نگاه خارجی
روزنامه هممیهن ، منتشر کننده آخرین و بروزترین اخبار داخلی و خارجی.
آنچه در این ستون میخوانید، دیدگاههای رسانههای خارجی است که صرفا جهت اطلاعرسانی منتشر میشود و این دیدگاهها موضع روزنامه «هممیهن» نیست.
آغاز گفتوگو بعد از انتخابات میاندورهای
با پایان یافتن انتخابات میاندورهای آمریکا، اصلا تعجبآور نیست که اگر واشنگتن و تهران برای احیای توافق هستهای 2015 ایران تلاش نهایی کنند.
جو بایدن، رئیسجمهور ایالات متحده، ترجیح داد برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) را در طول مبارزات انتخاباتی در حاشیه نگه دارد. اولویت دولت او در عوض نحوه حمایت از معترضان در ایران پس از مرگ مهسا امینی بوده است. دیپلماسی با ایران که هرگز کار آسانی نیست، با حضور جمهوریخواهان در کنگره، این کار دشوارتر خواهد شد. خصوصا اینکه آمریکا طی هفتههای گذشته نیروهای امنیتی ایران را تحریم کرده است.
آمریکا همچنین ایران را متهم به فروش پهپادهای مسلح به روسیه برای استفاده در جنگ علیه اوکراین کرده است. با این وجود، ایالات متحده از مذاکرات هستهای کنار نرفته و معتقد است که دیپلماسی بهترین راه برای جلوگیری از دستیابی ایران به سلاح هستهای است و ایران را مقصر این بنبست میداند.
تهران مذاکرات برجام را از آگوست به تعویق انداخته است، زیرا میخواهد تضمین بگیرد که شرکتهایی که با ایران تجارت میکنند، در صورت خروج مجدد ایالات متحده از توافق، جریمه یا تحریم نخواهند شد؛ بهویژه اگر یک جمهوریخواه در کاخ سفید در سال 2024 پیروز شود. سلف بایدن، دونالد ترامپ در سال 2018 از برجام خارج شد.
انگیزههای بازگشت به توافق مثل همیشه قوی است. ایران در ازای پایبند بودن به بازرسیهای بینالمللی و محدودیتهای برنامههای هستهایاش که مانع از ساخت بمب میشود، از تحریمهای کلیدی مالی و انرژی معاف شده و میلیاردها دلار از داراییهایش آزاد میشوند.
برای غرب، پس از تصمیم اوپکپلاس برای کاهش تولید نفت به میزان دو میلیون بشکه در روز از این ماه و همچنین فرصت توسعه گاز طبیعی ایران، 1 تا 5/1میلیون بشکه در روز نفت ایران به بازارهای جهانی اضافه خواهد شد.
برای دیدن نشانههایی از نیات ایران در مورد برجام، به توافقنامه مرز دریایی اسرائیل و لبنان که ماه گذشته با میانجیگری ایالات متحده منعقد شد، نگاهی بیندازید. این توافق اساساً یک توافق با ایران است، که در دو مرحله انجام میشود. مذاکرهکنندگان لبنانی نقش خود را ایفا کردند، اما مرد پشتپرده حسن نصرالله، دبیرکل حزبالله بود که توافق را «پیروزی بزرگ» خواند.
این توافق یک مناقشه مرزی طولانیمدت بین اسرائیل و لبنان (که هنوز از نظر فنی در جنگ هستند) را حل میکند و امکان اکتشاف و توسعه منابع انرژی زیر آب را فراهم میکند که در نهایت میتواند برای هر دو کشور یک سود بادآورده باشد.
حزبالله به درستی این توافق را یک برد برای لبنانی میداند که به وضعیت بحران اقتصادی نزدیک میشود. اقتصاد لبنان در حال سقوط آزاد است، هنوز دولتی تشکیل نشده است و شهروندان لبنانی به سیاستمداران و نهادهای سیاسی خود اعتقاد چندانی ندارند. حزبالله با این توافق بر حسننیت ملیگرایانه خود افزوده است.
تهران با چراغ سبز نشان دادن به توافق اسرائیل و لبنان، آمادگی خود را برای انجام تجارت در منطقه، تحت شرایط و تضمینهای مناسب، نشان میدهد: یعنی از طریق موافقتنامههای چندجانبه که در نهایت توسط سازمان ملل مشروعیت یافته و توسط شرکتهای بینالمللی انرژی و تجاری امضا شده است. همین تضمینها - دیپلماسی تحت تحریم سازمان ملل و چشمانداز خرید تجاری بینالمللی - در برجام نیز قابل اجرا هستند. ایران کارتهای خود را نشان میدهد و همه آن حس بازگشت به توافق را دارد. این آمریکا بود که از برجام خارج شد نه ایران. ایران ممکن است آماده باشد تا با پذیرش توافق هستهای، گفتوگو را به دور از اعتراضات از سر بگیرد.