نگاه خارجی

آنچه در این ستون می‌خوانید، دیدگاه‌های رسانه‌‌های خارجی است که صرفا جهت اطلاع‌رسانی منتشر می‌شود و این دیدگاه‌ها موضع روزنامه «هم‌میهن» نیست.

نفع ایران از همکاری با مسکو

واشنگتن‌پست مدعی شده که ایران و روسیه به توافقی دست یافته‌اند که براساس آن تهران در ماه‌های آینده تولید پهپادهای خود را در روسیه آغاز می‌کند، اقدامی که به‌رغم بی‌اعتمادی متقابل میان دو طرف، نشان‌دهنده منافع متقابل فزاینده‌ای است. در صورت اجرای کامل این قرارداد، کارخانه تولید پهپاد ایرانی دومین کارخانه از نوع خود خواهد بود که در خارج از کشور ساخته شده است. اولین آن در کشور آسیای مرکزی تاجیکستان در اوایل سال جاری افتتاح شد. مهمتر از آن، توافق گزارش‌شده که البته به‌طور رسمی از سوی ایران یا روسیه تایید نشده است، همکاری استراتژیک بین دو کشور را تعمیق می‌بخشد و بخشی از یک سازماندهی مجدد در آسیا را تشکیل می‌دهد. جورجیو کافیرو، مدیر اجرایی شرکت تحلیل ریسک سیاسی مستقر در واشنگتن، می‌گوید برای تهران، معامله با روسیه بخشی از پیش‌برد قدرت منطقه‌ای این کشور است. اسرائیل، ترکیه و امارات متحده عربی همگی در سال‌های اخیر صنعت پهپاد خود را با سطوح مختلف موفقیت توسعه داده‌اند. کافیرو به میدل ایست‌آی گفت: «ایران از وضعیت اوکراین برای ارسال پیامی به رقبای منطقه‌ای خود، از جمله برخی از کشورهای حاشیه خلیج‌فارس و اسرائیل، درباره اثربخشی قابلیت‌های پهپاد تهران استفاده می‌کند. ایرانی‌ها در تلاش هستند تا روشن کنند که فناوری هواپیماهای بدون سرنشین کشور در سال‌های اخیر پیشرفت چشمگیری داشته است و به همین دلیل مورد طمع سایر کشورها قرار گرفته است.» تعمیق روابط با روسیه نیز در خلاء سیاست خارجی ایران اتفاق نمی‌افتد. كافیرو گفت: «چشم‌انداز توافق هسته‌ای ایران در برجام بیشتر ضعیف می‌شود و ایران به جهت‌گیری سیاست خارجی خود مبنی بر نگاه به شرق به سمت چین، كشورهای آسیای میانه و البته روسیه ادامه می‌دهد.» این تحلیلگر گفت که هر دو طرف به‌طور فزاینده‌ای باید نشان دهند که می‌توانند با انجام چنین معاملاتی از انزوای بین‌المللی خود خارج شوند، اما این در نهایت یک «ازدواج مصلحتی» است. یکی از صحنه‌هایی که روابط تهران و مسکو مرتباً در آن آزمایش می‌شود، سوریه است. روسیه از سال 2015 که به دعوت بشار اسد، رئیس‌جمهور این کشور وارد جنگ داخلی سوریه شد، عملاً حریم هوایی سوریه را کنترل می‌کند. حملات اسرائیل در سوریه طی سال‌ها، که اغلب به اهداف ایرانی حمله می‌کنند، با رضایت روسیه اتفاق می‌افتد.
در اوایل این ماه، حتی زمانی که ایران و روسیه قرارداد آشکاری را در مورد یک کارخانه تولید پهپاد امضا کردند، جت‌های اسرائیلی مشغول شلیک موشک به سمت منافع ایران بودند. کافیرو گفت: «وقتی صحبت از حملات نظامی اسرائیل علیه اهداف و منافع ایران در سوریه می‌شود، این موضوعی است که به عدم اعتماد تهران به مسکو کمک می‌کند.» در سوریه، روس‌ها و اسرائیلی‌ها در طول سال‌ها با یکدیگر هماهنگی زیادی داشته‌اند. ایران می‌داند که روسیه کاملاً به اسرائیل اجازه حمله به اهداف و منافع ایران در سوریه را می‌دهد و تهران از امتناع روسیه از انجام اقدامات بیشتر برای جلوگیری از اسرائیل ناامید شده است. درحالی‌که مسکو در گذشته با ایران همکاری کرده است، به نظر می‌رسد این جنگ در اوکراین آغاز فصل جدیدی باشد.
ولادیمیر پوتین و ابراهیم رئیسی چندین بار تلفنی گفت‌وگو کرده‌اند. رهبر روسیه حتی در ژوئیه 2022 از تهران بازدید کرد. درحالی‌که قبل از جنگ، روسیه ممکن بود از انزوای بین‌المللی ایران استفاده کرده باشد، شکست‌های نظامی مسکو در اوکراین این رابطه را دوباره متعادل کرده است. این به آن معناست که همکاری بین دو کشور در درازمدت و بر مبنایی استراتژیک‌تر ایجاد می‌شود. ایران همچنان امیدوار است در ازای همکاری با مسکو چیزی به‌دست آورد؛ یا جنگنده‌های پیشرفته روسی یا حمایت روسیه در سازمان‌های بین‌المللی مانند آژانس بین‌المللی انرژی اتمی یا سازمان ملل. روس‌ها در حال تجدیدنظر در روابط خارجی خود هستند و مشارکت رو به رشد مسکو با ایران احتمالاً الگویی برای سایر کشورهایی که نیاز به حق وتوی روسیه در سازمان ملل دارند نیز فراهم می‌کند.