزان مشارکت در انتخابات مجلس یازدهم خبر از کاهشی ۷ درصدی می‌دهد. ساعت ۱۶ دیروز علی‌اکبر رائفی‌پور، سخنران و فعال مجازی اصول‌گرا با انتشار یک پست در حساب ایکس (توئیتر) خود، خبر از مشارکت ۱۱درصدی در شهر تهران داد. آماری که البته او با خوشحالی منتشر کرد.  انتخابات 11 اسفند چندبار تمدید شد و تا ساعت 24 روز جمعه به طول انجامید.

حضور مقام رهبری در انتخابات

آیت‌الله خامنه‌ای صبح روز گذشته با حضور در حسینیه امام خمینی(ره) در انتخابات مجالس شورای اسلامی و خبرگان رهبری شرکت کردند و رای خود را در صندوق شماره ۱۱۰ انداختند. خبرنگاران داخلی و خارجی در جریان شرکت مقام رهبری در انتخابات، در حسینیه امام خمینی(ره) حضور داشتند. آیت‌‌الله خامنه‌ای پس از انداختن رای خود به صندوق آرا، خاطرنشان کردند: «توصیه‌ اول من به مردم عزیزمان این است که قرآن به ما فرمود: «فَاستَبِقُوا الخَیرات (مائده/۴۸)؛ در کارهای نیک مسابقه بگذارید و بر دیگران پیشی بگیرید. من در انتخابات‌های گذشته هم گفته‌ام، امروز هم تأکید می‌کنم که هر چه زودتر از این فرصت استفاده کنید، و در اولین ساعات، در اولین ساعات ممکن، بروید رأی‌تان را در صندوق‌ها بیندازید.» ایشان گفتند: «توصیه‌ی دوّم این است که در هر حوزه‌ای به تعداد لازم برای آن حوزه رأی بدهید، به اندازه‌ی لازم؛ به کمتر رأی ندهید. مثلاً در تهران برای خبرگان، احتیاج است که به شانزده نفر رأی بدهیم؛ به شانزده نفر رأی بدهید، نه کمتر. یا در تهران برای مجلس شورای اسلامی به سی نفر بایستی رأی بدهید؛ به سی نفر رأی بدهید؛ به کمتر رأی ندهید. این توصیه‌ی مؤکّد من است.»  مقام رهبری همچنین تصریح کردند: «ملّت عزیزمان بدانند که امروز چشم بسیاری از مردم دنیا، چه آحاد مردم و چه افراد سیاسی و صاحبان جایگاه‌های معتبر ملّی و سیاسی به ایران است، چشم‌شان به شما است؛ می‌خواهند ببینند که شما چه می‌کنید در این انتخابات، و نتیجه‌ی انتخابات شما چه می‌شود؛ هم دوستان ما و افرادی که علاقه‌مند به ملّت ایرانند، هم بدخواهان؛ آنها هم همین‌جور. از همه طرف چشم‌ها مترصد کشور ما است و مترصد مسائل ملت عزیز ما است. به این توجه کنید. دوستان را خوشحال کنید و بدخواهان را ناامید کنید.»

آن‌ها که پای صندوق رفتند

شماری از چهره‌های سیاسی متعلق به طیف‌های مختلف با حضور در حوزه‌های مختلف رای‌گیری، در انتخابات شرکت اما اظهارنظری در این خصوص نکردند. چهره‌های اصلاح‌طلب و اعتدالی مثل علی لاریجانی، رئیس سابق مجلس شورای اسلامی در امام‌زاده صالح(ع) تهران، حسن روحانی، رئیس‌جمهور پیشین کشورمان در مدرسه‌ای واقع در منطقه ۱ تهران، محمدجواد ظریف، وزیرخارجه سابق در مدرسه‌ای حوالی منزل خود، محمدباقر نوبخت در مدرسه قدس رشت، مسعود پزشکیان در مدرسه‌ای واقع در تبریز، علی‌اکبر ناطق نوری در حسینیه ارشاد تهران، سیدحسن خمینی، سیدیاسر خمینی در حسینیه جماران رای خود را به صندوق انداختند. بهزاد نبوی و سیدهادی خامنه‌ای سیاست‌مداران شناخته‌شده اصلاح‌طلب نیز پای صندوق رفتند و در انتخابات شرکت کردند.  چهره‌های جناح راست و مقامات دولتی نیز در حوزه‌های مختلف حاضر شدند. حسین دهقان، رئیس بنیاد مستضعفان، محسن رضایی، مصطفی پورمحمدی، دبیرکل جامعه روحانیت مبارز و سیدمحمد حسینی، معاون پارلمانی رئیسی، از جمله چهره‌های جناح راست بودند که در حسینیه ارشاد حاضر شدند و رای خودشان را به صندوق انداختند. خاندوزی وزیر اقتصاد نیز در مسجد لرزاده حاضر شد و محمدباقر قالیباف به تکیه آقامرتضی‌علی در محله هرندی تهران رفت. بهادری جهرمی، سخنگوی دولت، علیرضا زاکانی شهردار تهران و علی‌اکبر رائفی‌پور، سخنران و فعال مجازی اصول‌گرا نیز در مسجدالنبی نارمک رای دادند. محمود احمدی‌نژاد نیز در ساعات پایانی رای‌گیری  با حضور در یکی از مدارس نارمک، در انتخابات شرکت کرد. تا زمان تنظیم این گزارش (ساعت 22) خبری از شرکت سیدمحمد خاتمی در این انتخابات منتشر نشد.

سیاست‌مداران چه گفتند؟

برخی مقامات ارشد کشور از جمله سیدابراهیم رئیسی، رای خود را در صندوق مستقر در ستاد انتخابات کشور واقع در ساختمان وزارت کشور انداختند. رئیسی پس از شرکت در انتخابات و بازدید از بخش‌های مختلف ستاد انتخابات کشور، در گفت‌وگو با خبرگزاری صداوسیما اظهار داشت: «همانگونه که امام راحل فرمودند «میزان رای ملت است»، انتخابات نماد انسجام و وحدت ملی است؛ امروز همه گروه‌ها، دسته‌ها و سلایق سیاسی با معرفی کاندیداهای خود به مردم به صحنه آمده‌اند تا روز باشکوهی برای ملت ایران رقم بخورد. همه کاندیداهایی که وارد صحنه انتخاباتی شدند چه رای بیاورند و چه رای نیاورند و همچنین مردمی که پای صندوق‌ها حاضر شدند، چه کاندیدای مورد نظرشان رای بیاورد یا نه، پیروز میدان هستند چراکه به تکلیف خود که عبارت از مشارکت در انتخابات بوده، عمل کرده‌اند.»

اسحاق جهانگیری، معاون اول دولت حسن روحانی با حضور در یکی از مدارس تهران، در انتخابات شرکت کرد. جهانگیری با انتشار متنی در تلگرام، دلایل خود را برای این مشارکت تشریح کرد. جهانگیری نوشت: «انتخابات مهمترین و کم‌هزینه‌ترین راه پیشبرد توسعه، اصلاح و مردم‌سالاری است. کسانی که مانع از یک انتخابات معنادار و پرشور با حضور نامزدهای انتخاباتی همه جریانات سیاسی، اقتصادی و فرهنگی شده‌اند، به توسعه و آبادانی کشور کمک نکرده‌اند. لازم بود با عمل به سخنان رهبری امکان رقابت مؤثر و معنادار فراهم‌ می‌شد تا زمینه مشارکت بالا در اکثریت قاطع حوزه‌های انتخابیه به وجود آید که متاسفانه چنین نشد. با این حال نمی‌توان همین انتخابات را خالی از فایده دانست؛ مشارکت در انتخابات آثار مستقیم و غیرمستقیمی بر امور کشور، از جمله مسائل داخلی و بین‌المللی دارد. معتقدم به‌‌رغم تلاش برخی جریانات برای کم‌اثر کردن نقش مجلس در امور کشور، همچنان نهاد مجلس را باید مهم و جدی تلقی کرد. به همین دلیل و برای صیانت از صندوق رای، امروز در انتخابات رای دادم. چراکه معتقدم: به راه بادیه رفتن به از نشستن باطل/ اگر مراد نیابم به قدر وسع بکوشم. معتقدم با رای به افرادی معترض به شرایط موجود شاید بتوان جریان مهندسی‌کننده انتخابات را از کرده خود پشیمان کرد و امکان تشکیل فراکسیونی ولو کوچک را از منتخبانی اصلاح‌طلب، میانه‌رو و توسعه‌گرا به وجود آورد. معتقدم در سراسر کشور برخی نامزدهای انتخاباتی سالم و شجاع بوده و دغدغه مسائل ملی دارند؛ امیدوارم این افراد با حمایت مردم به مجلس ورود پیدا کنند تا بتوانند مانع تصمیمات مخرب در مسیر توسعه کشور و زندگی مردم باشد و علاوه بر آن تلاش کنند تا آلام کمرشکن مردم کاهش یابد.»

محمدرضا عارف از جمله سیاستمدارانی بود که رای خود را در حسینیه جماران به صندوق انداخت. معاون اول دولت سیدمحمد خاتمی و نماینده پیشین مجلس پس از شرکت در انتخابات، در جمع خبرنگاران گفت: «نامزدهای انتخابات مجلس باید شایستگی‌ مسئولیتی را که می‌پذیرند، داشته باشند و نسبت به مشکلات مردم، شرایط و اولویت‌های کشور آگاهی داشته باشند. امروز مهمترین مسئله ما اقتصاد و معیشت مردم است. در روابط خارجی با مشکلات جدی روبه‌رو هستیم لذا باید نامزدهای انتخابات شرایط را درک کرده و راهکاری برای برون‌رفت از این شرایط ارائه کنند و دنبال شعار دادن نباشند.»

غلامحسین کرباسچی، مدیرمسئول روزنامه هم‌میهن و فعال سیاسی اصلاح‌طلب با حضور در حسینیه ارشاد، رای خود را به صندوق انداخت. کرباسچی در حسینیه ارشاد به سوالات برخی خبرنگاران راجع به این انتخابات پاسخ داد. مدیرمسئول هم‌میهن در پاسخ به خبرنگار ایلنا راجع به میزان رقابت در انتخابات گفت: «رقابت در انتخابات اخیر به‌نوعی یک رقابت داخلی بین جریانات اصولگرا است.» شهردار اسبق تهران با اشاره به لیست علی مطهری موسوم به «صدای ملت»، اظهار داشت: «این جریانات به شعر معروف به راه بادیه رفتن به از نشستن باطل عمل کردند. افرادی از آنها گفته‌اند که بنابر وظیفه و تکلیف نسبت به آینده کشور تلاش کردند تا بتوانند سهمی را در آینده ایفا کنند. ما برای این‌ دوستان آرزوی موفقیت می‌کنیم اما بر این باوریم که با توجه به شرایط کشور و ذهنیت منفی شکل‌گرفته نزد بخش قابل‌توجهی از مردم و به‌ویژه بدنه جریان اصلاح‌طلب، احتمالاً شانس کمی نصیب این جریان خواهد شد.»

غلامحسین محسنی‌اژه‌ای، رئیس قوه قضائیه در مسجد جامع لویزان حاضر شد و رای خود را به صندوق انداخت. او پس از شرکت در انتخابات، در جمع خبرنگاران گفت: «حضور پرشور و حداکثری مردم در پای صندوق‌های رأی و انتخاب اشخاصی که از نظر آن‌ها شایستگی «قانونگذاری» و «نظارت بر اجرای قوانین» و «رأی اعتماد دادن به کابینه دولت» را دارند، واجد اثرات مثبت و مطلوبی در عرصه‌ها و ابعاد مختلف سیاسی، اقتصادی، امنیتی، اجتماعی و فرهنگی خواهد بود. بدون تردید حضور پرشور و حداکثری مردم در انتخابات امروز، علاوه بر افزایش اعتبار کشور و خوشحالی و مسرّت دوستان ایران اسلامی سبب یأس و ناامیدی بیشتر دشمنان و شیاطین خواهد شد.»

غلامعلی حدادعادل، رئیس مجلس هفتم در مسجد لرزاده میدان خراسان تهران رای خود را به صندوق انداخت. اظهارنظر اخیر حداد در خصوص لیست‌های متعدد اصول‌گرایان و «پاجوش» خواندن آن‌ها، پیش از این جنجال‌آفرین شده بود. خبرنگاران حاضر در مسجد لرزاده، در خصوص این اظهارنظر و واکنش‌ها به آن، از حداد‌عادل سوال پرسیدند. این سیاست‌مدار اصول‌گرا گفت: «عده‌ای سودشان را در برپا کردن جنجال در این زمینه می‌دانند. کاملاً مشخص بود که منظور بنده فهرست‌های قانونی نبود، بلکه فهرست‌های خلق‌الساعه جعلی بود که در وزارت کشور به ثبت نرسیده و افرادی که در این لیست‌ها هستند، اصلاً رضایت ندارند.»

علی مطهری، نایب‌رئیس مجلس دهم و نماینده ادوار مجلس که با فهرست «صدای ملت» وارد انتخابات شد، همراه با تعدادی از اعضای این لیست به حسینیه ارشاد رفت و رای خود را در صندوق مستقر در این مکان انداخت. مطهری در حاشیه حضورش در حسینیه ارشاد، در پاسخ به سوالی که یک خبرنگار راجع به تحریم انتخابات پرسید، گفت: «تحریم‌کنندگان انتخابات اشتباه می‌کنند. تحریم یعنی میدان را برای طرف مقابل باز بگذاریم و شرایط کشور بدتر خواهد شد. هر چقدر مردم شرکت کنند، به نفع کشور خواهد بود.»

عبدالناصر همتی، رئیس کل پیشین بانک مرکزی و نامزد انتخابات ریاست‌جمهوری سیزدهم در حسینیه جماران حاضر شد و رای داد. همتی در حاشیه حضورش در جماران، به خبرنگاران گفت: «برای جلوگیری از بدتر شدن وضعیت حتماً باید حضور داشته باشیم. دلمان نمی‌خواهد خالص‌سازی زیاد شود. دلمان می‌خواهد مجلس ما به اعتدال و نظر عمومی مردم نزدیک‌تر شود، رای می‌دهیم برای اینکه می‌خواهیم در کشور زندگی کنیم و براساس نظر مردم کشور اداره شود. کار خوبی نکردند در ارزیابی صلاحیت‌ها یک مقداری بد عمل کردند ولی این دلیل نمی‌شود حضور نداشته باشیم.»